Samenvatting Meten en Diagnostiek 1
Week 1:
Diagnostiek gebruik je omdat je de situatie goed wilt begrijpen. Diagnostiek
is het door en door leren kennen van een situatie met het doel een beslissing
te kunnen nemen. Deze beslissing moet natuurlijk wel kloppen met de
persoon, omgeving en situatie.
Psychodiagnostiek is het onderzoek op het gebied van psychosociaal
functioneren. Een voorbeeld is een intelligentietest om hierbij extra
aanvulling te kunnen bieden. Er komt iemand met een probleem en jij wilt
toetsen of het probleem ook daadwerkelijk het geval is. Je doet dit onderzoek
om betrouwbare en valide beschrijving te krijgen van de psychosociale
werkelijkheid. Je zoekt mogelijke verklaringen voor je problemen en wilt deze
verklaringen toetsen.
Betrouwbaarheid betekent dat de score die jij krijgt ook daadwerkelijk de
score is over dat gedrag en dus niet iets is wat heel erg beïnvloed wordt door
omgevingsfactoren, het is een consistente gedragsscore. Het gaat om de
mate van consistentie in de metingen. Valide gaat erom dat je meet wat de
test beoogt te meten, de test zegt bijvoorbeeld dat die intelligentie meet
maar is dat ook echt zo? Mensen met een handicap hebben mogelijk
gespecialiseerde tests nodig om de test valide te maken.
Wetenschappelijke diagnostiek:
Diagnostiek is idealiter herhaalbaar. Is het inderdaad zo dat ik meet
wat ik wil meten en is het een consistente meting van gedrag? Het
maakt niet uit of je deze test op maandagochtend of vrijdagmiddag
test, het gedrag is als het goed is altijd hetzelfde. De test zal op beide
momenten dezelfde score moeten geven.
Diagnostiek nadert idealiter de werkelijkheid, dus het werkelijke gedrag
van een persoon.
Er kan gebruik gemaakt worden van inter-rater betrouwbaarheid van
psychiatrische diagnose, dit houdt in dat twee onafhankelijke personen kijken
naar het gedrag om zo te kijken of je op dezelfde conclusie komt.
In 0-50% van de metingen dezelfde gedachtes over diagnose bij niet-
gestandaardiseerde interviews en tests. Dit is ontzettend laag en dit
lage percentage komt doordat het niet-gestandaardiseerd is, iedereen
kan er een eigen invulling aan het meet/testmoment geven.
In 60-70% van de metingen dezelfde conclusies over iemand zijn
vaardigheden met gestandaardiseerde interviews en tests.
Het gebruiken van gestandaardiseerde interviews of tests is heel belangrijk
zodat we allemaal op dezelfde conclusie uitkomen over iemand zijn gedrag.
,Diagnostiek als wetenschapsbeschrijving:
Het is moeilijk om dingen te meten/te vragen, dit komt omdat we het
vaak niet eens zijn over wat een bepaald construct precies is, het zijn
vaak complexe constructen. Bijvoorbeeld de mening over wat
intelligentie is en wanneer iemand wel of niet intelligent is verschilt
nogal.
Beperkte tijd: er zijn in de zorg immense wachtlijsten en er moet ook
nog geld verdiend worden aan deze onderzoeken, je kan iemand niet
de hele dag langs laten komen. Je kan bijvoorbeeld een kindje van 6
niet de hele dag allemaal tests laten doen, het onderzoek moet wel
haalbaar zijn. Je moet dus een zo efficiënt mogelijk onderzoek houden.
Je wilt dus zo moeilijk mogelijke constructen zo snel mogelijk in kaart
brengen. Hierbij komen twee soorten baises naar boven:
1. Confirmation bias: neiging om nieuw bewijs te interpreteren als
bevestiging van bestaande overtuiging/theorie. Je kijkt alleen nog maar
naar de elementen die jouw theorie bevestigen, je negeert
convergerend bewijs.
2. Beschikbaarheidsheuristiek: komt meestal eerder in het onderzoek
voor. Neiging om te focussen op alleen die symptomen die verband
houden met hoog prevalente aandoeningen. Je gaat uit van dingen die
vaak voorkomen, en vergeet te focussen op andere mogelijkheden.
Diagnostische tests:
Tests: wetenschappelijk verantwoorde, betrouwbare en objectieve
informatie omtrent diagnostisch beeld. Een goede test leidt tot een
goede/juiste beslissing voor eventuele medische zorg of verdere uitdaging in
de klas.
