Samenvatting Qualitative Research Methods in Human Geography
Door Marte Vroom
GEO2-3053 Kwalitatieve Onderzoeksmethoden
Sociale Geografie en Planologie, Universiteit Utrecht
Academisch jaar 2019-2020
Hoofdstuk 1: Qualitative Research and Its Place in Human Geography
1
,Introductie
In de jaren ‘80 (20e eeuw) begon de ontwikkeling van kwalitatief onderzoek
Er is sprake van een aanwijsbare doch valse dichotomie tussen kwantitatief en kwalitatief
onderzoek; zo zou kwantitatief onderzoek objectief zijn en kwalitatief onderzoek zou subjectief
zijn
De keuze voor een bepaalde methode van onderzoek kan de houding van onderzoekers over
hun onderzoek en hun behoefte aan diepgaande kennis en begrip weerspiegelen
Ontologie: Overtuigingen over de wereld
Epistemologie: Manieren om de wereld te kennen
Wat is kwalitatief onderzoek?
Kwalitatief onderzoek: Het toelichten van menselijke omgevingen en menselijke ervaringen
binnen een verscheidenheid van conceptuele kaders
Onderzoek: Het hele proces van het definiëren van een vraag tot analyse en interpretatie
De twee fundamentele vragen die door kwalitatieve onderzoekers worden behandeld betreffen
ofwel sociale structuren ofwel individuele ervaringen
- Sociale structuren: Sociaal, cultureel, economisch, politiek, milieu; kapitalisme,
patriarchaat, racisme; representaties van structuren; landschappen
- Individuele ervaringen: Het openstellen van geografie voor eerder ongehoorde
stemmen, meestal gepositioneerd als curiosa in de marge; dagboeken, mondelinge
geschiedenissen, opnames van interviews en gesprekken of het het gebruik van
“alternatieve” in plaats van “mainstream” media; kan niet gescheiden worden van
structuren, die vormen de context
In de laatste jaren zijn er nieuwe technieken voortgekomen gericht op performativiteit:
populaire en hedendaagse cultuur en de mediatie en representatie van ervaringen door middel
van internettechnologie en sociale media
Er zijn tevens nieuwe, “experimentele” technieken voortgekomen:
- Discontinu schrijven (discontinuous writing)
- Foto-elicitatie (photo-elicitation)
- Meegaande interviews (go-along interviews)
2
,Er zijn 3 “conventionele” soorten benaderingen binnen kwalitatief onderzoek van sociale
geografie:
1. Oraal (the oral): voornamelijk gebaseerd op interviews; populairst en meest gebruikt;
biografie (autobiografie, biografie, mondelinge geschiedenis, ongestructureerd),
interviews (semi-gestructureerd, gestructureerd, vrijblijvende focusgroepen), enquêtes
(gestructureerde enquêtes, gestructureerde vragenlijsten)
2. Textueel (the textual): creatief, documentaire en landschap; constructivistische
epistemologie (de wereld is sociaal geconstrueerd en gemedieerd); creatief (gedichten,
fictie, films, kunst en muziek), documentaire (kaarten, kranten, planningsdocumenten,
postzegels), landschap (zeer specifiek, bijvoorbeeld een begraafplaats - het
verstrengelen van sociale betekenis met, en de uitdrukking ervan door, de fysieke
omgeving)
3. Waarnemend (the observational): participeren in een evenement of in de omgeving dat
onderzocht wordt; participantobservatie (van passief tot pro-actief)
Recente ontwikkelingen in de kwalitatieve sociale geografie plaatsen een sterke focus op het
individu in 3 steeds belangrijker wordende manieren:
1. Kwalitatieve studies hebben lichamelijke prestaties en performativiteit geïdentificeerd als
belangrijke aspecten van de voortdurende sociale constructie van menselijk gedrag
2. De recente focus op het individu is het concept van het menselijk lichaam als een plaats
van inscriptie
3. De zich ontwikkelende studie van sociale media als individueel gedrag en als tekst, en
de processen van sociale netwerken
Een belangrijk aspect van kwalitatief onderzoek in sociale geografie is het vermogen om
gemeenschappen te betrekken, hun leven en omgeving te begrijpen en ernaar te streven deze
gemeenschappen te empoweren en hen een stem te geven als actieve deelnemers aan het
onderzoek om onszelf en onze omgeving te begrijpen
Een aanzienlijk deel binnen de sociale geografie richt zich op lichaam en onze belichaamde
ervaringen
Denk aan sociale constructen als de Ander (tegengesteld aan of buiten de mainstream)
De relatie tussen kwalitatieve en kwantitatieve geografie
In de late twintigste eeuw kwam de focus van de geografische methoden in de sociale geografie
van kwantitatieve op kwalitatieve methoden te liggen
De twee zijn traditioneel gekarakteriseerd als in oppositie of als conflicterende methoden;
kwalitatieve methoden zijn sinds de jaren tachtig in opkomst
Geografen die kwalitatieve methoden gebruiken, verklaren vaak hun persoonlijke subjectiviteit
en mogelijke bronnen van vooringenomenheid en vatten hun eigen persoonlijkheid samen
De cultural turn in de sociale geografie heeft deze openheid in de hele discipline meer
gemeengoed gemaakt
Mixed methods worden in toenemende mate op een effectieve en krachtige manier gebruikt
zonder het zelfbewustzijn dat in sommige onderzoeken uit de jaren negentig zichtbaar is
3
, De geschiedenis van kwalitatief onderzoek in de geografie
De vroege geschiedenis van het geografische denken is klassiek weergegeven als een reeks
paradigmaverschuivingen, elk veroorzaakt door onvrede met het vorige heersende paradigma
Het idee van paradigmaverschuivingen is in wezen niet meer van toepassing in de verwarrende
en opwindende wereld van post-kwantitatieve sociale geografie
Kwalitatieve methoden worden momenteel gebruikt door alle grote groepen binnen de kritische
sociaal-wetenschappelijke benaderingen gebruikt in de sociale geografie
Veel van het kwalitatieve onderzoek is in eerste instantie afkomstig uit de humanistische
geografie van de late jaren zeventig
Een andere belangrijke invloed bij de herbevestiging van kwalitatieve methoden is het werk van
feministische geografen die verbanden leggen tussen het persoonlijke en het politieke
Hedendaagse kwalitatieve geografie: theorie-methode koppelingen
Hedendaagse sociale geografie maakt gebruik van een breed scala aan onderzoeksmethoden
De denkrichtingen die mogelijk de grootste bijdrage hebben geleverd aan het beantwoorden
van kwalitatieve onderzoeksvragen, zijn de feministische en de post-structurele (inclusief de
postmoderne en de postkoloniale): ze geven opzettelijk stem aan degenen die tot zwijgen
worden gebracht of worden genegeerd door hegemonische (moderne, koloniale) opvattingen
van historici en geografen
De betrokkenheid van de onderzoeker staat niet noodzakelijkerwijs toe dat de stemmen van de
onderzochte spreken, omdat ze worden gemedieerd door de ervaring en waarden van de
onderzoeker
4