Samenvatting boek Sociale Netwerken, geschreven door Beate Völker, Henk Flap, Gerald Mollenhorst. Bevat de verplichte hoofdstukken voor het tentamen: H1, H2, H4, H5, H6, H8, H12. Gegeven aan de Vrije Universiteit Amsterdam jaar 2019/2020.
Inhoudsopgave
Sociale netwerken – hoofdstuk 1: het vroege onderzoek naar sociale netwerken..........................................................................2
1.1 Vier perioden van netwerkonderzoek...................................................................................................................................2
1.2 Periode 1 (1890 -1920) – de klassieke sociologie..................................................................................................................2
1.3 Periode 2 (1920- 1950) – empirische revolutie: casestudies................................................................................................3
1.4 Periode 3 (1950 – 1980) – Verschillende theoretische en empirische tradities...................................................................4
1.5 Periode 4 (vanaf 1980) – Grootschalige surveys en algemene theorieën............................................................................6
Sociale Netwerken – hoofdstuk 2: hedendaagse theorieën in netwerkonderzoek..........................................................................7
2.1 Behoefte aan meer algemene theorieën..............................................................................................................................7
2.2 ‘Demand side’-verklaringen voor het ontstaan van netwerken...........................................................................................7
2.3 ‘Supply side’-verklaringen: aantallen en plaatsen.................................................................................................................7
2.4 Sociaal-kapitaal theorie.........................................................................................................................................................8
Sociale netwerken – hoofdstuk 4: netwerken in organisaties.......................................................................................................10
4.1 Samenwerking in organisaties.............................................................................................................................................10
4.2 Netwerkrelaties...................................................................................................................................................................10
4.3 Netwerkstructuren..............................................................................................................................................................14
4.4 Netwerkeffecten..................................................................................................................................................................14
4.5 Organisatienetwerken zijn bijzondere netwerken..............................................................................................................16
Sociale netwerken – hoofdstuk 5: het vinden van een baan.........................................................................................................17
5.2 Formeel of informeel zoeken..............................................................................................................................................17
5.3 De verklaring van de zoekkostentheorie.............................................................................................................................17
5.4 De verklaring van de sociaal-kapitaaltheorie......................................................................................................................17
5.5 Hoe rekruteren werkgevers?...............................................................................................................................................18
5.6 Sociaal kapitaal en netwerken.............................................................................................................................................18
Sociale netwerken – hoofdstuk 6: buren, buurten en gemeenschappen.......................................................................................19
6.1 Lokale contacten in mondiale samenleving?......................................................................................................................19
6.2 Hoe ontstaan lokale netwerken?........................................................................................................................................19
6.3 Gemeenschap en wanorde..................................................................................................................................................20
6.4 Empirisch onderzoek...........................................................................................................................................................22
6.5 Buurten en beleid................................................................................................................................................................24
Sociale netwerken – hoofdstuk 8: Netwerken en crimineel gedrag..............................................................................................25
8.1 Stelen doe je niet alleen… De rol van relaties bij crimineel gedrag....................................................................................25
8.2 Empirische studies naar netwerken en criminaliteit...........................................................................................................26
8.3 Beperkingen van het onderzoek naar netwerken van criminele jongeren.........................................................................26
