Samenvatting van alle literatuur van Materieel Strafrecht aan de Vrije universiteit VU Leerjaar 2 Jaar 2
J. de Hullu, Materieel Strafrecht, Deventer Wolters Kluwer (laatste druk);
Week 1: Schuld
Hst 4: De subjectieve zijde van een strafbaar feit
Par. 5: Schuld als bestanddeel
5.1 Plaatsbepaling van het culpoze delict door de wetgever
Schuld: de onvoorzichtigheid, de nalatigheid, het gebrek aan voorzorg, niet gewilde-gevolgen.
Dit zijn culpoze delicten. Schuld als bestandsdeel wordt ok wel ‘culpa’ genoemd.
Twee soorten schuld:
- Onbewuste schuld: niet-nadenken of mogelijke gevolgen van het delict
- Bewuste schuld: vertrouwen op een goede afloop van het delict
- Roekeloosheid: welbewust en lichtzinnig onaanvaardbare risico’s nemen
Soorten culpa:
- Culpa levis: het is onvoldoende dat men niet zoveel wist als de meest nadenkende mens.
- Culpa lata: men minder nadacht dan de mens in het algemeen.
Roekeloosheid: de zwaarste vorm van het culpoze delict, waarin sprake is van zeer onvoorzichtig
gedrag waarbij welbewust en met ernstige gevolgen onaanvaardbare risico’s worden genomen. (Een
bewust risico van ernstige gevolgwen, waarbij er lichtzinnig wordt gedacht dat de risico’s zich niet
voor zouden doen)
- Verwijtbaar: de dader kon niet anders handelen (dat het gevaarlijke gedrag ook verwijtbaar
was)
Wederrechtelijk: gedrag dat op grond van uitzonderlijke niet wederrechtelijk is, is geen
onvoorzichtig gedrag dat niet had moeten gebeuren.
Garantenstellungen: als men functioneel handelt met een bepaalde verantwoordelijkheid, worden
de maatstaven voor (on)voorzichtig gedrag mede daardoor bepaald.
Voorzienbaarheid: verwijtbaarheid veronderstelt dat de verdachte moest kunnen voorzien dat
bepaald gedrag onvoorzichtig zou zijn en tot bepaalde gevolgen zou kunnen leiden.
5.4 Culpa in de rechtspraak
5.4.1 Nadere uitwerking in de tenlastelegging
Voor elke vervolging van een culpoos delict zal de omschrijving van culpa in de tenlastelegging
moeten worden uitgewerkt. De Hoge Raad stelt geen zware eisen aan de omschrijving van het
bestandsdeel van schuld.
De mate van schuld kan ook variëren in de tenlastelegging.
5.4.2. Het normatieve karakter van culpa
,Slechts in bijzondere omstandigheden komt expliciet aan de orde of de onvoorzichtigheid ook
voldoende verwijtbaar was.
5.4.3. Culpa en strafuitsluitingsgronden
Het begrip verwijtbaarheid dat in verband met de culpa nogal eens wordt gebezigd, duidt erop dat in
het algemeen schulduitsluitingsgrond de culpa bestrijden.
Voor de rechtvaardigheidsgronden kan hetzelfde worden verdedigd wanneer wordt gelet op het
normatieve karakter van de culpa (tekortschieten), op de plicht om anders te handelen dan is
gedaan.
Bij alle culpoze delicten kan je ervan uitgaan dat strafuitsluitingsgronden bewijsverweren zijn, omdat
de culpa wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid omvat.
5.4.4 ‘Gewone’ schuld aan een gevolg
De aanwezigheid van voldoende verwijtbaarheid kan verband houden met de afwezigheid van
schulduitsluitingsgronden.
5.4.5 Schuld aan een gevolg in de vorm van roekeloosheid
Het gaat om de zwaarste vorm van het culpoze delict, waarin sprake is van zeer onvoorzichtig
gedrag, waarbij welbewust en met ernstige gevolgen onaanvaardbare risico’s worden genomen.
