Eindessay van het vak kritische studie van management en innovatie. Afgerond met cijfer 7.5. Onderwerp organisatieverandering gecombineerd met diffusie en translatietheorie aan de hand van een eigen empirische casus.
Eindessay kritische studies management &
Medicatieveiligheid: Is er het
Innovatie
‘recept’ voor succesvolle
implementatie van innovaties
om medicatiefouten terug te
Inleiding dringen?
De huidige gezondheidszorg wordt steeds complexer en er wordt gestreefd naar maximale
patiëntveiligheid. In
de gezondheidszorg
kunnen fouten grote
gevolgen hebben.
Studies hebben
aangetoond dat er
veel fouten en bijna-
fouten voorkomen. Dit heeft voor de opkomst van patiëntveiligheid gezorgd [CITATION
Mes11 \p 71 \l 1043 ]. Zo verdient medicatieveiligheid de aandacht omdat er veel fouten
worden gemaakt met medicijnen. Uit onderzoek blijkt dat het aantal mensen dat moet
worden opgenomen in het ziekenhuis na medicatiefouten in vijf jaar is gestegen naar 49.000
mensen per jaar. De helft van deze opnames blijkt vermijdbaar [ CITATION Sch17 \l 1043 ].
Er zijn verschillende technische innovatieve maatregelen ingevoerd om dit terug te voeren.
Zo werken veel ziekenhuizen inmiddels met een digitaal toedieningsregistratiesysteem
(TDR) waarbij scanners gebruikt worden om barcodes van patiënten en medicatie te
identificeren [CITATION van18 \l 1043 ]. Toch blijken veel verpleegkundigen niet volledig
volgens dit systeem te werken waardoor er nog steeds vermijdbare medicatiefouten gemaakt
worden. Uit onderzoek blijkt dat meer dan twee derde van de verpleegkundigen creatief om
gaan met het TDR. In deze gevallen scanden ze het medicijn of de patiënt niet, hadden
patiënten geen polsbandje om of negeerden zij waarschuwingssignalen. Het omzeilen van
het system vergroot de kans op medicatiefouten [ CITATION Aar19 \l 1043 ]. Als er gekeken
wordt naar innovaties en veranderingen in de zorg, blijkt dat er veel mogelijk is maar dat het
niet meevalt om innovaties volledig door te laten voeren [ CITATION Ron18 \l 1043 ]. Het feit
dat deze innovatie niet volledig succesvol geïmplementeerd lijkt te worden, leidt tot de
volgende vraagstelling:
Hoe komen goede innovaties tot stand en waarom lukt het niet om het TDR systeem
succesvol te implementeren om medicatiefouten terug te dringen?
Vanuit de literatuur zijn er twee theorieën om te analyseren hoe innovaties goed tot stand
kunnen worden gebracht: de diffusie- en translatietheorie. Deze twee theorieën zullen
besproken worden aan de hand van het voorbeeld van TDR systeem voor verpleegkundigen.
Diffusie theorie
7 juli 2019 Rogers (1983) beschrijft diffusie als het proces
Docent: Marcello Aspria waarbij een innovatie over verschillende
kanalen wordt gecommuniceerd in een
tijdsperiode over verschillende leden van een
, sociaal systeem (p. 65). De diffusietheorie kan vergeleken worden met het rationalistisch
perspectief van Thomas (2003) omdat ervan uit wordt gegaan dat het objectief en eenduidig
is waarom implementatie niet lukt. Het feit dat verpleegkundige het systeem niet volledig
gebruiken, ligt aan barrières welke overwonnen kunnen worden. Het gaat hierbij om
barrières van het systeem zelf. Rogers (1983) beschrijft vier sleutelconcepten waarom een
innovatie, in dit geval het TDR, niet succesvol geïmplementeerd wordt:
1. De eigenschappen van de innovatie zelf
Ten eerste moeten verpleegkundigen ‘relative advantage’, ofwel voordelen, zien in het
digitale systeem. Wanneer dit niet het geval is, zal er geen draagkracht zijn om het systeem
succesvol te implementeren. Ten tweede moet er enigszins ‘compatibility’, ofwel
overeenkomsten, te zien zijn met het oude systeem. Wanneer dit niet het geval is, is er vaak
sprake van ‘complexitiy’. Het systeem is lastig te begrijpen en moeilijk te gebruiken waardoor
er weerstand ontstaat. Daarnaast maken ingewikkelde systemen het toedienen van
medicatie onveilig. De manier hoe iets nieuws geïmplementeerd wordt, is ook bepalend voor
het slagen. Wanneer verpleegkundigen ‘triability’ mogelijkheden krijgen om te oefenen met
het systeem, zal de drempel tot het gebruik ervan verlagen. Tot slot, maar zeker niet de
minst belangrijke, moeten verpleegkundigen er ‘observability’ in zien. Dit betekend dat er
duidelijke voordelen aan zitten. Kost het veel tijd om het systeem op te starten of werkt het
niet goed, dan zal er weerstand ontstaan bij de verpleegkundige [CITATION Rog83 \p 66 \l
1043 ].
2. Communicatie
De manier van communicatie over deze nieuwe innovatie is van belang. Hoe worden de
verpleegkundigen op de hoogte gebracht dat er een nieuw TDR systeem wordt ingevoerd?
Via face-to-face of via een e-mail? Hoe komt de manier van communicatie op het personeel
over, begripvol voor weerstand tegen iets nieuws of krijgen ze de mededeling opgelegd?
[CITATION Rog83 \p 66 \l 1043 ].
3. Tijd
Tijd is een belangrijke factor welke invloed heeft op de diffusie. Het kan tijd nodig hebben tot
dat verpleegkundigen het nieuwe systeem accepteren. Ook is het afhankelijk van hoe
innovatief de verpleegkundigen zijn en de hoeveelheid verpleegkundigen welke overtuigd
moeten worden [CITATION Rog83 \p 66 \l 1043 ].
4. Het sociale systeem
Wanneer de gehele beroepsgroep van verpleegkundigen ervaren dat er een probleem is
omtrent veilig medicatie toedienen, zullen er gezamenlijke belangen zijn waardoor er meer
draagkracht is om een nieuwe innovatie succesvol toe te passen. Daarnaast is de cultuur die
heerst in een organisatie ook bepalend voor de diffusie. Zijn de werknemers innovatief en
staan zij open voor veranderingen of geven ze weerstand bij elke vorm van verandering?
[CITATION Rog83 \p 67 \l 1043 ].
Vanuit de diffusietheorie gezien, wordt het sociale en het technische aspect van elkaar
gescheiden. Dit kan vergeleken worden met het technologisch determinisme van
Timmermans & Berg (2003). Het determinisme gaat ervan uit dat de technologie vormgeeft
aan de praktijk. Dit kan wederom gezien worden als een rationele kijk naar de technologie:
verandering in de techniek is een bron van verandering in de praktijk [CITATION Tim03 \p 99
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danickxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
