Elektronisch contractenrecht
College 1
Inleiding/casus
e-commerce: elektronische marktomgeving die specifiek ontworpen is om contracten te sluiten
(productpagina, bestelpagina bestelformulier invullen, hier gaat het bedrijf mee aan de slag).
Elektronisch contracteren kan breder zijn. Bijvoorbeeld e-mail of WhatsApp, Facebook, hier kan je
ook mee contracteren (mail: ik ga akkoord). Valt niet onder e-commerce, omdat e-mail niet specifiek
gemaakt is om te contracteren. Gebied van elektronische communicatie waar personen tegenover
elkaar staan om te contracteren. Overeenkomsten moeten ook worden uitgevoerd, duurverbintenis,
etc. dit hoort allemaal bij het elektronisch contractenrecht. Meeste zal gaan over het aangaan van
een overeenkomst.
De plaats van het contract
Nederlands recht bij Nederlandse partijen, maar voor internationale partijen is het internationaal
recht van toepassing. Vraag is of landsgrenzen irrelevant zijn geworden, maakt niet uit waar je bent
om te contracteren. Je ziet toch bij grote getallen en transacties dat veel Nederlands zijn. Echter, het
percentage van de web-omzet is internationaal. Grotere bedrijven werken veel meer nationaal. Als je
kijkt naar de internetsituatie is het niet onwaarschijnlijk dat je iets besteld bij een Spaanse website.
Wat als je niet tevreden bent; moet je in Nederland naar de rechter of Spanje? Welk recht van
toepassing is, welke rechter is bevoegd, waar wordt het vonnis uitgevoerd dit zijn belangrijke vragen
bij internationaal privaatrecht.
Stel je hebt toegang via de Cloud tot je foto’s. De cloudprovider schakelt vaak naar een andere partij
voor de hosting. Uiteindelijk komen deze foto’s terecht op grote dataopslagplaatsen. Je weet niet
waar ze zijn en de cloudprovider weet hoogstwaarschijnlijk ook niet waar ze zijn. Cloudproviders
lossen dit op via een rechtskeuzebeding. De plaats van het contract wordt gekozen door de
cloudproviders.
PR Aviation/Ryanair
Op de website van Ryanair staat info, dit zou intellectueel eigendomsrechtelijk beschermd kunnen
zijn, was niet het geval. Het HvJ heeft wel gezegd dat info over prijzen en vertrektijden openbaar kan
zijn, maar waardevol. Hier mag je contractuele voorwaarden aan stellen. PR Aviation is een site die er
graag gebruik van wil maken. Zij vonden dat ze gewoon gebruik mochten maken van de info. Zij zijn
nooit akkoord gegaan met voorwaarden waarin stond dat ze een vergoeding moeten betalen. Ging
om de vraag of Ryanair duidelijk genoemde voorwaarden had staan op de website waaraan PR
Aviation gebonden was.
Rechtsvraag: Heeft Ryanair met succes de beperkende voorwaarden van toepassing verklaard?
Welk recht moet worden toegepast? Wat bleek: er stond in de voorwaarden van Ryanair een verbod
voor het gebruik van informatie en een rechtskeuzebeding. Partijen hadden geen problemen ermee
dat het Nederlandse recht werd toegepast. Bij een geldige overeenkomst kun je afspreken dat je een
rechtskeuze hebt. In de algemene voorwaarden van Ryanair staat dat het Ierse recht van toepassing
is. Bij een geldige procedure moet een Nederlandse rechter dus kijken naar het Ierse recht, niet het
Nederlandse recht.
Blijkt dat hier het ‘bootstrap principle’ geldt. Het bestaan en geldigheid van de overeenkomst worden
beheerst door het recht dat ingevolge het EVO respectievelijk de Rome I-Verordening toepasselijk
zou zijn, indien de overeenkomst of de bepaling geldig zou zijn. Moeten eerst kijken of dit een geldig
,rechtskeuzebeding is bij Iers recht, is het antwoord ja, dan geldig rechtskeuzebeding (r.o. 59 staat dat
het een geldig rechtskeuzebeding is).
