samenvatting van alle stof voor het eerste tentamen Sociale Geografie van de Universiteit van Amsterdam. Inclusief hoorcolleges, literatuur en werkcolleges
Sociale Geografie Tentamen 1. SV
Crang 2014 Representation Reality
Representaties vormen de handelingen van mensen. Representaties vormen de wereld en
beelden de wereld af. → mentale kaarten: subjectief laten zien hoe anderen de wereld zien.
Mentale kaarten zijn egocentrisch: onze ervaringen en leven staan centraal, hoe verder het van
ons af ligt hoe vager de kaart wordt. Geeft inzicht in kennis over de organisatie van de
ruimte
Filters waarmee we de wereld zien:
- Biologie: een mens ziet de wereld anders dan een hond (geur/zicht etc)
- Positie: we zien de wereld vanaf onze eigen positie. Bepaalde plaatsen etc spelen op
de voorgrond, terwijl andere zich op de achtergrond bevinden. Afbeeldingen vormen
een relatie tussen: de waarnemende persoon, het waargenomen object en de relatie
tussen die twee.
- Culturele Frames: verschillende culturen hebben verschillende manieren om de
wereld te zien en representeren. Zelfs kaarten zijn niet 100% neutraal, aangezien
Nederlanders bijvoorbeeld gewend zijn Europa als middelpunt te zien.
Vrouwen werden vroeger bijvoorbeeld ook vaak als object van mannen geschilderd→
genderrollen
Foto’s laten de werkelijkheid zien en vormen die ook. Mensen gaan vaak naar de
vakantiebestemmingen die op de foto’s staan en maken daar weer foto’s die ze verspreiden.
Sommige plaatsen worden zelfs aangepast zodat ze voldoen aan de verwachtingen van
toeristen, zo hebben representaties dus daadwerkelijke invloed.
Hyper-reality: de kopieën zijn belangrijker en realistischer dan de werkelijkheid zelf
Simulacra: kopieën waar geen origineel van is. VB. shopping mals met ‘Parijse’ cafeetjes
die eigenlijk nooit bestaan hebben.
Crang 2014 Local Global
Belang van het lokale:
1. Empirische significantie: de bestaande verschillen tussen plaatsen (economisch/
sociaal/ cultuur) de plaats waar je bent of opgroeit heeft invloed op je leven
(onderwijs/ mogelijkheden/ religie/ duur)
2. Normatieve significantie: Plaatsverschillen worden als iets positiefs ervaren
lokale productie is beter voor het milieu door transport/ sociaal: tradities
3. Epistemologische significantie: de kennis van het lokale wordt ook door geografen
beïnvloedt: gekleurd/ origine van kennis/ situatedness: gevoeligheid naar waar kennis
vandaan komt
Belang van het globale:
1. Onderzoek/ nieuwsgierigheid: de wereld willen kennen
2. Ontwikkeling: hoop om de wereld te verbeteren ongelijkheden tussen Noord en
Zuid willen verminderen
3. Milieuactivisme: de wereld willen redden van opwarming of ozonlaagscheuring
gevolgen lokale acties en schaal problemen begrijpen (!)
4. Compressie: het krimpen van de wereld: dichtheid van connecties tussen mensen en
plaatsen, oftewel globalisatie VB. kleding/ voedsel/ media
De wereld bekijken:
1. Mozaïkbenadering:
- Meerdere losse stukjes vormen samen een geheel/ patronen
1
, - Statisch en homogeen
- Segregatie
- Verschillende niveaus
- Kritiek:
- Stereotypering (VB Westers/ tropisch) / de wereld is niet statisch, maar dynamisch/
grenzen zijn te streng getrokken/ uitsluitingen van groepen mensen: xenofobie:
vreemdelingenangst (politiek)/ globalisatie in lokale plekken is niet perse negatief
2. Systeembenadering
- Relaties/ processen tussen gebieden
- Verschillen veroorzaakt door locatie/ globaal systeem: klimaat: Hungington (VB
kokosnoten?)