1. Probleemanalyse
2. Classificatie en diagnosestelling
3. Planning behandeling
4. Evaluatie van behandeling
5. Zelfkennis
6. Kennisvergaring wetenschappelijk onderzoek
Hoofddoelen van tests gebruik je wanneer je bijvoorbeeld een nieuw
teamlid wilt en je gaat dan opzoek naar de specifieke persoonstrekken waar
het team behoefte aan heeft: intelligentie, aanleg, prestatie, creativiteit,
persoonlijkheid, interesse, gedrag en neuropsychologische/cognitie (er is
geen directe link tussen het functioneren van een persoon en de
hersenactiviteit). Psychologische tests leiden tot bepaalde keuzes die
mensen maken in hun leven, daarom is het belangrijk dat tests goed en
betrouwbaar gebruikt worden en zijn. Belangrijkste vaardigheid van een
psycholoog of pedagoog is op de hoogte zijn van psychometrische waarde en
dit op een ethische manier inzetten.
,Voor de test kan de keuze gemaakt worden tussen een groepstest of een
individuele test. Het uitvoeren van een groepstest vereist evenveel als het
afnemen van een individuele test. Er zijn talloze manieren waarop
onzorgvuldige afname en score de resultaten van groepstests kunnen
schaden, waardoor vooroordelen voor de hele groep kunnen ontstaan of
alleen bepaalde individuen kunnen worden beïnvloed.
Tests spelen een steeds grotere rol in de maatschappij omdat we mentale
eigenschappen kunnen objectiveren. Maar voor een test is het wel belangrijk
om de gevaren van testgebruik in achting te nemen:
Meet een test wat deze beoogt te meten?
Hoe en onder welke omstandigheden moet een test afgenomen
worden?
Is een verkorte versie van een test (even) betrouwbaar?
Hoe is de referentiegroep bepaald, is deze groep representatief voor de
totale doelgroep?
Test: gestandaardiseerde procedure voor het nemen van een steekproef van
gedrag, beschreven in categorieën van scores. We hebben een steekproef
omdat we niet iemand zijn hele gedrag in kaart kunnen nemen, daar hebben
zowel de onderzoekers als degene die onderzocht worden de tijd niet voor.
Het idee van de test is het in kaart brengen van een bepaalde variabele
zodat je iets kan zeggen over iemand zijn functioneren, bijvoorbeeld hoge
intelligentie of chronisch depressief. Er zijn verschillende soorten tests:
Elke testafname die je bij iemand afneemt bevat een bepaalde meetfout.
Elke keer dat je een test afneemt neem je het daadwerkelijke gedrag waar en
een stukje meetfout. Hoe groot de meetfout is verteld jou of de test een
goede manier is om jouw construct te meten of dat er een hoop
omgevingsfactoren mee worden gemeten. Als ontwerper van een test wil je
, graag een zo klein mogelijke meetfout, want dat maakt jouw test
betrouwbaarder. De formule van de klassieke testtheorie is als volgt: X = T +
e
X = score die je op de test krijgt, de geobserveerde score
T = daadwerkelijke score
E = meetfout, dit kan een positieve of negatieve meetfout zijn
Elk meetinstrument bevat ook meetfouten:
Veel psychologische/ pedagogische concepten zijn niet perfect
gedefinieerd. We weten niet precies wat en welk construct we willen
meten.
Vragen worden verkeerd gezien/ geïnterpreteerd. Dubbele
ontkenningen waardoor je de vraag verkeerd leest.
Sociaal wenselijke antwoorden/ context. Een woord zoals ‘vaak’ kan
voor iedereen een ander idee oproepen.
Handleiding niet precies gevolgd.
Om een meetfout bij ontwikkeling van de meetinstrumenten zo klein mogelijk
te houden moet je de test standaardiseren. Standaardisatie houdt in dat
een test uniforme procedures heeft voor het afnemen van de test, zoals het
volgen van een handleiding. Er zijn verschillende testeigenschappen
1. Herhaalbaarheid (betrouwbaarheid) je zou steeds tot dezelfde
score moeten komen bij verschillende metingen, iemand is net zo
depressief op maandagochtend als op vrijdagavond.
2. Steekproef van gedrag / volledigheid als
jouw stoornis 5 items heeft moeten alle 5 de
items in de test aanwezig zijn en niet maar een
beperkt aantal items hiervan.
3. Scores constructen uitdrukken in getal, je
kan likertschaal gebruiken voor totaalscore. Je
hebt een getal wat iets zegt over iemand zijn prestatie.
4. Interpretatie norm van de standaardscore. Je kan de ruwe score
(getal dat uit je instrument komt) op twee manieren interpreteren: 1.
Vergelijking met een afkapwaarde, onder de 20 heb je een stoornis
boven de score heb je geen stoornis. Je zegt dus ja of nee op basis van
de ruwe score ten opzichte van de afkapwaarde. 2. Vergelijking met
een normgroep. Is een informatievere/gedetailleerdere manier om iets
over een score te zeggen.
5. Predictie non-test gedrag de test score voorspelt bepaald gedrag.
De score geeft je een getal wat jou inzicht geeft naar de bepaalde
stoornis die een persoon wel of niet heeft. Belangrijk hierin is
validatie.
Testgebruik in Nederland:
Er zijn twee belangrijke instanties in Nederland:
1. NIP – Nederlands Instituut van Psychologen
