Communication In Everyday Life (CIW)
H1 An Overview of Communication
Dit boek richt zich vooral op alledaagse communicatie; deze vorm van communicatie is belangrijk,
omdat je hier dagelijks mee te maken krijgt en je dit in bijna elk aspect van jouw leven nodig hebt;
alledaagse communicatie creëert, onderhoudt, daagt uit en verandert relaties, identiteiten, culturen,
en ook geslacht, seksualiteit, etniciteit, betekenis en zelfs de realiteit
Ontstaan van (menselijke) communicatie
De mens was evolutionair succesvol door zijn vermogen tot samenwerking
Samenwerking veronderstelt (menselijke) communicatie en andersom
Mens als teamspeler, lid van een groep
Voordelen van samenwerking
- Bescherming
- Grootse projecten kunnen aannemen, zoals kathedralen bouwen
Communicatie is meer dan slechts het uitwisselen van een boodschap; het gaat ook om de plek waar
en de context waarin het plaatsvindt, cultuur, macht, geslacht en codetaal; communicatie wordt
gekarakteriseerd door het gebruik van symbolen
Symbol = willekeurig geselecteerde representatie van iets (object, idee, plek, persoon, etc.) zonder
directe connectie naar wat ze representeren, uitgedrukt in een woord, beweging, gebaar, geluid,
afbeelding, teken of logo
VB. het woord ‘stoel’ is willekeurig gekozen om een bepaald object aan te duiden
VB. emoji’s die via sociale media worden gebruikt zijn ook symbolen; mensen van
andere generaties kunnen deze symbolen verkeerd interpreteren
VB. rood met wit ‘stop’-bord dat aangeeft dat mensen moeten stoppen
Ø Verkeerstekens zijn dus ook symbolen; de borden met symbolen zijn willekeurig gekozen en
kunnen een andere betekenis hebben in andere culturen
Taal is complex en biedt uitzonderlijk flexibele communicatiemogelijkheden, bijvoorbeeld om te
praten over:
- Zaken/Personen die niet aanwezig of niet waarneembaar zijn, zoals moleculen en atomen
- Gebeurtenissen in het verleden, zoals de Verlichting of de Wereldoorlogen
- Gebeurtenissen in de toekomst; voorspellingen doen
- Counter factuals = gebeurtenissen die hadden kunnen gebeuren als …
Met behulp van taal dragen we kennis over
- Verbale communicatie impliceert taal
- Non-verbale communicatie impliceert alle andere symbolische activiteiten
Symbolen en tekens worden uitwisselbaar gebruikt, maar betekenen niet hetzelfde
Sign = gevolg of indicator van iets specifieks wat mensen niet kunnen veranderen door het geven van
willekeurige acties of labels; directe oorzakelijke connectie tussen een verschijnsel en het gevolg
daarvan
VB. rook is een teken van vuur
VB. natte straten geven aan dat het heeft geregend
VB. tranen over iemands gezicht geven aan dat iemand huilt of heeft gehuild
Verschil tussen symbolen en tekens is dus dat symbolen willekeurig gekozen zijn en er geen directe
connectie is tussen de representatie en het gerepresenteerde en dat tekens niet willekeurig gekozen
zijn en die connectie er wel is
1
,Boodschap kan uitgedrukt worden door middel van verschillende symbolen
VB. geluk kan worden uitgedrukt door lachen of de woorden ‘Ik ben gelukkig’
Meaning = wat een symbool representeert
Social construction = manier waarop symbolen betekenis hebben gekregen binnen een sociale
context of gemeenschap wanneer ze gebruikt worden gedurende een langere tijd
VB. familieleden gebruiken bepaalde woorden, die zijn ontwikkeld over tijd en alleen
herkend en begrepen worden door leden binnen die familie
VB. leden binnen een vereniging kiezen een zelfbedacht woord om iets aan te duiden
Betekenis toegewezen aan een symbool is sociaal geconstrueerd en kan zodra het door meer
mensen wordt gebruikt door grotere gemeenschappen gebruikt worden; door het sociale en
relationele gebruik van symbolen worden betekenissen geassocieerd en toegekend; dit is een
continu proces waarbij originele betekenissen verloren gaan en nieuwe betekenissen ontstaan over
tijd
Betekenis van een boodschap hangt af van de context waarin het wordt gebruikt
- Fysieke context locatie waarop het zich afspeelt
VB. de zin ‘er is vuur!’ heeft bij een kampvuur in het bos een andere betekenis dan bij
een brand in een huis
- Relationele context persoon tegen wie je het zegt
VB. de zin ‘ik hou van je’ tegen je moeder zeggen heeft een andere betekenis dan
wanneer je het tegen je partner zegt
- Situationele context situatie waarin je het zegt
VB. de zin ‘ik hou van je’ heeft na een ruzie een andere betekenis dan bij een
verjaardag, begrafenis of na een telefoongesprek
Verbale en non-verbale communicatie hebben invloed op de betekenis van de boodschap
Medium heeft ook invloed op de betekenis van een boodschap
Medium = middel waarmee een boodschap wordt overgedragen (face-to-face, sms, e-mail, etc.)
