Samenvatting: De Bruyn, E.E.J., Pameijer, N.K., Ruijssenaars, A.J.J.M., & Van Aarle, E.J.M. (2003).
De diagnostische cyclus. Een praktijkleer. Uitgeverij Acco. ISBN: 2987.
Dit is een samenvatting van het boek 'De diagnostische cyclus' dat hoort bij het vak psychodiagnostiek van de opleiding psych...
Samenvatting Psychologie, psychodiagnostiek
De diagnostische cyclus, hoofdstuk 1 t/m 11
Een praktijkleer
E.E.J. De Bruyn
A.J.J.M. Ruijssenaars
N.K. Pameijer
E.J.M. Van Aarle
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.2: De noodzaak van opleiding
Psychodiagnostiek: het onderscheiden van personen naar hun individuele psychische kenmerken,
zoals die zich manifesteren in hun typische gedrags- en uitingsvormen, en wel met behulp van tests
(De Zeeuw, 1983).
Klinisch oordeel: beslissen op basis van eigen ervaring of intuïtie.
Ongewapend oordeel: oordelen uitspreken zonder expliciet beroep te doen op methodologische
principes of systematische procedures die kunnen voorkomen dat fouten en onterechte
vertekeningen in het oordeel optreden.
Prescriptief kader: model met heuristische procedures die aan het diagnostisch proces in de praktijk
sturing geven. Verandert voortdurend. Bijvoorbeeld: De diagnostische cyclus.
Heuristiek: wetenschap van 'het vinden'.
Hoofdstuk 2: Uitgangspunten
2.1: Wetenschappelijke diagnostiek
Wetenschappelijke diagnostiek: wetenschappelijke-empirische kennis + algemene menselijke
grondstructuur van het probleemoplossend omgaan met problemen.
Wetenschappelijk werken gaat om:
Werken met theorieën
Aangeven waarom je voor een bepaalde theorie kiest
Denkstappen vastleggen die geleid hebben tot advies
Onderzoek naar waarde van theorieën en het effect van ingrepen
Resultaten uitwisselen
Foutbronnen: aanwijsbare oorzaken van fouten in een onderzoek.
2.2: Verschillende foutbronnen
Onderzoek naar kwaliteit van oordelen en foutbronnen richt zich op:
Wijze waarop mensen met kansen en waarschijnlijkheden omgaan
Vuistregels en heuristieken (zoekstrategieën die tot oplossingen kunnen leiden)
Kwaliteit van professionele diagnostiek. Deze kan laag zijn door bv.:
o Beschikbaarheidsheuristiek (zie 3.4).
o Neiging info op te zoeken die eigen opvatting ondersteund.
2.3: Besliskundige ondersteuning
Besliskunde: verzameling modellen en procedures die aangeven hoe de beslissen in stappen van het
beslissingsproces het beste kan handelen met oog op het te bereiken doel.
2.4: Prescriptieve diagnostiek
Normatieve diagnostiek: tak van methodologie die zich bezighoudt met het funderen, formuleren en
onderzoeken van diagnostische regels en procedures.
,Liever prescriptief (-> heuristisch) dan normatief (-> algoritmisch).
Empirische cyclus (De Groot, 1961): algemene methodologische grondstructuur van het
wetenschappelijke handelen. Dit leidde tot hypothese-toetsende diagnostische modellen.
Hoofdstuk 3: De diagnostische cyclus
3.1: Van hulpvraag tot cyclus
Diagnostisch proces:
Hulpvraag (C) -> type diagnostische hulpvraag (D) -> type vraagstelling (C & D) -> type onderzoek (D)
*C=cliënt, D=diagnosticus
Typen diagnostische hulpvragen:
Hoe verwoorden? -> verheldering (VHD)
Wat is er aan de hand? -> onderkenning (ODK)
Waarom is dit aan de hand? -> verklaring (VKR)
Hoe het beste helpen? -> indicatie (IDC)
0-scenario: na verheldering geen volgend type onderzoek.
1-scenario: uitbreiding met 1 type onderzoek, bv. VHD - ODK
2-scenario: uitbreiding met 2 typen onderzoek, bv. VHD - ODK - VKR of VHD - VKR - IDC etc.
Onderzoekstypen en bijbehorende componenten van het diagnostisch scenario:
VHD -> klachtenanalyse (KA)
ODK -> probleemanalyse (PA)
VKR -> verklaringsanalyse (VA)
IDC -> indicatieanalyse (IA)
3.2: De diagnostische cyclus
Vaak zijn de 4 rechtlijnige vragen niet voldoende en is de diagnostische cyclus nodig. Deze cyclus is
empirisch en prescriptief.
Vooruit of teruggaan in de cyclus hangt af van de zekerheid van informatie die de stap oplevert.
, Onderbroken pijlen: 'shortcuts' die je neemt in de praktijk. Stappen worden dan overgeslagen. Soms
wordt er een vraag gesteld die niet vereist dat je de hele cyclus doorloopt.
KA: uitkomst van deze fase is de ordening van klachten die door de cliënt omschreven en herkend
worden en waarop diens hulpvragen betrekking hebben = verhelderende diagnose.
PA: verband leggen tussen klachten en problemen, controle van correspondentie, groepering en
benoeming problemen en taxering ernst. De uitkomst is benoeming van problemen in terminologie =
onderkennende diagnose.
VA: verklaringen: (empirisch) getoetste uitspraken over condities die het probleem hebben doen
ontstaan of in stand houden. Hypothesen: nog niet getoetste verklarende uitspraken. De uitkomst
van deze fase is een samenhangend beeld waarin 1 of meerdere condities waarschijnlijk als
verklaring voor het probleem gelden = verklarende diagnose.
IA: Indicaties: empirisch of theoretisch onderbouwde aanbevelingen voor interventie(s). Dus op zoek
naar interventies in deze fase. Uitkomst is een lijst van indicaties = indicerende diagnose.
3.3: De diagnostische cyclus als onderdeel van de klinische cyclus
De klinische cyclus (KC) bestaat uit twee deelcycli: diagnostische cyclus (DC) & therapiecyclus (TC).
Opbouw van de therapiecyclus:
Planning (PL)
Uitvoering (UV)
Beoordeling van het effect (BE)
Waarom 2 aparte deelcycli?
Soms is de interventie onbekend, niet beschikbaar of nodig. Of diagnostische info
ontbreekt of is onbekend. Er is dan maar 1 deelcyclus.
De ene controleert de andere.
Er zijn ook voorstellen voor een behandelingscyclus gedaan. Deze zou dan bestaan uit:
Verkennende behandelingsanalyse (VBA)
Voorspellen van reacties (VR)
Toetsende behandeling (TB)
Evaluatie t.o.v. het globale doel (EGD)
Regulatieve cyclus (Van Strien, 1984): zoals de empirische cyclus, maar diagnosticus is altijd gericht
op het veranderen van de ongewenste situaties en het denkproces wordt begeleid door een
normatief moment.
3.4: Model en praktijk
Een cyclus kan voortijd af worden gebroken of gefragmenteerd worden uitgevoerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SimoneCosijns. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
