Een uitgebreide en overzichtelijke samenvatting over de verplichte literatuur en het college van Bijeenkomst 10 van het vak Socialezekerheidsrecht van de Master Arbeidsrecht aan de Erasmus. Deze samenvatting bevat alles wat je moet weten voor het tentamen. Je kunt deze samenvatting ook in een bunde...
Hoofdzaken socialezekerheidsrecht H7 – Ouderdom
AOW is de eerste volksverzekering. Deze wet biedt een basispensioen. Voor de
AOW bestond de Invaliditeitswet, welke alleen maar gold voor werknemers
(arbeiders) en ten laste kwam van de werkgevers. Zelfstandigen konden
gebruik maken van de Ouderdomswet 1919. Hierna kwam de Noodwet
Ouderdomsvoorziening in 1947. Op 1 januari 1957 trad de AOW in werking.
- Aanvankelijk was dit niet meer dan een basisuitkering waarmee in de
eerste kosten van het levensonderhoud kon worden voorzien.
- In 1965 is de uitkering opgetrokken naar het niveau van het sociaal
minimum met indexvering op basis van de ontwikkeling van de
contractlonen.
- Tot 1985 had de gehuwde vrouw geen recht op een eigen pensioen. Haar
man kreeg dan een gehuwdenpensioen.
o Dit is in 1985 verzelfstandigd. Beide partners krijgen een pensioen
ter hoogte van maximaal 50% van het minimumloon.
Bij deze wijziging is ook de inkomensafhankelijke toeslag
geïntroduceerd voor situaties waarin een van de partners
nog geen 65 was. Dit is in 2015 afgeschaft voor nieuwe
gevallen. Nu wordt verwacht dat mensen hiervoor en
particuliere voorziening treffen.
- Pas na een jarenlange discussie is de leeftijd verhoogd naar 67 jaar en
drie maanden.
- Bijna 3,4 miljoen personen ontvangen een AOW-uitkering. De
veronderstelling is dat zij het arbeidsproces verlaten, maar dit is geen
voorwaarden voor het ontvangen van de uitkering.
- Ter aanvulling van de AOW is een stelsel van pensioenvoorzieningen tot
stand gekomen, welke zijn geregeld in de Pensioenwet.
o De AOW houdt hier geen rekening mee en verwijst er niet naar.
Andersom houden de aanvullende uitkeringen wel rekening met de
AOW. De meeste pensioenstelsels vullen de AOW aan tot 70% van
het loon dat iemand tijdens zijn loopbaan heeft verdiend. De
aanvullende stelsels zijn gebaseerd op een kapitalisatiestelsel.
Kring van verzekerden
Men is verzekerd indien men ingezetene is. Hiernaast is men ook verzekerd als
men in het buitenland werkt en in Nederland een dienstbetrekking heeft of
werkt als zelfstandige (art. 6 AOW). Er bestaat een minimumverzekeringseis van
één jaar ex artikel 7 lid 1 sub b AOW.
Pensioen en toeslag
AOW kent twee uitkeringen, namelijk het ouderdomspensioen en de toeslag. Het
ouderdomspensioen is niet voor iedereen gelijk. De wet onderscheidt twee
categorieën pensioengerechtigden (art. 9 AOW): de alleenstaande en de
gehuwde. De alleenstaand krijgt 70% van het minimumloon en een gehuwde
50% (en samen 100%).
- Iedere ingezetene is van rechtswege verzekerd en bouwt in een periode
van 50 jaar voorafgaande aan de pensioengerechtigde leeftijd een
pensioen op. Ieder verzekerd jaar levert 2% pensioen op.
o Wie geen volledige pensioenopbouw heeft weten te realiseren,
omdat hij een aantal jaren niet in Nederland heeft gewoond of
gewerkt, krijgt een korting van 2% voor elk niet-verzekerd jaar.
Om dit te voorkomen kan men zich vrijwillig verzekeren. Dit
gebeurt vaak als men een aantal jaar in het buitenland wordt
gestationeerd.
Vooral allochtonen hebben te maken met een onvolledige
pensioenopbouw en zij kunnen een beroep doen op een
aanvullende bijstandsuitkering. Dit gebeurde vaak niet en
daarom is besloten de uitvoering van bijstand voor 65-
plussers over te dragen aan de SVB en dan kunnen zij deze
personen op de mogelijkheid van bijstand attenderen (AIO).
- Een gehuwde met een partner jonger dan 65 jaar heeft naast zijn AOW-
pensioen van 50% recht op een toeslag van 50%.
o Is dus in 2015 afgeschaft. Een nieuw recht op toeslag kan evenmin
ontstaan ten gevolge van een inkomenswijziging (art. 8 lid 2 AOW).
Herleving is alleen mogelijk als de recht op toeslag een gevolg is
van een incidentele wijziging van het inkomen (art. 8 lid 3 AOW) en
dit kan alleen als het inkomen slechts drie maanden te hoog is
geweest.
