Cognitieve therapie, de
basisvaardigheden
geschreven door:
ave08d
De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Samenvattingen
Op Stuvia vind je het grootste aanbod aan samenvattingen en collegeaantekeningen. De
documenten zijn geschreven door jouw medestudenten, specifiek voor jouw opleiding!
www.stuvia.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Samenvattingen
Samenvatting cognitieve therapie
Erik ten Broeke 2012
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 cognitieve therapie een inleiding 2
Hoofdstuk 2 De globale structuur en principes van Becks cognitieve therapie
4
Hoofdstuk 3 Casusconceptualisatie en behandelplan 5
Hoofdstuk 4 De socratische methode en het gedachteschema 8
Hoofdstuk 5 Gedragsexperimenten 13
Hoofdstuk 6 Specifieke cognitieve technieken 15
Hoofdstuk 1 cognitieve therapie een inleiding
1
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Samenvattingen
1.1 opkomst cognitieve therapie
Eind jaren 50 begin jaren 60 kregen psychologen steeds meer oog voor cognities. De
ontoereikende effecten van de psychoanalyse, leertheorieën vormden hier aanleiding
voor .Het nieuwe uitgangspunt was de veronderstelling dat psychopathologie voortkomt
uit de wijze waarop mensen informatie selecteren, interpreteren en verder verwerken.
De eerst jaren was cognitieve therapie nog een verzamelnaam voor verschillende
vormen van psychopathologie, waarbij het wijzigen van lastige, irrationele, negatieve of
disfunctionele cognities centraal kwam te staan. De belangrijkste therapievorm binnen
deze stroming zijn de rationeel emotieve therapie (RET) van Albert Ellis:
Hierbinnen worden vier basisvormen van iirationele opvattingen onderscheiden:
- Musturbation: ik-moet-gedachten
- Awfulizing: verschrikkelijkingen
- I can’t stand it-itis: ik-kan-er-niet-tegens
- Self-damning: veroordelingen van de eigen persoon of anderen.
Verkeerde gedachten worden opgespoord en hier worden weer rationele
gedachten aan gekoppeld. De therapeut heeft hier een actieve en dirrectieve rol is, en
stelt de opgespoorde gedachten nadrukkelijk ter discussie.
Beck:
- Psychopathologie is het gevolg van systematische vertekeningen in
de informatieselectie en verwerking.
- Deze vertekeningen zijn het gevolg van eerder in het geheugen
opgeslagen kennis en beïnvloeden de informatieverwerking.
- Door deze vertekeningen worden situaties in het heden
disfunctioneel geïnterpreteerd.
- Taak van de therapeut is faciliteren van het onderzoeksproces om
de cliënt een functionelere denkwijze aan te leren.
De methode van Beck is centraal komen staan ondanks ze zo op elkaar lijken. Dit
omdat Beck zich meer richtte p de beschrijving van specifieke disfunctionele
denkpatronen bij verschillende vormen van psychopathologie en zijn theorie zo veel
mogelijk ondersteund met gegevens uit wetenschappelijk onderzoek.
1.2 Plaatsbepaling
In de loop der jaren zijn cogniteve therapie en de gedragstherapie steeds meer
geïntegreerd tot cognitieve gedragstherapie. In de vakliteratuur willekeurig gebruikt.
1.3 Cognitieve therapie en cognitieve psychologie
Kenmerken van cognitieve therapie
- Cognitie staan centraal
- Probleemgericht: probleemgedrag is het uitgangspunt
- Kortdurend: zo snel als het kan, zo lang als nodig
- Gestructureerd en doelgericht: werken volgens behandelplan met concrete
doelen.
- Actiegericht: van de cliënt wordt zelfredzaamheid verwacht, zowel tijdens de
sessies als tussen de sessies door bij het maken van huiswerk.
- Samenwerking: therapeut en cliënt vormen een team, cliënt neemt steeds meer
de leidende rol op zich.
- Wetenschappelijk karakter: hypotheses worden op geloofwaardigheid getoetst.
- Educatief: de therapeut leert de cliënt probleemsituaties anders te interpreteren.
Op deze wijze maakt de cliënt zichzelf vaardigheden eigen die hij later in de toekomst
weet kan gebruiken in stressvolle situaties.
