Een uitgebreide samenvatting van het vak Bestuursprocesrecht. Voor het tentamen heb ik een 8,4 gehaald, zonder herkansing. De samenvatting is gemaakt aan de hand van de leerdoelen. Alle verplichte literatuur en jurisprudentie is erin verwerkt. Daarnaast worden er tips en voorbeelden gegeven die je...
de betekenis van het Benthem-arrest voor het stelsel van bestuursrechtspraak uitleggen;
Benthem-arrest
Wat is Kroonberoep?
Kroonberoep is een vorm van administratief beroep (art. 1:5 Awb). Dit kon worden ingesteld
tegen besluiten op het terrein van ruimtelijke ordening, milieu, verkeer en waterstaat, etc.
Een bestuursorgaan (de Kroon = de regering) besliste in laatste instantie over het tegen een
besluit ingesteld beroep. hier kwam geen rechter aan te pas.
Formeel besliste de minister op het beroep, maar in de rechtspraak waas het advies van de
Afdeling geschillen van bestuur van de Raad van State sterk bepalend. Deze Afdeling
formuleerde een advies én een conceptuitspraak. Van dit advies week de minister zelden af.
Vorm van administratief beroep. Is ook de laatste en hoogste instantie. (Ruimtelijke
ordening, milieu, verkeer, etc. Het is geen rechter, want Kroon is koning en regering. De RvS
doet een advies aan de Kroon. De RvS werd destijds ook niet gezien als een gerecht. De
Kroon volgde bijna altijd dit advies van RvS op.
De vragen die het EHRM moest beantwoorden in het arrest om tot een uitspraak te komen
1. Moet de weigering van de Hinderwetvergunning worden aangemerkt als een
‘vaststelling van burgerlijke rechten en verplichtingen’?
2. Kan de Kroon worden aangemerkt als een onafhankelijke en onpartijdige rechter?
Beantwoording van het Hof van deze vragen
Vraag 1: Benthem werd door het weigeren van een Hinderwetvergunning geraakt in zijn
burgerlijke rechten als bedoeld in art. 6 lid 1 EVRM. Dit houdt volgens het EHRM verband met
het feit dat door een vergunningenstelsel vaak de eigendomspositie van degene die een
vergunning nodig heeft wordt geraakt.
Het is in strijd met art. 6 EVRM.
Hij wordt geschonden in zijn eigendomsrecht. Wat hij eerst had, wordt van hem afgenomen.
Hij kan niet meer exploiteren.
Vraag 2: de Kroon nam als bestuursorgaan besluiten en sprak niet als een onafhankelijke en
onpartijdige rechter recht. DUS: De Kroon is geen rechter, want het is niet onpartijdig en niet
onafhankelijk voldoet dus niet aan art. 6 EVRM.
Betekenis van het Benthem-arrest voor het stelsel van bestuursrechtspraak in Nederland
Het Benthem-arrest heeft ervoor gezorgd dat de aanvrager van bijvoorbeeld een
omgevingsvergunning tegenwoordig recht heeft op toegang tot een onafhankelijke en
onpartijdige rechter. Het was na dat arrest niet langer mogelijk om te kiezen voor
Kroonberoep als bestuursrechtelijke eindinstantie. Er moet ook in bestuursrechtelijke
geschillen (uiteindelijk) beroep ingesteld kunnen worden op een onafhankelijke en
, onpartijdige (bestuurs)rechter gelet op art. 6 lid 1 EVRM. Administratief beroep als
bestuursrechtelijke voorprocedure is wel toegestaan. Er is hierna namelijk nog beroep (en
vaak) hoger beroep mogelijk tegen een besluit bij een (onafhankelijke en onpartijdige)
bestuursrechter.
Het Kroonberoep werd door het arrest opzijgezet. De Kroon is niet meer de hoogste en
laatste instantie. De rechter is dat nu.
Het is van belang dat je weet dat we in Nederland nu waarschijnlijk nog op redelijk grote
schaal te maken hadden gehad met Kroonberoep als eindinstantie in bestuursrechtelijke
procedures als het Benthem-arrest niet door het EHRM was gewezen!
Art. 6 EVRM waarborgt onder meer de toegang tot een onafhankelijke en onpartijdige
rechter in gevallen waarin (door een bestuursorgaan) burgerlijke rechten worden
vastgesteld. Het Kroonberoep voldeed niet aan deze verdragsrechtelijke eisen volgens het
EHRM.
de functies en kenmerken van het bestuursprocesrecht uitleggen;
2 functies
1 – Rechtsbeschermingsfunctie
Voorkomen dat bestuursorgaan bevoegdheden onrechtmatig gaat gebruiken.
