Alle aantekeningen die ik heb gemaakt tijdens college 7 tot en met 12 van het vak methodologie van sociaalwetenschappelijk onderzoek (MTSWO), dat wordt gegeven tijdens de premaster Beleid, Communicatie en Organisatie (BCO) aan de VU. De aantekeningen zijn aangevuld met informatie uit het boek van B...
Alle aantekeningen methodologie van sociaalwetenschappelijk
onderzoek (deeltoets 2)
College 7 – Sampling in kwalitatief onderzoek en interviews
Kwaliteitscriteria voor kwalitatief onderzoek
Naast kwaliteitscriteria ten aanzien van betrouwbaarheid (zie college 6) kunnen ook kwaliteitscriteria ten aanzien van
echtheid (authenticity) worden onderscheiden:
• Eerlijkheid (fairness)
Geeft de onderzoeker op een eerlijke manier de verschillende perspectieven van de participanten van de sociale
setting weer?
• Ontologische echtheid (ontological authenticity)
Helpt de onderzoeker de participanten hun sociale wereld beter te begrijpen?
• Educatieve echtheid (educative authenticity)
Helpt de onderzoeker de participanten met het meer waarderen van andere perspectieven of hun sociale setting?
• Catalytische echtheid (catalytical authenticity)
Heeft de onderzoeker geprobeerd om de participanten te betrekken bij de acties om hun omstandigheden te
veranderen?
• Tactische echtheid (tactical authenticity)
Heeft de onderzoeker de participanten empowert om stappen te nemen om hun omstandigheden te verbeteren?
Levels van sampling
Een kwalitatieve onderzoeker kiest eerst een case en bepaalt vervolgens de steekproefeenheden binnen deze case. Er kunnen
verschillende niveaus van selecteren worden toegepast:
• Selectie van context (sampling of context)
Er worden verschillende contexten gekozen om het onderzoek uit te voeren, zodat deze met elkaar kunnen worden
vergeleken. Er wordt hierbij gekeken naar overeenkomsten en verschillen tussen de steekproeven
• Selectie van participanten (sampling of participants)
Binnen een bepaald gebied worden de participanten voor het onderzoek gekozen. Er wordt hierbij gekozen voor
participanten die zowel overeenkomsten als verschillen met elkaar hebben
Sampling in kwalitatief onderzoek: doelgerichte selectie
Het selecteren van cases gebeurt binnen kwalitatief onderzoek door middel van doelgerichte selectie (purposive sampling).
Dit is een niet-willekeurige manier van selecteren, waarbij de onderzoeker dus geen gebruik maakt van vrijwillige
toewijzing. Het doel van doelgerichte selectie is het selecteren van cases op een strategische manier, zodat de steekproef
relevant is voor het beantwoorden van de onderzoekvraag. Het doel van kwalitatief onderzoek is immers het doen van
uitspraken over een fenomeen zoals het voorkomt. De steekproef moet geschikt zijn om inzicht te krijgen in dat fenomeen.
Wanneer gebruik wordt gemaakt van deze vorm van selecteren, is het niet mogelijk de resultaten van het onderzoek te
generaliseren. Er kunnen verschillende vormen worden onderscheiden:
• Theoretische selectie (theoretical sampling)
Theoretische steekproeven worden gedaan om categorieën en hun
eigenschappen te ontdekken en om de onderliggende relaties in een theorie te
suggereren. Deze vorm van sampling onderscheidt zich van andere doordat er
nadruk wordt gelegd op de selectie van cases en eenheden met betrekking tot de
zoektocht naar het generen van een theoretisch inzicht
Deze vorm van doelgerichte selectie is gevormd in de context van grounded
theory, waarbij data wordt verzameld door middel van theoretische sampling
totdat er theoretische verzadiging optreedt of wanneer dataverzadiging optreedt
o Theoretische verzadiging (theoretical saturation)
Blijven selecteren totdat de conceptuele categorie in zijn geheel is
ontwikkeld en relaties tussen categorieën kunnen worden gelegd
o Data verzadiging (data saturation)
Blijven selecteren totdat er geen nieuwe bevindingen worden
gevonden (inductie en interatie)
Voor die categorie hoeft dus geen data meer verzameld te worden en dus kan de
onderzoeker doorgaan naar de volgende stap: het formuleren van hypothese op basis van de categorieën. Aan de
hand hiervan kan de onderzoeker data verzamelen in het kader van deze hypothese
Er wordt bij theoretische sampling gebruik gemaakt van iteratie, aangezien het gaat om een voortdurend proces
• Algemene doelgerichte selectie (generic purposive sampling)
Bij algemene doelgerichte sampling gaat het om het trekken van steekproeven die doelbewust worden gekozen,
maar waarbij deze niet noodzakelijk worden gekozen om een theorie binnen een bepaalde categorie te genereren.
