Hoofdstuk 1 Wat is mediation
wat is mediation
Kort gezegd is het een methode om een conflict op te lossen. Partijen moeten dit echter zelf doen, ook
zijn zij zelf verantwoordelijk voor de uitkomst. Bij mediation wordt het proces begeleid door een
mediator, deze zorgt ervoor dat alle belangrijke onderwerpen aan bod komen en dat partijen leren met
elkaar te communiceren.
Naast een herstelde of verbeterde communicatie levert mediation ook een eindoplossing op waar alle
partijen achter staan. Hier werken zij zelf naartoe onder begeleiding van de mediator.
In het eerste hoofdstuk wordt mediation in grote lijnen besproken. Na dit hoofdstuk gaan we dieper in
op de genoemde onderwerpen.
Definitie van mediation
mediation is een methodische vorm van conflictoplossing, waarbij partijen zich onder begeleiding van de
mediator, die neutraal is, inspannen om samen te komen tot een voor hen beide geschikte/
evenwichtige oplossing van hun probleem. Vaak gaat dit samen met een positief effect op het herstellen
van hun relatie met elkaar. Verder moet mediation gezien worden als een proces.
Bij mediation geven de partijen hun conflict niet uit handen, wat wel het geval is bij de rechter, zij blijven
zelf verantwoordelijk voor hun conflict. In mediation helpt de mediator partijen bij het leren te
communiceren, wanneer zij dit doen kunnen alle belangen in kaart worden gebracht en kan er tot een
eindresultaat worden gekomen wat voor alle betrokken goed voelt.
Voordelen mediation tegenover juridische procedure:
- mediation is vaak sneller en goedkoper dan het doorlopen van een juridische procedure
- ook hebben partijen bij mediation zelf grip op de uitkomst; deze bepalen zij zelf.
In Nederland wordt nog niet gewerkt met verplichte mediation, partijen moeten echt zelf mediation
willen en hier voor openstaan.
De verschillen tussen mediation en bemiddeling:
Bemiddeling: hiervan is sprake als een derde probeert om overeenstemming tot stand te brengen tussen
twee of meer partijen. Bij bemiddeling komen GEEN juridische elementen aan bod (zoals bij mediation
de mediationovereenkomst en de vaststellingsovereenkomst).
Een mediationproces bestaat uit een aantal fasen. Hiervan kunnen de duur en de volgorde varieren
omdat geen enkele zaak hetzelfde is.
,De fasen van mediation:
1. Voorbereidingsfase
2. Openingsfase: conflictkwesties vaststellen
3. Exploratiefase
a. Achterliggende belangen definieren
b. Opties (mogelijke oplossingen voor het probleem) genereren
c. Opties beoordelen op aanvaardbaarheid, geschiktheid en uitvoerbaarheid
4. Onderhandelingsfase
5. Afrondingsfase
6. Ondertekenen vaststellingsovereenkomst
Basisbeginselen van mediation:
1. Mediation is een proces (duidelijk begin en eindpunt, verloopt in fasen)
2. Vrijwilligheid ( partijen nemen vrijwillig deel aan mediation)
3. Autonome zelfbeschikking (partijen mogen zelf beslissingen nemen en voor zichzelf opkomen)
4. Vertrouwelijkheid ( alles wat binnen mediation wordt besproken is vertrouwelijk)
5. Ongebondenheid ( partijen kunnen pas worden gehouden aan afspraken als ze deze op schrift
hebben gezet en hebben ondertekend)
6. Commitment ( partijen zetten zich actief in voor het oplossen van het probleem)
7. Communicatie
8. Eigen verantwoordelijkheid ( partijen zijn zelf verantwoordelijk voor de uitkomst van het proces)
9. Onafhankelijkheid ( mediator is onafhankelijk)
Hieronder worden enkele beginselen nog extra toegelicht:
Mediation is een proces:
Het mediationproces begint met het ondertekenen van de mediationovereenkomst door de partijen en
de mediator. Het proces kan eindigen met een vaststellingsovereenkomst, maar ook door een van de
partijen of de mediator die het proces willen beeindigen.
Vrijwilligheid:
Je kan niet tegen je wil in worden betrokken bij mediation, dit kan alleen als alle partijen dit willen. Ook
zijn de partijen vrij om de mediation op elk moment te willen beeindigen.
Commitment:
Hiermee doelen ze op de inzet en betrokkenheid van de partijen om de mediation succesvol te
doorlopen.
Communicatie:
Kijk hierbij ook naar de gespreksregels die partijen moeten naleven. Dit omdat er zo een sfeer wordt
gecreerd waarbij partijen naar elkaar luisteren, dit is van belang zodat de mediator kan helpen bij het
opbouwen van de communicatie tussen partijen.
Hierna is er in het boek een stuk over het juridisch kader van mediation, wat hiervan belangrijk is is de
vaststellingsovereenkomst die aan het einde wordt gesloten. Mocht een van de partijen zich hier niet
aan houden dan moet dit EERST VIA DE RECHTER. Je kan niet een deurwaarder langssturen dit moet
eerst langs de rechter.