2 – Toezichtsfunctie
De rechter heeft toezicht op het objectieve recht, dus op het geschreven en ongeschreven
recht. De rechter heeft een controlefunctie. Hij kijkt hoe het recht wordt toegepast.
Bij de rechtsbeschermingsfunctie staat de bescherming van de individuele rechtspositie van
de burger voorop.
Bij de toezichtsfunctie staat het controleren door de rechter van de rechtmatige uitoefening
van bestuursbevoegdheden centraal.
MAAR… er zijn 2 gevaren bij de toezichtsfunctie:
1. Ultra petita. Dit is buiten de grenzen van de door klager (aan de hand van
beroepsgronden) naar voren gebrachte punten van geschil treden. De rechter beperkt
zich dus niet tot het geschil zoals dat aan hem is voorgelegd. De rechter gaat het groter
maken dan het is.
2. Reformatio in peius. De burger die beroep instelt, komt door de rechterlijke uitspraak in
een slechtere positie omdat deze uitspraak nadeliger was voor hem dan het door hem
bestreden besluit. De rechtspositie van de belanghebbende wordt verslechterd.
Bovenstaande 2 gevaren zijn nu verboden gesteld in de rechtsbeschermingsfunctie. De twee
belangrijke kenmerken van de procedure bij de bestuursrechter onder de toezichtsfunctie
zijn niet meer teruggekeerd in de Awb.
Op welke functie ligt in de Awb de nadruk?
De rechtsbeschermingsfunctie staat voorop. De bestuursrechter moet het verbod van
reformatio in peius in acht nemen. Ook mag de bestuursrechter op grond van het uniforme
bestuursprocesrecht uit de Awb in de regel niet buiten de beroepsgronden treden. Hij mag
dus niet ultra petita gaan.
, • Individuele rechtsbescherming staat sinds de Awb centraal/voorop.
Burger wordt beschermd tegen de overheid. Dit is sinds de komst van de Awb (1994).
Belanghebbende mag door het beroep niet in een slechtere positie komen dan voor het
beroep.
Er werd niet alleen gekeken naar ex tunc, maar er werd naar de gehele rit gekeken. De
rechter kijkt nu alleen maar naar feiten en omstandigheden die er waren toen het besluit werd
genomen (= ex tunc).
• Huidig leidend principe: streven naar finale (definitieve) geschilbeslechting
Het is uiteindelijk de rechter die het eindoordeel heeft!
in een geschil gemotiveerd aangeven welke voorprocedure en
rechtsbeschermingsprocedure van toepassing is;
Kenmerkend voor de gewone procedure is dat deze uiteenvalt in het vooronderzoek (afdeling
8.2.2) en het onderzoek ter zitting (afdeling 8.2.5).
Het vooronderzoek heeft als doel om alle relevante gegevens (waaronder bewijs) en
standpunten boven tafel te krijgen). Tijdens het onderzoek ter zitting dient het tijdens het
vooronderzoek samengestelde procesdossier als basis. Aan de hand van de gegevens uit dat
dossier zal de bestuursrechter partijen bijvoorbeeld vragen om een nadere toelichting op een
bepaald standpunt.
Met rechtsbescherming wordt gedoeld op de rechtsmiddelen van burgers tegen handelingen en
besluiten van bestuursorganen; het geheel aan mogelijkheden om op te komen tegen een besluit
of een andere handeling van een bestuursorgaan.
LET OP: tegen de besluiten die met de uitgebreide voorbereidingsprocedure (afdeling 3.4 Awb)
tot stand zijn gekomen, hoeft niet eerst bezwaar te worden gemaakt.
Je hebt een primair besluit.
Niet mee eens? Bezwaar of administratief beroep = voorprocedures.
Altijd beslissing op bezwaar of beslissing in administratief beroep.
Wil jij hier als belanghebbende verder in gaan? Dan kun je als belanghebbende beroep instellen
bij de bestuursrechter!
Er moet eerst een bestuurlijke voorprocedure worden gevolgd. Dit is bepaald in art. 6:13 Awb.
Er kan namelijk geen beroep bij de bestuursrechter worden ingesteld door een belanghebbende aan
wie redelijkerwijs kan worden verweten dat hij geen zienswijzen als bedoel in art. 3:15 Awb naar
voren heeft gebracht, geen bezwaar heeft gemaakt of geen administratief beroep heeft ingesteld.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veerku. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