De criteria voor het selecteren van gevallen kan op verschillende manieren gebeuren: a priori, voorwaardelijk of
een combinatie van beiden
, • Sneeuwbal selectie (snowball sampling)
Bij sneeuwbal selectie maakt de onderzoeker eerst gebruik van een kleine steekproef die relevant is voor het
beantwoorden van de onderzoeksvraag. De steekproef stelt vervolgens andere participanten aan de onderzoeker
voor die ook een bepaalde ervaring of bepaalde eigenschappen hebben. Op deze manier wordt de grootte van de
steekproef uitgebreid. Deze manier van selectie kan goed worden toegepast wanneer de doelgroep van het
onderzoek lastig te bereiken is
• Gemakkelijke selectie (convenience sampling)
De steekproef wordt gekozen omdat deze beschikbaar is voor de onderzoeker
Soorten doelgerichte selectie:
• Extreme of afwijkende case selectie (extreme or deviant case sampling)
Het selecteren van een case die ongewoon is
• Typische case selectie (typical case sampling)
Het selecteren van een case die een uitstekend voorbeeld is
• Kritische case selectie (critical case sampling)
Het selecteren van een case omdat dit de mogelijkheid geeft iets specifieks te onderzoeken, wat eerder niet
mogelijk was
• Maximale variatie case (maximum variation case)
Het selecteren van individuen waartussen veel variatie zit
• Criteria selectie (criterion sampling)
Het selecteren van individuen die aan de gestelde criteria voldoen
• Opportunistische selectie (opportunistic sampling)
Kansen benutten om data te verzamelen van bepaalde individuen met wie het contact grotendeels onvoorzien is
maar die wel relevante data voor het onderzoek kunnen aanleveren
• Gestratificeerde doelgerichte selectie (stratified purposive sampling)
Het selecteren van een typische case of individuen binnen een subgroep
In de praktijk komt het voor dat er meerdere manieren worden gebruikt binnen hetzelfde onderzoek.
Grootte van de steekproef
Bij kwalitatief onderzoek is het lastig de grootte van de steekproef te bepalen. Als vuistregel kan worden gesteld: hoe breder
de scope van het onderzoek en hoe meer vergelijkingen er worden gemaakt, hoe groter de steekproef moet zijn. Aan de
andere kant moet het aantal ook haalbaar zijn.
De meningen over de minimale grootte van de steeproef zijn erg verschillend. In plaats van hieraan te voldoen, is het voor
een onderzoeker belangrijk te beschrijven welke selectiemethode hij heeft toegepast, waarom hij hiervoor heeft gekozen en
waarom deze grootte voldoende is voor zijn onderzoek. Bryman stelt dat een kwalitatieve onderzoeker de volgende punten
moet overwegen om de grootte van zijn steekproef te bepalen:
• Theoretische verzadiging en dataverzadiging
• De minimale voorwaarden voor een adequate steekproef
• De stijl of theoretisch onderbouwing van het onderzoek
• De heterogeniteit van de populatie waaruit de steekproef wordt getrokken
• Onderzoeksvragen
Resultaten uit een kwalitatief onderzoek kunnen niet zomaar gegeneraliseerd worden. Toch worden kwalitatieve onderzoeken
op twee manieren gegeneraliseerd:
• Analytische generalisatie
De bevindingen over een steekproef worden gegeneraliseerd over een hele populatie
• Case-to-case transfer
De bevindingen van een case study worden gegeneraliseerd over een vergelijkbare case study
Bij selecteren gaat het niet alleen om mensen, maar kan het ook om tijd of context gaan.