- Voor AOW-pensioen geldt geen inkomenstoets, voor de toeslag wel. Deze
inkomenstoets heeft in beginsel uitsluitend betrekking op de inkomsten
van de partner van de pensioengerechtigde (art. 10 en 11 AOW).
o Deze inkomenstoets kent bepaalde vrijstellingen. Inkomsten uit
arbeid zijn gedeeltelijk vrijgesteld. Dit heeft ten doel om deelnemen
aan het arbeidsproces niet te ontmoedigen. Inkomsten in verband
met arbeid worden wel volledig weggetoetst.
o Inkomsten van de pensioengerechtigde zelf blijven buiten
beschouwing. Wel krijgen huishoudens met een gezamenlijk
inkomen van €2.760 (2018) een korting van 10% op de toeslag.
- Belastingplichtige AOW’ers ontvangen naast het pensioen een
tegemoetkoming van maximaal €25 per maand. Gaat hier om een
koopkrachtbevorderende toeslag.
Ingangsdatum AOW-pensioen
Ingangsdatum van het AOW-pensioen gaat geleidelijk omhoog tot 67 jaar en drie
maanden, zie hiervoor art. 7a AOW. Hiernaast geldt er een systematiek waarbij
de leeftijd periodiek moet worden aangepast aan de stijging van de gemiddelde
levensverwachting. De verhoging treedt telkens in werking vijg jaar na de eerste
datum van vaststelling, hierbij is sprake van een wettelijk automatisme.
- Door de geleidelijke ophoging komen mensen in de knel die vervroegd
zijn uitgetreden of een prepensioen genieten. Voor hen ontstaat een
AOW-gat. Hiervoor gold een tijdelijke overbruggingsregeling tot en met
2018.
- Vooral overheidspersoneel dat functioneel leeftijdsontslag heeft gekregen
(politie, militairen, etc.) klaagt erover dat bij het bereiken van de 65-
jarige leeftijd een AOW-gat ontstaat.
o CRvB heeft geoordeeld dat dit weliswaar leidt tot een inmenging in
het eigendomsrecht, maar niet op een wijze die in strijd is met art.
1 Eerste Protocol van het EVRM.
o Hierbij heeft het CRvB wel een klein gaatje opengelaten. Het is
namelijk niet uitgesloten dat in een individueel wel sprake kan zin
van een onevenredig nadeel.
De term gehuwd is niet eenduidig. Geregistreerd samenwonen valt hier wel
onder, maar duurzaam gescheiden niet. Een gezamenlijke huishouding valt er
dan weer wel onder.
- De definitie voor een gezamenlijke huishouding staat in art. 1 lid 4 AOW.
Waarom de betrokkenen samenwonen is niet van belang. Er geldt een
uitzonderingen voor bloedverwanten in de eerste graad.
- Art. 1 lid 5 AOW geeft aan wanneer sprake is van een onweerlegbaar
rechtsvermoeden.
- Er zijn ook leerstukken die tot ontwikkeling zijn gekomen in de interactie
tussen de uitvoering en de rechtspraak:
o Bij commerciële relaties wordt ervan uitgegaan dat aan het
tweede criterium van een gezamanelijke huishouding (financiële
verstrengeling) niet wordt voldaan.
Moet wel sprake zijn van een geloofwaardige prijs.
Blijft wel lastig, zeker ook omdat een relatie ‘van kleur kan
verschieten’.
o Wat als een stel nog een derde in huis nemen en er sprake is van
een meerpersoonshuishouding? Hierbij wordt aangenomen dat
alle leden van het meerpersoonhuishouden – een huishouding
waarbij meer dan twee personen hun hoofdverblijf hebben in
dezelfde woning – in alle gevallen als alleenstaande worden
aangemerkt. Ieder krijgen ze dus 70%
o Bij AMvB zijn regels gesteld voor de living apart together
(latrelatie). Personen worden in ieder geval niet geacht hun
hoofdverblijf in dezelfde woning te hebben als zij ieder een eigen
woning in eigendom hebben of huren, die woning vrij ter
beschikking hebben, de kosten en lasten van die woning dragen en
in de gemeentelijke basisadministratie op het adres van de woning
staan ingeschreven.
Regels over het tijdstip van ingang en herziening
- Het recht gaat in op het moment dat de voorwaarden zijn vervuld, wel
moet hiervoor een aanvraag worden gedaan. Er is sprake van een
voortschrijdende verjaringstermijn ex art. 16 lid 2.
o Op grond van art. 16 lid 2 AOW heeft de SVB in bijzondere gevallen
een discretionaire bevoegdheid om pensioen toe te kennen met
langere terugwerkende kracht dan één jaar.
SVB heeft hiertoe beleidsregels opgesteld op grond waarvan
kan worden afgeleid met hoeveel terugwerkende kracht het
ouderdomspensioen wordt uitgekeerd. Deze regels worden
door de rechter terughoudend getoetst. Wat betreft de
invulling van het begrip ‘bijzondere gevallen’ heeft de SVB
echter geen beoordelingsruimte en de rechter mag zijn eigen
inzicht of het geval bijzonder is in de plaats stellen van dat
van de SVB.
De te late aanvraag moet niet toerekenbaar zijn.
Als iets bijzonder is, moet er ook sprake zijn van een zekere
hardheid voordat het wordt toegekend. Dat is aan de orde als
het netto-inkomen van een persoon onder het sociaal
minimum is gedaald doordat hij het ouderdomspensioen niet
heeft genoten.
- Bovenstaand regime is ook van toepassing bij herziening.
Pagina 3 van 26
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annehoogendoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