In de informatieverwerking worden drie processen onderscheiden: waarneming,
verwerking en geheugen. Ze worden beïnvloed door de informatie zelf, de fysieke
kenmerken van het mentale apparaat en de kennis die reeds in het geheugen is
gerepresenteerd op basis van eerdere ervaringen. De zogenaamde ‘’ schema’s.
1.4 Schema’s, kernopvattingen en intermediaire opvattingen
2
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Samenvattingen
Mensen hebben in de loop der jaren heel wat schema’s ontwikkeld. Als je bijvoorbeeld
aan eten denkt, kunnen er heel wat dingen door je heen gaan, denk aan geuren,
voedsel, restaurant etc. Dit is een voorbeeld van een actief schema. Maar er zijn ook
minder actieve schema’s die alleen op bepaalde momenten opgeroepen worden,
bijvoorbeeld als je alleen thuis bent, op bed ligt en de trap hoort kraken, je denkt meteen
aan een inbreker!
De cognitieve therapie richt zich op de foute schema’s die mensen aanmaken in
de loop van hun leven. De inhoud van deze schema’s kunnen worden onderverdeeld in
kernopvattingen, dit zijn fundamentele opvattingen over de eigen persoon, anderen, de
wereld in het algemeen en over de toekomst. Deze worden meestal geuit in de vorm van
‘’ ik ben, of anderen zijn’’. Daaruit komen weer intermediaire opvattingen. Binnen deze
opvattingen zijn verschillende vormen te onderscheiden. Ik ga er twee toelichten dit zijn
de zogeheten, conditionele en instrumentele opvattingen. Conditionele opvattingen
worden gekenmerkt door het als.. dan karakter, mensen gaan zich voorstellen als er
dingen anders gaan, een voorbeeld hiervan is, wat als ik mijn nieuwe schoenen aan doe,
zullen de mensen deze wel mooi vinden? Laat ik het maar niet doen. De instrumentele
opvattingen worden echter gekenmerkt door het vermijden van negatieve ervaringen en
het verkrijgen van positieve ervaringen.
Aan geselecteerde informatie wordt een betekenis toegekend (interpretatie) en
deze wordt verwerkt tot nieuwe betekenissen (transformatie).
· Schema’s ordenen en organiseren de waarneming, interpretatie en
herinnering en geven richting aan het gedrag.
· Inhoud schema’s: kernopvattingen en intermediaire opvattingen.
· Kernopvattingen: globale, gegeneraliseerde opvattingen
· Intermediaire opvattingen:
- conditioneel: ‘als…, dan’
- instrumenteel: regels en strategieën om negatieve ervaringen te
vermijden en positieve te verkrijgen
- attitudes: uitspraken met een evaluatief karakter ( het is verschrikkelijk om..)
Schema’s zijn normaal, functioneel en helpend. Soms deze
informatieverwerkingsprocessen systematisch vertekend of gaan ze mis. Dergelijke
vertekeningen of fouten kunnen leiden tot psychische stoornissen. En op deze
vertekeningen of fouten zicht de cognitieve therapie zich op.
1.5 Automatische gedachten
Iedereen heeft automatische gedachten, deze kunnen positief, neutraal of negatief zijn.
Ze zijn aangeleerd en worden gekenmerkt door een bijna reflexmatig karakter.
Kenmerken van automatische gedachten zijn:
- Iedereen heeft ze
- Kunnen positief, negatief of neutraal zijn
- Sterk beïnvloed door leerervaringen
- Ze komen heel snel en direct na een gebeurtenis op (automatisch)
-Ze zijn beknopt en specifiek
-Ze zijn niet het gevolg van zorgvuldige overdenking
- Ze kunnen meer of minder waar zijn
- Ze worden in de regel ‘’ vanzelfsprekend’’ voor waar aangenomen.
Het doel is niet om bepaalde vroegere ervaringen op te sporen, maar soms ontkom je
hier niet aan. Doordat je kijkt wat er mee te maken heeft gehad wat er toe geleidt heeft
dat je deze automatische gedachten hebt.
Hoofdstuk 2 De globale structuur en principes van Becks
cognitieve therapie
2.1 Inleiding
De cognitieve therapieproces kent verschillende fases, die elkaar gedeeltelijk overlappen.
3
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