Interviewen in kwalitatief onderzoek
Zowel bij kwalitatief onderzoek als bij kwantitatief onderzoek wordt gebruik gemaakt van interviews. Er zijn diverse
verschillen tussen deze twee vormen te onderscheiden:
Kwalitatieve interviews Kwantitatieve interviews
Semigestructureerd of open Gestructureerd
Standpunt van de participant Standpunt van de onderzoeker
Afdwalen naar een ander onderwerp is okee Afdwalen naar een ander onderwerp is niet okee
Mogelijkheid om door te vragen Geen mogelijkheid om door te vragen
Flexibel Inflexibel
Rijke data verzamelen Data dat gecodeerd kan worden verzamelen
Meerdere keren interviewen Eenmalig interviewen
, Binnen kwalitatief onderzoek wordt gebruik gemaakt van ongestructureerde en semigestructureerde interviews. Deze twee
vormen van interviews worden ook wel kwalitatieve interviews genoemd
• Semigestructureerd interview
Bij een semigestructureerd interview heeft de onderzoeker algemene interviewvragen opgesteld, waardoor hij de
mogelijkheid heeft om tijdens het interview door te vragen
• Ongestructureerd interview/open interview
Bij een ongestructureerd interview heeft de onderzoeker slechts onderwerpen opgeschreven waar hij het tijdens het
interview over wil hebben
Welk van de twee soorten interviews de onderzoeker gebruik maakt, is afhankelijk van een aantal factoren:
• Volgens sommige onderzoekers is het alleen door middel van open interviews mogelijk om het beeld van de
participant in kaart te brengen
• Als de onderzoeker aan het begin al een duidelijke focus heeft, zal hij eerder gebruik maken van een
semigestructureerd interview dan een open interview
• Wanneer het onderzoek door meer dan 1 onderzoeker wordt uitgevoerd, wordt vaak gebruik gemaakt van een
semigestructureerd interview om de resultaten te kunnen vergelijken
• Wanneer er in het onderzoek meerdere cases worden bekeken, wordt vaak gebruik gemaakt van een
semigestructureerd interview om de resultaten te kunnen vergelijken
Het formuleren van interviewvragen verloopt volgens het volgende stappenplan. Hierbij worden verschillende soorten vragen
geformuleerd (Kvale):
• Introducerende vragen (introducing questions)
• Opvolgvragen (follow-up questions)
• Onderzoekende vragen (probing questions)
• Specificerende vragen (specifying questions)
• Directe vragen (direct questions)
• Indirecte vragen (indirect questions)
• Structurerende vragen (structuring questions)
• Stilte (silence)
• Interpreterende vragen (interpreting questions)
Charmaz onderscheidt daarnaast nog andere soorten vragen:
• Open vragen (inital open-ended questions)
• Tussenliggende vragen (intermediate questions)
• Afrondende vragen (ending questions)
Tot slot kan gebruik worden gemaakt van vignette questions, waarbij een scenario wordt beschreven en aan de geïnterviewde
wordt gevraagd hoe hierop gereageerd zou worden door hemzelf of een andere doelgroep.
Het is mogelijk gebruik te maken van foto’s tijdens kwalitatieve interviews. Dit wordt dan ook wel photo-elicitanion
genoemd. Door gebruik te maken van foto’s kan de interviewer zijn vraag verhelderen, de geïnterviewde anders over een
bepaald onderwerp laten nadenken en herinneringen naar boven halen.
Een interview kan worden opgenomen om deze later te transcriberen. Hierdoor is het mogelijk het interview nogmaals terug
te lezen en er een analyse van te maken. Het is wenselijk een continue analyse te maken, zodat interviews die later worden
gehouden hier eventueel op aangepast kunnen worden. Het opnemen van een interview kan er echter voor zorgen dat de
geïnterviewde bijvoorbeeld informatie achterhoudt.
Een interview hoeft niet altijd face-to-face uitgevoerd te worden, het is ook mogelijk om het telefonisch te doen. Het nadelen
hiervan zijn echter dat het mogelijk is dat de geïnterviewde geen toegang heeft tot een telefoon, de geïnterviewde kan het
interview gemakkelijk beëindigen, het is niet mogelijk om lichaamstaal te herkennen, het is mogelijk dat er technische
mankementen ontstaan en het is lastiger om het interview op te nemen.
Speciale vormen van kwalitatieve interviews
Er kunnen twee speciale vormen van kwalitatieve interviews worden onderscheiden: levensgeschiedenis en mondelinge
geschiedenis
• Levensgeschiedenis methode (life history method)
In deze vorm van kwalitatief interviewen wordt vaak gebruik gemaakt van persoonlijke documenten, zoals
dagboeken en foto’s, waarbij wordt teruggekeken op het leven van de geïnterviewde. Het wordt daarom ook wel de
biografische methode genoemd. Dit geeft inzicht in gebeurtenissen en tegelijkertijd in hoe de sociale werkelijkheid
wordt geïnterpreteerd door de geïnterviewde. Er kunnen verschillende levensverhalen worden onderscheiden:
o Naturalistische levensverhalen (naturalistic life stories)
Dit zijn levensverhalen die zich voordoen wanneer mensen herinneringen ophalen of autobiografieën of
dagboeken schrijven, of wanneer sollicitanten brieven schrijven voor een sollicitatie en geïnterviewd
worden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sop_hie_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
