Analyseren in kwalitatief onderzoek (denken en doen) – Boeije
Analyse van gegevens: gegevens met elkaar vergelijken en combineren, beschrijvingen
geven, naar patronen en verbanden zoeken en interpreteren om uiteindelijk de
onderzoeksvragen te beantwoorden.
Veel van de aanwijzingen en instructies in kwalitatief onderzoek hebben de status van
vuistregels (rules of thumb). Wat er precies gebeurt tussen data en conclusies is een black
box. Kwalitatief onderzoek wordt daarom ook wel „vaag‟ genoemd:
- Onderzoekers laten veelal onbesproken hoe ze de analyse hebben uitgevoerd
waardoor het moeilijk na te gaan is of de analyse van de gegevens tot geldige
bevindingen heeft geleid.
- De invloed van de ervaringen, deskundigheid en kennis van de onderzoeker over het
onderwerp is groot in de analysefase van het onderzoek
H1 Inleiding kwalitatief onderzoek
In kwantitatief onderzoek worden de literatuur en een vooraf gekozen theorie gebruikt om
hypothesen uit af te leiden. Deze hypothesen/vooronderstellingen worden getoetst door
middel van onderzoek. De interessante elementen/kenmerken die men in het onderzoek wil
meten, worden van tevoren bepaald op basis van de theorie. Waarnemingen worden veelal
via bestaande, gestandaardiseerde meetinstrumenten gedaan bij een aanzienlijk aantal
onderzoekseenheden. Er wordt veel gewerkt met getallen waarbij statistische criteria
gebruikt worden om te berekenen of de resultaten de hypothesen bevestigen of verwerpen.
In Nederland neemt kwantitatief onderzoek een dominante plaats in de onderzoekswereld in.
In kwalitatief onderzoek wordt de literatuur veelal gebruikt om een probleemstelling te
formuleren die in het onderzoek als richtsnoer kan fungeren. Het doel is het onderwerp van
het onderzoek met de juiste begrippen te beschrijven en te begrijpen wat er zich afspeelt.
Gegevens worden verzameld door instrumenten die de onderzoeker zelf ontwikkelt en die
tijdens de dataverzameling verder verfijnd worden. Er worden niet grote aantallen
onderzoekseenheden in het onderzoek betrokken, soms wordt er zelf één geval onderzocht.
De resultaten zijn beschrijvingen van begrippen die de onderzoeker uit de gegevens
destilleert en van de redeneringen die de onderzochten aandragen voor hun gedrag en
gevoelens. In de analyse wordt gewerkt met teksten van bijv. interviews en observaties.
Kwalitatief onderzoek wordt ook wel interpretatief, naturalistisch, constructivistisch,
etnografisch en intensief onderzoek genoemd met veldonderzoek en participerende
observatie. Kwalitatieve onderzoekers hebben zich in Nederland verenigd in Kwalon.
In empirisch-analytische paradigma heeft men een voorkeur voor kwantitatief onderzoek.
In het interpretatieve paradigma heeft men de voorkeur voor kwalitatieve methoden.
Varianten in kwalitatief onderzoek
Structurele variant: de interesse gaat uit naar de kenmerken van taal en
communicatieprocessen. Onderzoekers concentreren zich op het communicatieproces en in
het bijzonder op de rol van de taal daarin. Etnomethodologie, discoursanalyse,
conversatieanalyse.
Interpretatieve variant: de interesse gaat uit naar het begrijpen van betekenissen van
teksten of gedrag. Fenomenologie, symbolisch interactionisme. Uitgangspunt is het
specifieke karakter van de sociale werkelijkheid. Er is niet zoiets als een externe
werkelijkheid, mensen geven betekenis aan verschijnselen en wisselen die betekenissen
onderling uit in hun alledaagse interacties. Zo construeren ze gezamenlijk een werkelijkheid.