, Hoofdstuk 2
Wat is een conflict: een situatie waarin ten minste een partij tegenstrijdigheid ervaart, die wordt
veroorzaakt doordat tussen de partijen een verschil in ideeen, waarden, methodes, wensen of belangen
bestaat. Om een conflict te hebben is het dus niet nodig dat beide partijen er last van hebben.
Bij conflicten bestaat de kans dat deze escaleren, hiervoor wordt de escalatieladder van Glasl gebruikt.
Er wordt bij dit model onderscheid gemaakt tussen 3 fasen:
1. Fase 1: Win-win
2. Fase 2: Win-verlies
3. Fase 3: verlies-verlies
Fase 1:Win-win
- partijen kunnen rationeel naar het probleem kijken
- Zij zien het probleem als een gezamenlijk probleem
- Het gaat om de inhoud van het conflict
- Partijen slagen er in om een oplossing te vinden
- Na oplossen van het conflict blijft de relatie vaak nog in stand
Fase 2: Win-Verlies
- Partijen slagen er niet in een oplossing te vinden
- vertrouwen in elkaar en de gezamenlijke oplossing neemt af
- Het probleem krijgt het karakter van een strijd en iedere partij gaat voor de winst (dus ook als dit ten
koste gaat van de ander)
- Er wordt nu meer op de persoon gespeeld, terwijl dit in fase 1 enkel een conflict van inhoudelijke aard
was.
- Als er een oplossing komt dan is dit win-verlies, de relatie zal niet in stand blijven. Partijen hebben daar
ook geen belang bij.
Fase 3: Verlies-verlies
-oorlog
- in deze fase valt er niks meer te winnen en is er geen vertrouwen meer tussen partijen
- Nu is de insteek samen ten onder gaan (bijv. naar de rechter etc.)
Conflictanalyse: het 7I model
Het 7i model gaat uit van 7 vragen waarmee een conflict kan worden geanalyseerd:
1. Issues ( welke kwesties en problemen spelen een rol)
2. Individuen ( Wie zijn betrokken bij het conflict? Wie zijn de partijen? Hoe is hun
persoonlijkheid?)
3. Interdependentie ( Welke relatie is er tussen de partijen?)
4. Interactie ( Hoe gedragen beide partijen zich en hoe reageren ze op elkaar?)
5. Implicaties ( Wat is het resultaat van de interactie in termen van (de-) escalatie en concrete
oplossingen
6. Instituties (in welke context speelt het conflict zich af?)
7. Interventies (Welke interventiemogelijkheden zijn beschikbaar en zijn al dan niet benut?)
, Voordelen van een conflict kunnen zijn: mogelijkheid om communicatie te verbeteren, relatie
versterken, beter naar jezelf leren kijken.
Mediation kan worden gebruikt bij:
1. Personen en familierecht voorhuwelijkse mediation, mediation bij scheiding,
ouderschapsplan, zorg en omgang, herstellen van contact tussen familieleden,
nalatenschapsbemiddeling,
2. Arbeidsrecht
3. Bedrijfsleven (bv zakelijke conflicten)
4. Bestuursrecht ( kijk hierbij of de persoon die een partij is ook mandaat heeft om daadwerkelijk
dingen uit te voeren)
5. Onderwijs (bv leerlingenbemiddeling)
6. Tuchtrecht/verzekering/aansprakelijkheidskwesties
7. Strafzaken
8. Beleidsbemiddeling
Hoofdstuk 3 mediation in de praktijk
Waarom wordt mediation steeds vaker ingezet?
1. Een conflict is meer dan een juridisch geschil
Het gaat veel al ook om de onderliggende redenen en belangen, hier kijkt een rechter bijv. niet
naar
2. Veel voordelen aan mediation
Het proces loopt onder ander veel vlotter en partijen hebben zelf de uitkomst in de hand. Verder
is het ook goedkoper dan een juridische procedure.
3. Maatschappelijke ontwikkelingen
Wanneer wordt mediation toegepast?
Er zijn verschillende situaties waarin mediation wordt toegepast:
1. Conflict oplossen (partijen helpen elkaar te begrijpen en met elkaar te communiceren)
2. Conflict voorkomen ( vb. echtpaar dat wil gaan scheiden, drie broers die samen een bedrijf gaan
starten en een ondernemer met 5 kinderen uit twee verschillende huwelijken die een
evenwichtig testament wil opstellen en daardoor problemen over de erfenis zo veel mogelijk wil
voorkomen.)
3. Premediation ( dit is een gesprek tussen partijen onder leiding van een derde, dit gesprek is
echter nog GEEN mediation. Het is een verkennend voorgesprek onder leiding van een derde die
een mediator kan zijn. Maar dit kan ook een ambtenaar zijn aangezien premediation gesprekken
vaak gevoerd worden in dreigende geschillen tussen burger en overheid of in klachten
procedures. De mediator/ gespreksleider zorgt ervoor dat partijen een goed gesprek met elkaar
kunnen voeren in een situatie waarin mogelijk een conflictsituatie gaat ontstaan of waarin
mediation of de rechter ingezet moet gaan worden. Voordat ze aan officiele mediation beginnen
wordt er door middel van een gesprek geprobeerd het probleem boven water te krijgen en
gezamenlijk een oplossing te vinden voor het probleem.