VB. face-to-face een relatie verbreken is meer gepast dan via Whatsapp
Ø Symbolen zijn willekeurig dus kunnen meerdere betekenissen hebben die onderworpen zijn
aan verandering; betekenis van een symbool is sociaal geconstrueerd en is accidenteel in de
context waarin het gebruikt wordt, andere symbolische activiteiten (verbaal, non-verbaal) en
met welk medium het wordt overgebracht
Cultuur beïnvloedt communicatie en communicatie creëert en versterkt deze culturele invloeden
Wanneer iemand communiceert neemt diegene zijn kennis als vanzelfsprekend en doet diegene wat
zijn cultuur verwacht en erkend; cultuur wordt uitgevoerd door communicatie
VB. familieleden drie zoenen op de wang geven bij een begroeting
VB. iemand die je niet kent een handdruk geven en jezelf voorstellen
Paul Watzlawick, Janet Beavin en Don Jackson (1967)
Communicatie bestaat uit een boodschap (content level) en een relatie (relational level); elke
boodschap geeft aan hoe de zender van een boodschap en de ontvanger sociaal en persoonlijk aan
elkaar verwant zijn
VB. gebruik van bepaalde woorden in een relatie (lieverd, schat, etc.)
VB. statusverschil afleiden uit de manier van communiceren
Communicatie en relaties zijn met elkaar verweven en beïnvloeden elkaar
VB. besluitvorming binnen een groep heeft niet slechts met het maken van een besluit
te maken, maar ook met relaties; groepsleden hebben onderling verschillende relaties
die invloed kunnen hebben op de besluitvorming
2
,Frames = basisvormen van kennis die een scenario aan betekenis voorzien, omdat men akkoord gaat
over de aard van de situatie of door de culturele aannames binnen de interactie of de voorgaande
relationele context
Communication frames = grens van het gesprek die onze aandacht naar iets specifieks trekt; door
communicatie frames begrijpt men wat hun rol is in een gesprek, wat van hen wordt verwacht en
wat de rol van andere mensen is in de interactie
VB. tijdens een interview als geïnterviewde vragen van de interviewer beantwoorden
VB. in een klaslokaal als leerling luisteren naar de leraar
Communicatie frames zijn gebaseerd op iemands perspectief op situaties en relaties met anderen;
men gebruikt framing aannames om te besluiten welke symbolen ze kunnen gebruiken en hoe die
geïnterpreteerd kunnen worden; dit verklaart waarom men niet altijd akkoord gaat met dat wat er
plaatsvindt
VB. leerling kan een ander idee hebben van onderwijs krijgen dan dat een leraar heeft
van onderwijs geven
Communicatie representeert en presenteert informatie en is dus nooit neutraal; boodschap wordt
altijd beïnvloed door het perspectief en de wereldvisie van de zender
Representation = omschrijft feiten en draagt informatie over
Presentation = iemands particuliere versie van feiten of gebeurtenissen
Wat je communiceert, representeert niet alleen ideeën en informatie, maar het presenteert ook
jouw visie op de wereld aan anderen die gebaseerd is op de manier waarop je wilt dat anderen
bepaalde dingen zien
VB. vriend vertellen over een meningsverschil tussen jou en een andere student
(representatie) en proberen hem ervan te overtuigen dat jij gelijk hebt door hem vanuit
jouw perspectief te laten denken (presentatie)
VB. zeggen dat je naar je werk moet gaan (representatie) kan gepresenteerd worden
met de zin ‘Ik denk dat ik nu naar mijn werk moet gaan’ die minder enthousiast klinkt
dan de zin ‘Ik ga nu naar mijn werk!