De contracterende persoon
Gesloten e-commerce over het netwerk van 2 bedrijven. Wordt gebruik van gemaakt om
geautomatiseerd voorraad bij te houden. Is een geautomatiseerd contract; als de voorraad laag is
wordt automatisch nieuwe voorraad besteld.
Definitie van EDI: communicatie via internet of andere elektronische netwerken (gesloten
architectuur) van berichten door bedrijfssystemen (is een formaat waarin gewerkt kan worden),
opgemaakt in een standaardformaat geschikt voor automatische verwerking. De computers
communiceren met elkaar, zodat de tussenliggende handelingen niet meer verricht hoeven te
worden. De computers weten precies wat ze kunnen verwachten, welke handelingen ze moeten
verrichten en welke documenten er verwacht worden.
Standaardformaat is van belang om eenvorming te houden, zodat een bericht van de ene computer
niet door de andere computer anders wordt geïnterpreteerd. Alles moet een precieze betekenis
hebben.
Vormen van EDI:
- Bilaterale EDI: 2 partijen die zoveel met elkaar te maken hebben dat er een duidelijke lijn is
- Multilaterale EDI: meerdere partijen bij betrokken. Bijvoorbeeld een keten van bedrijven die
allemaal met elkaar te maken hebben. Kunt denken aan supermarkten: deze hebben
verschillende leveranciers. Supermarkt kan een EDI opzetten waar verschillende leveranciers
kunnen aanhangen. Meerpartijenovereenkomst ex art. 6:279 BW. Moeten afspraken worden
gemaakt over toetreding/uittreding.
Onderwerpen interchange agreements
Als je kijkt naar de EDI, dan is dat iets technisch (voorraad is te laag, moet extra ingekocht worden.
Dit is te programmeren). De context van de EDI is wel juridisch, want wat als er een bestelling wordt
gedaan en datgene dat geleverd wordt is bedorven? Dit is iets wat de computer niet kan oplossen,
partijen komen dus tegenover elkaar te staan; kunnen ze elkaar aansprakelijk stellen? Bij het sluiten
van contracten is techniek, maar bij de contractuele verhoudingen zit het recht. De interchange
agreement is de afspraak over de afspraak. Ook zijn er beveiligingsaspecten; hoe beveilig je het
netwerk? Niet alleen door techniek, maar ook de menselijke factor. Wie heeft toegang, etc.
Juridische aspecten: kun je in je contract een bepaling neerzetten wanneer de overeenkomst tot
stand komt; verzending, bevestiging of ontvangst? Kunt in je contract spelen met allerlei juridische
aspecten. In de raamovereenkomst maak je afspraken over de bestellingen en de uiteindelijke
bestellingen zijn onderliggende overeenkomsten.
Het onderwerp van het contract
Kan gaan over een koopovereenkomst voor goederen, maar kan ook sprake zijn van dienstverlening
(verzekering). De kwalificatie kan uitmaken voor welke regeling van toepassing is.
Onderwerp kan ook digitale inhoud zijn. Bijvoorbeeld je kunt downloaden en streamen in plaats van
een dvd kopen. Je kunt kijken wat voor contract gesloten worden en kijken naar het intellectueel
eigendomsrecht; wat is mijn positie ten opzichte van de wederpartij en ten opzichte van de
intellectueel eigendomsrechthebbende.
Het communicatiemedium (zit er een derde partij tussen? Door middel van een platform (bol.com,
thuisbezorgd, marktplaats))
, - E-mail
- Webwinkels
- Internetveilingen (eBay)
- Marktplaatsen
Als je het hebt over hele klassieke internetplekken zoals eBay of marktplaats.nl, dan heb je drie
partijen: A is verkoper, B is koper en C is marktplaats.nl. Marktplaats.nl zegt wij bieden het platform,
geen bemoeienis. Echter moeten ze steeds meer bemoeien en reguleren om aan de zorgplichten te
voldoen. Als marktplaats heb je bijvoorbeeld een probleem als er kinderporno wordt verkocht. Moet
bezig blijven. Marktplaats kan ook diensten opzetten voor het verbeteren van advertenties. Het is
redelijk passief, maar het kan naar gelang extra diensten worden verleend of extra zorgplichten
moeten worden vervuld actiever worden.
