[Jaar]
Mens en omgeving
FONTYS TP, LEERJAAR 1
ALTINTAŞ, R.
,De student kan uitleggen wat zelfbewustzijn, zelfkennis en zelfwaardering zijn
en kan deze herkennen in een korte casus
Zelfkennis is het begrip van wie je bent, inclusief je persoonlijkheid, eigenschappen,
vaardigheden, en beperkingen. Het omvat het bewustzijn van je eigen gedachten,
gevoelens, motivaties en gedragingen. Het verkrijgen van zelfkennis helpt bij het
begrijpen van jezelf en het nemen van beslissingen die in lijn zijn met je waarden en
doelen.
Zelfbewustzijn is het bewustzijn van je eigen identiteit, gedachten, gevoelens en
gedrag. Het omvat zowel privébewustzijn (hoe je jezelf ziet) als publiek bewustzijn
(hoe anderen jou zien). Het begint zich te ontwikkelen rond de leeftijd van 2 jaar.
Zelfwaardering is de mate waarin je tevreden bent met jezelf en hoe je jezelf
waardeert. Het omvat gevoelens van eigenwaarde, zelfrespect en zelfacceptatie.
Hoge zelfwaardering kan leiden tot meer geluk, veerkracht en zelfvertrouwen, terwijl
lage zelfwaardering kan leiden tot onzekerheid en negatieve gevoelens over jezelf.
Hoe te herkennen in een casus:
Je kunt zelfkennis herkennen in een casus wanneer een persoon bewust is van zijn
sterke en zwakke punten, en deze kennis gebruikt om beslissingen te nemen.
Zelfwaardering kan worden opgemerkt wanneer iemand positief over zichzelf denkt
en zelfvertrouwen uitstraalt. Zelfbewustzijn kan worden waargenomen wanneer een
persoon zich bewust is van zijn eigen gedachten, gevoelens en gedrag in relatie tot
anderen.
De student kan bronnen van zelfkennis beschrijven
Bronnen van zelfkennis zijn onder andere zelfperceptie, introspectie en proprioceptie
(embodiment). Zelfperceptie houdt in dat we onszelf observeren en onze eigen
gedragingen en reacties analyseren. Introspectie betekent dat we naar onze
gedachten en gevoelens kijken om zelfinzicht te verkrijgen. Proprioceptie, ook wel
embodiment genoemd, gaat over het verkrijgen van zelfkennis door te kijken naar
ons lichaam en fysieke reacties.
De student kan de vier zelfevaluatiemotieven uitleggen in een korte casus
Zelfverheffingsmotief: streven naar een positief zelfbeeld voor zelfvertrouwen.
Accuraatheidsmotief: zoeken naar juiste informatie om een accuraat zelfbeeld te
vormen.
Consistentiemotief: waarde hechten aan informatie die overeenkomt met het
bestaande zelfbeeld.
, Zelfverbeteringsmotief: streven naar zelfverbetering en groei, minder vaak
voorkomend.
Hoe te herkennen in een korte casus:
Om de vier zelfevaluatiemotieven te herkennen in een casus, kun je letten op hoe de
persoon zichzelf beoordeelt en welke motivaties daarachter liggen. Kijk naar of de
persoon vooral positief naar zichzelf kijkt voor zelfvertrouwen (zelfverheffingsmotief),
of juist nauwkeurige informatie zoekt (accuraatheidsmotief), waarde hecht aan
informatie die overeenkomt met
het zelfbeeld (consistentiemotief), of streeft naar zelfverbetering en groei
(zelfverbeteringsmotief). Identificeer deze motivaties in het gedrag en de gedachten
van de persoon in de casus.
De student kan zelf-complexiteit uitleggen en beschrijven welke gevolgen dit
kan hebben voor een persoon.
Zelfcomplexiteit verwijst naar de mate waarin iemand zijn zelfbeeld in verschillende
aspecten kan opsplitsen. Een complex zelfbeeld betekent dat iemand zichzelf ziet in
diverse rollen en eigenschappen, wat kan helpen om stress te verminderen en
veerkracht te vergroten. In tegenstelling, een simpel zelfbeeld kan leiden tot snellere
burn-out en meer impact hebben op het zelfcomplex.
De student kan de sociale vergelijkingstheorie van Festinger (1954)
beschrijven.
De sociale vergelijkingstheorie van Festinger stelt dat mensen hun prestaties en
meningen vergelijken met die van anderen om hun eigen positie en prestaties te
beoordelen. Dit vergelijken kan opwaarts zijn, waarbij men zich met iemand beter
vergelijkt om te verbeteren, of neerwaarts, waarbij men zich met iemand slechter
vergelijkt om zich beter te voelen. Het doel is om zelfevaluatie en zelfverbetering te
bevorderen door sociale vergelijking met anderen.
De student kan uitleggen wat de sociometertheorie inhoudt en wat de relatie is
met zelfbeeld.
De sociometertheorie stelt dat het gevoel van verbondenheid en erbij horen de kern
is van het zelfbeeld. Zelfwaardering fungeert als een graadmeter: als iemand zich
geaccepteerd en verbonden voelt, zal diegene positiever over zichzelf denken en
vice versa. De theorie benadrukt dus het belang van sociale verbondenheid en
acceptatie voor het zelfbeeld, waarbij de mate van verbondenheid invloed heeft op
hoe iemand zichzelf waardeert.
De student kan de verschillende motieven voor zelfpresentatie en de gevolgen
daarvan herkennen in een korte casus.