- Globalisatie/ world system: arme landen hebben bronnen, maar geen winst/ rijke
landen verkopen en maken wel winst
- Kritiek:
- Soms komen de verschillen door het lokale ipv het globale: type bestuur/ corruptie/
Statisch model: zou niet allen differentiatie moeten documenteren, maar ook het
proces waardoor die differentiatie/ ongelijkheid plaatsvindt
3. Netwerkbenadering
- Ziet lokaal en globaal niet als klein en groot, maar als twee manieren om netwerken te
benaderen lokaal = globaal: krijgt namelijk kenmerken dor banden met de wereld
(globaal) globaal = lokaal: netwerken met flows hebben lokale geografieën
- Appadurai: Flows: finanscapes/ ethoscapes/ mediascapes
- Plek gevormd door banden met andere plekken
- Wanneer er crisis in stad A. is zit die ook in stad B. C. D. etc
- Grenzen worden minder belangrijk gelijkheid, maar het kapitaal clustert bij elkaar
- Kritiek:
- Complex/ niet in kaart kunnen brengen/ alles is in alles met elkaar in verbinding, maar
dat is niet zo: VB films komen uit de VS ipv het Oosten in Pathé / je hoort wel of niet
bij een stroming: VB paspoort: visum
- VB banaan eten: niet een mozaïkstukje, maar een samenkomst van netwerken
afstanden tussen de mensen en plaatsen van de banaan
Doreen Massey 1991 A global sense of place
- Verschillen tussen plaatsen ontstaan door banden met andere plaatsen (historisch)
- Plaatsen zijn geen stukjes met grenzen/ veranderen altijd/ hebben geen unieke
identiteiten plaats bestaat met kenmerken (niet door historie)
- Time-space compression: beweging en communicatie door de ruimte, tot de
geografische stretching van sociale relaties en onze ervaringen van dit alles. Meestal
wordt gedacht dat dit het resultaat is van de acties van kapitaal en de huidige
versterking van internationalisatie.
- tijd/ ruimte/ geld (kapitalisme)
- Power geometry: sommige mensen zitten aan strategische punten van de stromingen
en hebben er baat bij, andere niet (strategic world agents)
- VB de Amsterdamse elite zit aan de flow (voelen zich internationaal), terwijl de
boeren daar niet aan zitten (voelen zich Nederlander)
- Hyper concentration of resources: kapitaal zit in de steden
- je kan er voordeel uit halen/ in bewegen/ ontvangen/ bijdragen maar niet reizen
- De tijd-ruimte compressie kan ervoor zorgen dat die van anderen beperkt wordt
2
, - Plaatsen zijn ontmoetingsplekken/ sociale interacties
De Vries (in press) alleen conclusie gelezen
- Backlash tegen globalisatie
- Integratie hangt af van bestuur (Trump) dus disintegratie
- Spanning/conflict binnenlands disintegratie
Cresswell 2009 ‘What is place?’
Plaats:
Materiele dimensie: fysiek, bijvoorbeeld bebouwing en andere tastbare waarneembare
sporen van maatschappelijk leven objectief
Gebruik: handelingen van mensen objectief
Betekenis: op basis van beeldvorming en ervaring subjectief VB. Thuis mental map
Deze betekenissen van plaats kunnen ook collectief zijn. VB. bij New York heeft bijna
iedereen daar wel een beeld van, ook al ben je er nog nooit geweest.
Betekenis vrijheidsbeeld voor iedereen betekent dat vrijheid
Ervaringen maken een plaats een plaats ipv een ruimte
Nonplace en placelessness: plaatsen waar je geen band mee opbouwt omdat je er maar heel
even bent. VB. vliegvelden, tankstations etc gaan altijd ergens anders naartoe
Driver 2014 Imaginative Geographies
representaties van plaats die het begrip van de wereld construeren en hun handelingen
beïnvloedt hebben echte gevolgen en zijn dus belangrijk zie VB2.
mensen hebben vaak ook een gemeenschappelijk beeld
Verbeeldingen zijn dus collectief en individueel
Belang imaginative geographies: beeldvorming van plaatsen vormt onszelf ook als je kijkt
naar VB. identiteit
wereld wordt gevormd door beeldvorming van plaatsen
VB. Afbeeldingen van een bepaalde cultuur zijn vaak gedeeld, vormen dus de wereld.
Collectieve beelden worden verspreid door VB. media.
HC: - eenzijdig perspectief, vereenvoudiging van de werkelijkheid
- Gevoed door representaties: verhalen over en verbeelding van
- Lokale gewoonten en manieren van leven
- Steeds opnieuw gereproduceerd
- In toenemende mate mondiaal verspreid (toren van Pisa)
- we zijn opzoek naar de beelden/verhalen die we kennen van een plaats
- Macht van de massa
- Representaties hebben ook materiele gevolgen VB. google houdt bij waar
mensen heengaan en stuurt ze ook weer naar die plekken (betekenis in objectieve
weergave). Je gaat naar de plek met de goede reviews en geeft ook weer een goeie
review VB. café van The fault in our stars wordt echt opgericht, nadat toeristen
massaal naar de plek uit de film komen (bankje)
- Kaarten laten de relaties tussen mensen en plaatsen zien
Cresswell 2009 Chora and Topos Plato en Aristoteles
Klassieke oudheid
Verschillende stromingen in de antieke geografie
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pipkupers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