Sociale netwerken – hoofdstuk 12: netwerkgegevens verzamelen...............................................................................................28
12.1 Hoe vergelijk je netwerken................................................................................................................................................28
12.2 Afbakening van het netwerk.............................................................................................................................................28
12.3 Netwerkgegevens verzamelen..........................................................................................................................................29
12.4 De keuze: egogecentreerde of complete netwerken?......................................................................................................30
1
,Sociale netwerken – hoofdstuk 1: het vroege onderzoek naar sociale netwerken
1.1 Vier perioden van netwerkonderzoek
1890-1920 Klassieke sociologie; Durkheim en Simmel
Zelf term netwerken niet gebruikt, maar wel belangrijke ideeën geformuleerd voor
later netwerkonderzoek
1920-1950 Empirische revolutie: klassieke empirische casestudies in de antropologie, sociologie en
sociale psychologie
Meer en nauwkeuriger meten van belangrijke aspecten van een netwerk
1950-1980 Verschillende theoretische tradities en ontwikkeling van empirisch onderzoek
1980-nu Grootschalige netwerksurveys en algemene theorieën: vraag en aanbod ideeën en de
sociaal-kapitaaltheorie
Theoretische integratie: algemene theorieën over menselijk gedrag verbinden met
patronen van netwerken (= theorie van het sociaal kapitaal)
1.2 Periode 1 (1890 -1920) – de klassieke sociologie
Georg Simmel
- Hedendaagse netwerktraditie is uitbreiding van formele sociologie
- Grootste veranderingen wanneer dyade (2) naar triade (3) veranderd
o Want coalitie mogelijk
- Netwerken kunnen elkaar overlappen
o Grotere keuzevrijheid, maar door deels overlappen ook keuzes maken. Daarom gevoeliger
voor ethische kwesties
Emile Durkheim
- Arbeidsverdeling afhankelijk van dichtheid van netwerken die mensen met elkaar onderhouden
- Premoderne samenleving weinig sociale arbeidsdeling + sociale structuur eenvoudig. Solidariteit
berust op sociale overeenkomsten
- Moderne samenleving complex en hoge mate arbeidsdeling, leidt tot afhankelijkheid
toenemende modernisering leidt tot complexe netwerken en meer verschillen
- Belangrijkste boek le Suicide (1897) – op eerste gezicht private beslissingen beïnvloedt door sociale
condities en hebben onbedoelde gevolgen (aantal zelfmoorden hangt samen met mate van sociale
cohesie). Maar verband kromlijnig: tot bepaald punt
- Enkelvoudige (uniplex) vs multiplex:
o Uniplex: je bent maar in enkele hoedanigheid met iemand anders verbonden (je collega is
niet je vriend)
Tussenvraag: wat is de bijdrage van Simmel en Durkheim aan modern netwerkonderzoek?
2
,1.3 Periode 2 (1920- 1950) – empirische revolutie: casestudies
Empirische revolutie – theoretische ideeën en argumenten steeds meer beproefd aan de realiteit, wordt
steeds meer gemeten en gekwantificeerd
Antropologie
- Werk van Malinowski – argonauts of the western pacific (1922) grote invloed
o Uitwisselen van giften binnen verschillende groepen eilanden. Schept solidariteit
Sociologie
- Werk van Roethlisberger en Dickson – management and the worker (1939) (studie uit industrie
sociologie)
o Ontdekten ‘informele’ groep in ‘formele’ groep – informele groepen dwingen arbeiders zich
niet te houden aan prestatienormen, om zo de norm niet te verhogen (= rate busting)
(gevolg: arbeiders houden zich aan informele prestatienorm, niet aan formele om zo
cohesie in team niet in gedrang te laten komen)
Sociale psychologie
- Moreno – Who shall survive (1934), in kaart brengen van netwerkleden (= sociometrie, uitkomst is
een sociogram)
- Sociogram – tekening van informele groepen, waarin punten de leden voorstellen en de pijlen de
eerste keuzes van de leden voor een van de andere leden waarmee zij een activiteit willen
uitvoeren
Tussenvraag: Waarom is Moreno’s methodologie belangrijk voor netwerkonderzoek?
3
, 1.4 Periode 3 (1950 – 1980) – Verschillende theoretische en empirische tradities
Meer samenwerking op gemeenschappelijk probleemgebieden
Verschillende takken van netwerkonderzoek
1. Small group research (sociale psychologie)
2. Mathematische sociologie (sociologie)
3. Politieke sociologie (sociologie)
4. Antropologische traditie van netwerkonderzoek (antropologie)
1. Small group research
- Taakgroepen met zelfde aantal personen, maar met andere relatiestructuur verschillen in
uitkomsten
o Netwerkstructuur in vorm van een wiel of Y zijn efficiënter dan cirkel of keten. Cirkel echter
meer tevredenheid
2. Mathematische sociologie
- Werkelijkheid voorstellen adhv formele modellen zoals een sociomatrix
= handig voor bestuderen grote groepen
= blockmodel – rijen en kolommen geordend zodat 0 en 1 bij elkaar staat
Structureel equivalent - eenheden in netwerk als ze relaties met dezelfde anderen hebben
- Vb. 2 en 4 spelen met elkaar. 1, 3 en 5 hebben een relatie met of 2 of 4
- 3 en 5 zijn structureel equivalent (beide verbonden met nummer 4)
Role equivalent – indien ze dezelfde structuur hebben
- 1, 3 en 5 zijn role equivalent (hebben eenzelfde soort connectie met een equivalent persoon, maar
niet exact met dezelfde persoon)
Op basis van structuralisme valt te verwachten dat mensen met dezelfde structuur in hun netwerk van
relaties zich tevens op dezelfde manier gedragen
- Blockmodel helpt daarbij, om eenheden met gelijke structuren van relaties op te sporen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Vustudentt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
