Wat is bestuursrecht?
Het recht dat de relaties tussen het openbaar bestuur en de burgers normeert.
Wat is het openbaar bestuur?
Dit is een vrij vaag begrip. Gaat over dat gedeelte van de overheid die gaat over het
besturen van ons land. Eigenlijk het uitvoerende gedeelte van onze overheid.
Hoe ziet onze overheid eruit?
- Rijksoverheid
Regelen:
● Duo: studiefinanciering
● UWV, WW, WIA etc.
● Belastingdienst: toeslagen
- Provinciale overheid
Houdt toezicht op de gemeente
- Gemeentelijke overheid
Regelen:
● Vergunningen
● Subsidies
● Bijstand
Wat regelt het bestuursrecht?
Het bestuursrecht regelt de rechtsverhouding tussen het openbaar bestuur en burger. Het
bestuursrecht regelt vooral de omgang tussen burgers en overheid. Welke rechten en
plichten zijn er? Waar kan ik terecht als ik het niet eens ben met de overheid? Waar kan ik
terecht als ik bepaalde vergunningen wil hebben? En hoe kan de overheid handhaven?
Conclusie:
Het dagelijks leven wordt beheerst door het bestuursrecht, want bijna alles wat we
bijvoorbeeld doen op de Hva wordt gereguleerd door het bestuursrecht.
Plaats van het bestuursrecht
Bestuursrecht heeft eigenlijk raakvlakken met alle andere rechtsgebieden die we kennen:
- Staatsrecht
- Europees recht
- Privaatrecht
- Strafrecht
Bronnen bestuursrecht
- De wetgeving (zowel a als b bundel)
- Jurisprudentie van de hoogste bestuursrechters
- Het overheidshandelen
,Algemene Wet Bestuursrecht (Awb)
Dit is de wet waarin de algemene regels zijn bepaald. De Awb is heel nieuw. Eerst hadden
we eigenlijk alleen maar bijzondere wetten over specifieke onderwerpen. Die bijzondere
wetten gaven allemaal verschillende regels en verschillende procedures over hoe de
overheid moest handelen.
Er was sprake van een doolhof aan bestuursregels die voor specifieke onderwerpen golden.
De wetgever vond dit eigenlijk onwenselijk. Er is daarom in 1983 besloten dat er in de
grondwet zou worden vastgelegd dat er een algemene wet moest komen waarin de
bestuursregels voor de overheid zouden moeten worden vastgelegd.
Dit is bepaalt in artikel 107 lid 2 GW:
‘De wet stelt algemene regels van bestuursrecht vast’.
Meteen daarop is de regering aan de slag gegaan met het instellen van de commissie
scheltema. Die heeft na een paar jaar een aantal uitgangspunten voor de Awb geformuleerd:
- Bevorderen eenheid
- Systematiseren en vereenvoudigen
- Codificeren jurisprudentie
- Treffen van voorzieningen bepaalde onderwerpen
Het resultaat daarvan is de Awb geworden. Hij is under construction. Dit betekent dat de wet
nog niet af is. Het boek zegt daarover dat hij gefaseerd is ingevoerd.
De eerste twee gedeeltes van de Awb zijn ingevoerd per 1 januari 1994. We noemen het
deel van de Awb dat is ingevoerd een tranche (onderdeel). Hij is per 1 januari 1994 in
werking getreden met de eerste twee onderdelen. De derde tranche is per 1 januari 1998 in
werking getreden. De vierde tranche is per 1 juli 2009 ingetreden. Hij is nog steeds under
construction en er komt dus ook een vijfde tranche, maar wanneer dat mag de toekomst
uitwijzen want de wet is nog steeds niet af.
,Inhoudsopgave Awb → Materieel
Hoofdstuk 1: inleidende bepalingen
Hoofdstuk 2: verkeer tussen burgers en bestuursorganen
Hoofdstuk 3: algemene bepalingen over besluiten
Hoofdstuk 10: bepalingen over bestuursorgaan
Dit ziet op het materiële bestuursrecht.
Deze hoofdstukken gaan we bespreken in dit webcollege.