Drie manieren van communicatie
- Communication as action = boodschap uitzenden of versturen aan een ontvanger (of de boodschap
ontvangen is of niet, is niet relevant); wanneer een boodschap niet ontvangen wordt door een
ontvanger kan de vraag worden opgeroepen of er wel sprake is van communicatie
VB. voicemail inspreken
VB. e-mail versturen
VB. brief in een fles doen en in de zee werpen
- Communication as interaction = uitwisseling van informatie tussen meerdere individuen
VB. e-mail versturen naar een ontvanger en een antwoord daarop krijgen van diegene
VB. brief versturen naar een ontvanger en een brief terugkrijgen van diezelfde persoon
- Communication as transaction = constructie van gedeelde meningen tussen meerdere individuen;
vorm van communicatie die meer omvat dan slechts de uitwisseling van symbolen
VB. twee personen sturen brieven naar elkaar en realiseren dat ze een gedeelde mening
of een gedeeld gevoel hebben, zoals dat ze verliefd op elkaar zijn
Constitutive approach to communication = communicatie kan iets creëren of tot bestaan brengen
dat er nog niet eerder is geweest (afspraak, contract, identiteit, etc.); communicatie produceert en
reproduceert relaties, identiteiten en culturen
H2 Histories and Contexts of Communication
Er zijn veel verschillende ideeën en perspectieven over het ontstaan en de geschiedenis van
communicatie; geschiedenis is dus niet alleen representational, maar ook presentational; iedere
3
, discipline kijkt naar een ander beginpunt en auteurs gebruiken verschillende bronnen, afhankelijk
van hun eigen ideeën en interesses
Historiography = studie over het overtuigende effect van geschiedenis schrijven op bepaalde
manieren en de redenen waarom bepaalde rapporten en analyses door specifieke auteurs worden
aangeboden
Begin van de communicatiediscipline is het eerst geschreven essay over communicatie 3000 v.C.
Het eerst geschreven boek over communicatie is van 2675 v.C.
Moderne communicatiediscipline heeft zich ontwikkeld doordat steeds grotere aantallen scholieren
interesse hadden in communicatie vergezeld met het creëren van academische associaties en
afdelingen toegewijd aan de studie communicatiewetenschappen
Eerst richtte de communicatiediscipline zich vooral op opvallende individuen en ongewone
gebeurtenissen; tegenwoordig komt er steeds meer aandacht voor de alledaagse communicatie
Drie belangrijke benaderingen bij communicatie en media
Empirisch-analytische benadering
Kennis is gebaseerd op zintuiglijke waarneming (empirie)
Waarnemingen worden vertaald in logische, heldere, consistente uitspraken
Nomothetisch à gericht op formulering (algemene) wetten/regelmatigheden in gedrag
Reductionistisch à alleen wat waargenomen wordt, is relevant
Onderzoeker observeert, maar blijft op afstand; effecten van communicatie en mediagebruik die
generaliseerbaar zijn en toepasbaar op andere situaties
Favoriete methoden, kwantitatief: experiment, enquête
Interpretatieve benadering
Geïnspireerd op de hermeneutiek/filosofie
Kennis is gebaseerd op het inleven in de situatie van de onderzochte en vanuit dat perspectief de
situatie interpreteren
Idiografische kennis à beschrijving van het eigene van een concrete situatie of verschijnsel
Holistisch à geheel is meer dan de som der delen
Onderzoeker verplaatst zich in de toestand van de onderzochten en beschrijft de situatie in hun
termen; hoe mensen betekenis geven aan communicatie en mediagebruik
Favoriete methoden, kwalitatief: participerende observatie, open interview
Kritisch-emancipatoire benadering
Visie op relatie tussen communicatie en maatschappij
Normen en waarden en maatschappelijke structuren bepalen hoe we communiceren
Hoe wij communiceren houdt de bestaande normen en waarden en maatschappelijke structuren in
stand; hoe machtigere partijen door middel van communicatie en mediagebruik hun hegemonie
proberen te normaliseren
Door kritisch onderzoek naar deze relatie kun je misstanden aan de kaak stellen en veranderen
(activisme)
VB. hoe vrouwen worden afgebeeld in tv-series en films
Drie grote gebieden van communicatie als formele discipline
- Retoriek en retorische kritiek
Leerlingen werden in staat gesteld het gesproken woord te beschrijven, te interpreteren en te
evalueren
- Interpersoonlijke communicatie
Oprichting communicatie- verenigingen en organisaties à interesse naar interactie tussen mensen
Voor deze mensen was geen plaats à ze kwamen terecht bij ‘speech departments’, maar voelden
zich hier niet thuis
4