, De werkelijkheid wordt dus door mensen gemaakt. De onderzoeker wil weten hoe de
mensen die hij onderzoekt de sociale situatie interpreteren. Mensen kunnen een van elkaar
afwijkend perspectief op een sociaal verschijnsel hebben. Gebruik wordt gemaakt van
participerende observaties en (halfgestructureerde) interviews. Er zijn 3 hoofdvormen:
- Etnografische studie: om een portret te schetsen van een culturele groep. Door
veldwerk waarbij de onderzoeker langdurig deelneemt aan de leefwereld van de
onderzochten. Participerende observatie als methode van dataverzameling,
veldnotities. Een onderzochte persoon, vooral degene die de deuren opent voor de
onderzoeker (gatekeeper), kan medeonderzoeker worden.
- Gevalsstudie/casestudy: bijv. N=1 onderzoek waarbij een verschijnsel (casus) in zijn
natuurlijke context wordt bestudeerd. De case wordt zoveel mogelijk in zijn geheel
onderzocht d.m.v. gegevens verzamelen en analyseren op verschillende niveaus,
zoveel mogelijk methoden van dataverzameling gebruiken en het verschijnsel wordt
niet geïsoleerd van de relevante omgeving waarin het zich voordoet.
- Gefundeerde theoriebenadering (grounded theory): met als doel begrips- of
theorieontwikkeling. Glaser & Strauss: om de vitaliteit in het empirische onderzoek
terug te brengen. De theorie zou passen bij de onderzochte situaties omdat hij
voortkwam uit en werd gesteund door (gefundeerd in) diezelfde empirische
gegevens. Ideaaltypisch worden gedurende het onderzoek de contouren van een
theoretisch model duidelijk, dmv een beschrijving van de inhoudelijke variatie van een
bepaald gedrag of een bepaalde visie in een populatie (dmv interviewen bijv.). Glaser
& Strauss boden een werkwijze waarin de gegevens de hoofdrol kregen om te komen
tot een theoretische beschrijving van een verschijnsel en het verklaren ervan.
Leveren een bijdrage aan de systematisering van kwalitatief onderzoek. „Het besef
van de naderende dood‟ was hun klassieke studie binnen een ziekenhuis.
De actuele onderzoekspraktijk is dat veel onderzoekers niet ingaan op de vraag hoe hun
studie zich verhoudt tot een bepaalde stroming of traditie. Ze doen kwalitatief onderzoek (=
algemeen/generic kwalitatief onderzoek). Voor kwalitatief onderzoek wordt gekozen vanuit
pragmatische redenen, dus niet vanwege de binding met een traditie.
Definiëring van kwalitatief onderzoek
In kwalitatief onderzoek gaat het om verschijnselen te beschrijven en te interpreteren vanuit
de betekenis die mensen zelf aan die verschijnselen geven. Exploratie van een onderwerp
resulteert in een beschrijving die de complexiteit van het onderwerp laat zien.
In kwalitatief onderzoek richt de vraagstelling zich op onderwerpen die te maken hebben met
de wijze waarop mensen betekenis geven aan hun sociale omgeving en hoe ze zich op basis
daarvan gedragen. Er worden onderzoeksmethoden gebruikt die het mogelijk maken om het
onderwerp vanuit het perspectief van de onderzochte mensen te leren kennen met het doel
om het te beschrijven en waar mogelijk te verklaren.
Casus tienermoeders: Horrowitz wil nadrukkelijk onderzoek doen op microniveau, ze maakt
gebruik van sociologische theorie en van kennis over sociaal beleid. Ze doet praktijkgericht
onderzoek. Horrowitz kiest voor een kwalitatieve onderzoeksmethode, namelijk de
etnografische methode waarbij ze intensief kennisneemt van de dagelijkse praktijk (dmv
participerende observatie). Het belangrijkste probleem dat zich in het veld voordoet betreft
de relatie van de onderzoeker met de professionals, bijv. door wantrouwen. In de resultaten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EmmaGo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.