5.4.6. Schuld aan een bijkomende omstandigheid
Week 2: Opzet en voorbedachte raad
4: De subjectieve zijde van een strafbaar feit
Par. 2: Over opzet in het algemeen
2.1 Inleiding
Voorwaardelijke opzet: het bewust aanvaarden van de aanmerkelijke kans
2.2 De wetgever over opzet
Opzet als bestandsdeel: den wil om te doen of na te laten. Die wil is het normaal subjectief vereiste
van alle misdrijven.
Opzet: willen en weten
Opzet opgenomen in artikel: valselijk opmaken, mishandelen, deelnemen aan een criminele
organisatie, openlijk geweld plegen een aanzetten tot haat.
2.5 Het algemene karakter van opzet (dolus generalis)
Voorwaardelijk opzet: zich willens en wetens blootstellen aan de aanmerkelijke kans dat een
bepaald gevolg kan intreden.
Aberratio ictus: als men zich vergist in het slachtoffer of in het object. Dit zorgt meestal niet voor een
opzetprobleem.
Opzet kan zich uitstrekken tot omstandigheden die het gevolg zijn van het in gang zetten van
gebeurtenissen, ook als is wat het niet de bedoeling wat daar uiteindelijk heeft plaats gevonden.
, 2.6 Normatieve of objectiverende aspecten van opzet
Normatieve aspect: samenhang tussen de materieelrechtelijke invulling van opzet en de
procesrechtelijke hantering ervan op de voorgrond. In de rechtspraak wordt opzet aanvaardt omdat
het niet anders kan dat de verdachte iets moet hebben geweten.
Objectieve aspecten: goede en concrete bewijsmotivering en die duidelijk verband bewaart met de
basis van opzet (willen en weten), in het bijzonder de verdachte om wie het gaat.
2.7 Opzet en gestoord willen en/of weten
Volgens vaste rechtspraak kan van opzet, het willens en wetens zich gedragen of bewust aanvaarden
van bepaalde kansen, slecht geen sprake als de dader een zodanig ernstige geestelijke afwijking
heeft dat aangenomen kan worden dat hij geen inzicht had in de mogelijke gevolgen.
2.8 De kern van opzet: weten en willen
Weten + toch doen = willen doen
Par. 3: Voorwaardelijk opzet als ondergrens van opzet
3.1 Plaatsbepaling
Voorwaardelijke opzet: het bewust aanvaarden van een aanmerkelijke kans op (doorgaans) een
bepaald gevolg
3.2 Algemene aanvaarding en nadere precisering van de criteria
Voorwaardelijke opzet:
Het bewust aanvaarden van
o Willen/wilsaspect
Een aanmerkelijke kans
Bepaalde gedragingen kunnen naar hun uiterlijke verschijningsvormen worden aangemerkt als zo
zeer gericht op een bepaald gevolg dat het niet anders kan zijn dan dat de verdachte de
aanmerkelijke kans op het gevolg heeft aanvaard.
Bij voorwaardelijke opzet moet het gaan om de bewuste aanvaarding van – feitelijk gezien – een
aanmerkelijke kans. Puur mogelijkheid bewustzijn lijkt niet voldoende. Het zal in alle gevallen
moeten gaan om een kans die naar algemene ervaringsregels aanmerkelijk is.
Regelmatig worden de aanvaarding en de aanmerkelijke kans dan ook in samenhang vastgesteld.
3.3 De toepassing van voorwaardelijk opzet in moeilijke gevallen
Opium-delicten
o Verwijt op opzettelijke invoer van verdovende middelen: ‘de verdachte heeft zich
welbewust aan de aanmerkelijke kans blootgesteld dat de koffer heroïne bevatte,
zulks in het licht van de algemene bekendheidsregel te achten omstandigheden dat
heroïne regelmatig via dit vliegtuig wordt binnengebracht.
Schietincidenten
o De kans dat een klaarblijkelijk doorgeladen pistool zou afgaan en daarmee de kans
dat het slachtoffer zou komen te overlijden, beide als gevolg van het gedrag van de
verdachte, naar algemene ervaringsregels aanmerkelijk zijn te achten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisabuwalda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