Formeel
Hoofdstuk 5: handhaving
Hoofdstuk 6: algemene bepalingen
Hoofdstuk 7: bijzondere bepalingen over bezwaar administratief beroep
Hoofdstuk 8: bijzondere bepalingen over de wijze van procederen bij bestuursrechter
Hoofdstuk 9: klachtbehandeling
Indeling bestuursrecht
- Formeel vs. Materieel
- Algemeen vs. Bijzonder
Formeel versus materieel
Formeel
Gaat over de procedures die de overheid in acht moet nemen bij het nemen van individuele
beslissingen die de burgers aangaan. Het gaat dus over het bestuursprocesrecht. Daarnaast
moet je ook denken aan hoe kan de burger nou optreden tegen de overheden op het
moment dat zij het niet eens zijn met bepaalde besluiten. Het formele recht relateert aan de
rode kopjes (zie hierboven). De rechtsbescherming die de burger heeft tegen handelen van
de overheid.
Materieel
Dit zijn de inhoudelijke regels die de overheid moet hanteren als het gaat over handelen
naar de burger toe. Die zijn over het algemeen vastgelegd in de Awb en ook een gedeelte in
het bijzondere gedeelte. Als het gaat over het materiële gedeelte dan relateert het aan de
blauwe kopjes (zie hierboven).
Algemeen versus bijzonder
Algemeen
Gaat over de regels van de procedures die de overheid moet hanteren tegenover de
burgers. Deze staan over het algemeen in de Awb. We hebben net gezien dat de Awb pas
tot stand is gekomen terwijl er al honderden bijzondere wetten waren. De bijzondere wetten
is dus ook het gedeelte waar je altijd moet beginnen.
, Bijzonder
Dit noemen we ook wel materie wetgeving. Dat gaat eigenlijk over de inhoud van waar
komen mensen nou voor met aanvragen? Wat regelt het nou precies? In de bijzondere
wetgeving zie je een versnipperdheid aan heel veel wetgevingen die gaan over hele
specifieke materiële onderwerpen. Bijvoorbeeld de AOW: wat gebeurt er als je 67 jaar en
drie maanden bent? Welke voorwaarden moeten er worden gesteld als je een gebouw
maakt als het gaat over de ruimtelijke ordening? Alles wat met vreemdelingenrecht te maken
heeft of de afgifte van paspoorten en de nationaliteiten. Het algemene bestuursrecht staat in
de Awb en het bijzondere bestuursrecht staat in al die honderden materie wetgeving.
Regel: Bijzonder gaat altijd boven algemeen. Zwijgt de bijzondere wetgeving? Dan ga je
naar de Algemene wet bestuursrecht.
Deel 2
Drie kernbegrippen Awb
- Bestuursorgaan
- Belanghebbende
- Bestuursbevoegdheid
Eerste kernbegrip: bestuursorgaan
Ons land wordt bestuurd op verschillende niveaus. Rijksniveau, provinciaal niveau en
gemeentelijk niveau. Dit zijn fictieve instellingen en we hebben natuurlijk mensen van vlees
en bloed nodig die ons daadwerkelijke besturen.
Artikel 1:1 lid 1 sub a Awb
1. Onder bestuursorgaan wordt verstaan:
A. een orgaan van een rechtspersoon die k rachtens publiekrecht is ingesteld
3 vragen:
- Orgaan
- Van rechtspersoon op grond van artikel 2:1 BW
- Ingesteld krachtens publiek recht
Hoe doe je dit op je tentamen? Denk aan de burgemeester van Amsterdam:
Om na te gaan of hij een bestuursorgaan is moet je die drie voorwaarden toetsen.
Gaat het om een rechtspersoon?: Het is de gemeente, dit is niet iets wat we aan kunnen
raken of daadwerkelijk iemand is dus dat moet in het leven worden geroepen en dat wordt
gedaan op grond van artikel 2:1 BW.
Is die gemeente dan ook ingesteld krachtens publiekrecht?: Om te weten of die dit is
moet je gaan kijken naar de grondwet, want hoe ontstaat een gemeente nou? Dat wordt
gedaan door publiekrecht en dan kijken we in artikel 123 GW. Daarin staat dat de wet
gemeenten instelt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DHGL. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
