Samenvatting van het boek Politiek en Politicologie (vierde druk) hoofdstuk 3. Deze samenvatting heeft: - Een logisch overzicht - Bevat belangrijke termen die je moet kennen (termen ook beschikbaar in de bijbehorende gratis begrippenlijst) - Afbeeldingen om de tekst te verduidelijken
Een staat is meer dan een land; een staat kent een leiding (zoals een dictatuur of een
democratisch gekozen parlement) met een eigen leger, politiek en douane
- een staat heeft een interne en externe soevereiniteit
- interne soevereiniteit betekent dat het staatsgezag het hoogste gezag vormt
binnen een staat; externe soevereiniteit betekent dat het staatsgezag niet
ondergeschikt is aan het gezag van andere staten
- de overheid is de algemeen erkende leiding van een staat, deze wordt gevormd door
de regering en het parlement
- de staat kan gehoorzaamheid aan wetten met geweld afdwingen als dat
nodig is
- de staatsdefinitie volgens Weber (1976) is: een organisatie die binnen een
bepaald grondgebied het legitieme geweldsmonopolie bezig
3.2 Nationale staat, rechtsstaat en verzorgingsstaat
Nederland is een nationale staat; dit is een samenvoeging van staat (organisatie die de
macht heeft binnen een bepaald grondgebied) en natie (historisch gegroeide gemeenschap
van mensen)
- deze gemeenschap ontleent haar identiteit aan een min of meer gemeenschappelijke
afstamming, taal en cultuur
- bij de vorming van nationale staten heeft nationalisme een belangrijke rol
gespeeld
- nationalisme is niet hetzelfde als patriottisme (vaderlandsliefde) maar
nationalisme is het streven naar het samenvallen van staat en natie
(Gellner 1997)
- essentieel is het geloof dat de natie als afzonderlijke culturele
eenheid bestaat
Nederland is een rechtsstaat; de rechterlijke macht is belast met rechtsbescherming
- burgers die wetten overtreden moeten door rechters veroordeeld worden
- in de rechtstaat dient een bepaalde vorm van machtenscheiding gerealiseerd
te zijn en streeft de overheid naar rechtvaardige besluiten
- in een rechtsstaat is niet alleen de bevolking, maar ook de overheid
aan bepaalde regels gebonden
- bij een conflict tussen burger en staat beslist een
onafhankelijke rechter; de rechtsprekende macht is formeel
onafhankelijk van de uitvoerende en wetgevende macht (in de
praktijk worden rechters soms wel beïnvloed door uitspraken
van politici)
Nederland is een verzorgingsstaat; dit is een rechtsstaat waarbij de overheid streeft naar
een verbetering van welvaart en welzijn van burgers, de scheiding tussen overheid en
, samenleving is daardoor vager geworden
- in de Grondwet zijn ‘verzorgende’ taken opgenomen, zoals bevordering van
werkgelegenheid, milieubescherming en zorg voor onderwijs
- het socialezekerheidsstelsel is het hart van de verzorgingsstaat
- dit stelsel waarborgt burgers een minimum bestaansniveau
(bijvoorbeeld bijstand) en verzekert werknemers van een inkomen als
zij werkloos, ziek of arbeidsongeschikt worden
- de verzorgingsstaat heeft de volgende functies:
- stabilisatie, zoals handhaving van orde en veiligheid
- coördinatie, zoals beleidsafstemming tussen ministers
- stimulatie, zoals omscholingsprojecten voor werklozen
- allocatie, zoals de (her)verdeling van inkomen
De economische politiek van uitgavenbeheersing en loonmatiging die mogelijk wordt
gemaakt door een consensuscultuur wordt wel het poldermodel genoemd
- velen benadrukken het economische succes van het poldermodel
- hierdoor is de werkgelegenheid in de jaren negentig enorm gegroeid
- maar deze economische groei is immers nauwelijks tot uitdrukking
gekomen in hogere lonen, alleen de lonen van topmanagers zijn sterk
gestegen en er is bezuinigd op voorzieningen voor mensen in
achterstandssituaties
- dit heeft geleid tot trage besluitvorming
3.3 Nederland als gedecentraliseerde eenheidsstaat
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat; dit houdt in dat de staat als geheel
onder het gezag van één centrale overheid valt
- een deel van het beleid en de bevoegdheden van de overheid worden door lagere
overheidsorganen uitgevoerd
- Nederland is zowel functioneel als territoriaal gedecentraliseerd
- de functionele decentralisatie betreft onder meer de diverse bedrijfs-
en productschappen; de territoriale decentralisatie betreft de twaalf
provincies en de 443 gemeenten
- in de gedecentraliseerde eenheidsstaat kunnen diverse overheidsorganen
onderscheiden worden, zoals de centrale overheid, de provincies en de gemeenten
- burgers bepalen de samenstelling van de Eerste en Tweede kamer, de
provinciale staten en de gemeenteraden
- verkiezingen voor volksvertegenwoordigers vinden plaats op basis
van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging
- in dit stelsel krijgt elke partij een aantal zetels in het parlement
dat overeenkomt met het aandeel van die partij in het totaal
aantal geldige stemmen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GaanVoorDie10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