Bij apps zie je dat de apps super handig zijn, maar niet perse in alle aspecten origineel zijn.
Thuisbezorgd en dergelijke zie je waar het restaurant zich bevindt, dan heb je verschillende keuzes
als Thuisbezorgd.nl. Ze kunnen zelf een kaart maken, maar eigenlijk maken partijen altijd gebruik van
de kaart van Google Maps. Google maakt deals met de appbouwers in ruil voor datastroming. Je hebt
als een legoblokje (heet een mash-up) het aan je eigen app geklikt. Wordt ook wel Lego-ization
genoemd; software wordt aan elkaar geklikt. Dat Google die mash-ups prijsgeeft, in ruil voor
datastromen.
Als je kijkt naar de ontwikkeling, dan zie je dat er een platformeconomie ontstaat (airbnb, bol.com)
Geautomatiseerde contracten
- Intelligent agents
- Internet of things
o De ‘connected’ caravan
Intelligente (zelflerende) software + M2M computing + big data + sensoren
Manieren van betalen
Manieren van betalen kan door bitcoins, Libra of door gratis e-commerce (in ruil voor iets reclame
plaatsen of gegevens van sitebezoekers doorgeven (big data)).
Zelf executerende contracten
Denk hier aan een vervoersovereenkomst of snoepautomaat, physical internet, additive
manufacturing
College 2
Regulering
Internationale regulering
United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts ( UN
Convention)
Is een instrument dat niet directe invloed heeft op onze rechtspraktijk. Is meer inspiratie voor
wetgevers; manieren waarop je bepaalde problemen kunt oplossen. Het moet echt gaan om serieuze
aankopen. Financiële transacties vallen hier buiten. Is regelend recht, worden suggesties gegeven.
Handvat van hoe de rechtsverhouding van partijen in elkaar steken. Dit is typisch een regeling die
ontstaan is op het moment dat EDI ontstond. Inhoudelijke bepalingen gaan over wanneer een bericht
wordt verstuurd of ontvangen, wanneer komt er een elektronisch contract tot stand etc.
, In art. 4 staan een aantal belangrijke definities voor het begrip van de elektronische omgeving. Het
gaat om contracten die gesloten worden via geautomatiseerde systemen (sub f en g).
Geautomatiseerd houdt in dat er geen menselijke tussenkomst is (vergelijk een EDI systeem).
Europa
- Richtlijn consumentenkoop
- Eidas-verordening
Easycar (r.o. 21 e.v.)
Is verplicht omdat het een voorbeeld geeft van het stramien van het Hof van Justitie.
In het arrest Easycar is uitgelegd hoe een Europese rechter begrippen uitlegt, namelijk autonoom
- Uitleg naar omgangstaal bewoordingen van de regel (r.o. 22-27)
- Contextuele uitleg (systematische uitleg) r.o 28
- Teleologische uitleg (doelen) r.o. 28-30
- Eventueel als het van toepassing is, of er een uitzondering is: beginselvaste uitleg r.o. 28-
30
- Richtlijnhistorische uitleg geen duidelijkheid (r.o. 20)
Nationale wetgeving
- Art. 3:15d lid 3 BW: “dienst van de informatiemaatschappij”
o Elke dienst: ook koop, moet breed worden opgevat
o Gewoonlijk tegen vergoeding: kan zijn dat er gratis staat maar staat tussen
aanhalingstekens. Mag gratis op Facebook, maar als vergoeding word jouw profiel als
handelswaar verkocht (krijgt reclames etc.)
o Op afstand
o Op individueel verzoek: je moet zelf op zoek, niet iets wat je is opgedrongen (zoals
ingaan op spam).
Wet consumentenrechten
Kernbegrip richtlijn consumentenrechten “overeenkomst op afstand”
- Art. 6:230g lid 1 sub e BW
o B2C overeenkomst
o Communicatie op afstand
o Georganiseerd systeem
o Koop en dienst
o Digitale inhoud en energie
Consument heeft minder mogelijkheid om zijn mening te geven, daarom is hij heel erg beschermd.
Gaat echt alleen over overeenkomsten.
Verhouding tussen dienst van de informatiemaatschappij en overeenkomst op afstand is belangrijk
om te weten:
