In dit document staan samenvattingen van de verplichte literatuur van de cursus ''werken in gedwongen kader'' van de opleiding Social Work (GGZ) te Hogeschool Rotterdam.
In de samenvatting staat de volgende lesstof:
-Werken in gedwongen kader hoofdstukken: 3, 4, 5, 6, 16, 18, 28, 29 en 30
-Artikel...
Hoofdstuk 3.1 Forensisch sociale professionals doen hun werk in opdracht van justitiële
instanties/de gemeente. Behalve de opdrachtgevers zijn er gedurende het justitiële traject
verschillende organisaties/professionals bij de delinquent betrokken.
Wanneer iemand een strafbaar feit pleegt en met de politie in aanraking komt zijn er diverse
fasen te onderscheiden in de rechtsgang:
- Aanhouding: wanneer iemand wordt verdacht van een strafbaar feit mag de politie
hem aanhouden en verhoren op het politiebureau. De politie mag hem max 6 uur
vasthouden, waarbij de tijd tussen 0:00 en 09:00 niet meetelt. Forensisch sociale
professionals hebben in deze fase meestal geen rol. Wel kan de reclassering
geïnformeerd worden wanneer de aangehouden persoon onder toezicht staat.
- ZSM-kamer: zorgvuldig, snel en op maat. Deze werkwijze wordt gebruikt bij
veelvoorkomende criminaliteit (VVC): winkeldiefstal, vernieling, huiselijk geweld en
andere vormen van agressie. In een ZSM-kantoor zitten vertegenwoordigers van de
politie, het Openbaar Ministerie, reclassering, Slachtofferhulp Nederland en de Raad
voor de Kinderbescherming bij elkaar. Wanneer de verdachte is aangehouden
spreken deze professionals over de zaak, wisselen zij informatie uit en beslissen ze
zo snel mogelijk over de aanpak. Er wordt gezocht naar een betekenisvolle en
contextgerichte interventie (niet alleen passend voor de daad en de dader, maar doet
tevens ook recht aan de positie van het slachtoffer en als de omgeving merkt dat
daders snel gecorrigeerd worden).
- Inverzekeringstelling: wanneer er voldoende aanleiding is om de verdachte langer
vast te houden, wordt hij voorgeleid aan een officier van justitie die kan besluiten om
hem in verzekering te stellen. Deze fase duurt max. 3 dagen en kan bij dringende
noodzakelijkheid eenmaal voor max 3 dagen worden verlengd. In deze fase heeft de
verdachte recht op een advocaat. De reclassering wordt geïnformeerd over de
inverzekeringstelling en kan besluiten tot een vroeghulpbezoek aan de verdachte. Op
grond van dit bezoek kan een advies worden uitgebracht aan de officier van justitie
en de rechter-commissaris.
- Inbewaringstelling: indien de officier van justitie van mening is dat de verdachte nog
langer moet worden vastgehouden, vordert hij voorgeleiding en een bevel tot
bewaring bij de rechter-commissaris. De bewaring duurt max 14 dagen. De rechter-
commissaris kan ook beslissen om de voorlopige hechtenis te schorsen en daar
eventueel voorwaarden aan te koppelen waar de verdachte zich aan moet houden.
- Gevangenhouding: op vordering van de officier van justitie beslist de rechter in
raadkamer over de gevangenhouding voor max 90 dagen. De verdachte kan in hoger
beroep gaan. Deze bevoegdheden van politie en justitie bij een stafrechtelijk
onderzoek worden dwangmiddelen genoemd. De verdachte wordt dan geplaatst in
een huis van bewaring. De rechter kan in deze fase ook besluiten dat de
omstandigheden zodanig zijn dat het niet nodig is om de verdachte gevangen te
houden. Hij blijft dan wel verdachte.
- Onderzoek door de rechter-commissaris: de officier van justitie kan de rechter-
commissaris vragen om een onderzoek te starten. De rechter-commissaris beschikt
over meer bevoegdheden dan de officier van justitie. De officier heeft de leiding over
de opsporing en is verantwoordelijk voor de vervolging. De rechter krijgt de taak om
toezicht te houden op het verloop van het onderzoek. Daarnaast kan hij op verzoek
van de officier of de verdachte aanvullende onderzoekshandelingen verrichten.
, In deze fase kan de officier of rechter de reclassering vragen om een advies uit te
brengen om de rechtszitting te ondersteunen. Een adviseur van de reclassering
verzorgt dan een screening en risicotaxatie en brengt op grond daarvan het advies
uit. Als er sprake is van een psychiatrische stoornis bij de verdachte kan de rechter-
commissaris ook een advies vragen aan het Nederlands Instituut voor Forensische
Psychiatrie en Psychologie. Deze brengt dan advies uit over de geestelijke
gesteldheid en toerekeningsvatbaarheid van de verdachte.
- Adolescentenstrafrecht: per 1 april 2014 is het adolescentenstrafrecht ingevoerd. Het
jeugdstrafrecht en het volwassenenstrafrecht zijn naast elkaar blijven bestaan. De
grens tussen beide is wel flexibeler geworden. Met adolescenten worden
jeugdigen/jongvolwassenen van 15 t/m 23 jaar bedoeld.
Jeugdigen t/m 15 jaar vallen onder het jeugdstrafrecht. Jongeren van 16/17 jaar
vallen ook onder het jeugdstrafrecht, maar kunnen ook worden veroordeeld volgens
het volwassenenstrafrecht. De advisering hiervan ligt bij de raad vd
kinderbescherming. Sinds 2014 kan er ook voor jongeren van 18 tot 23 jaar het
jeugdstrafrecht gelden, waarbij de advisering een belangrijke rol is weggelegd van de
volwassenenreclassering en het NIFP. Meer dan voorheen moet de
ontwikkelingsleeftijd van de jongere worden meegewogen.
De beslissing jeugdstafrecht of volwassenenstrafrecht is bij 18-plussers leidend voor
het volgende:
1. De instelling van verblijf tijdens hechtenis/detentie;
2. De verplichte aanwezigheid v/d cliënt op de zitting;
3. Mogelijke sancties bij een rechtszitting;
4. Detentiefasering;
5. De mogelijkheden voor zorg en andere interventies en de financiering
daarvan;
6. De mogelijkheid van toezicht door de jeugdreclassering.
Voor de reclassering, Raad van Kinderbescherming en andere ketenpartners
betekent de invoering van het adolescentenstrafrecht dat tijdens het rapporteren over
de leeftijdsgroep 18- tot 23 jarigen de vraag wordt toegevoegd of er argumenten zijn
om het jeugdstrafrecht toe te passen. Uitgangspunt blijft dat jongvolwassenen tussen
de 18 en 23 jaar volgens het volwassenenstrafrecht worden berecht.
- Besluit omtrent verdere vervolging: de officier van justitie is niet verplicht om iedere
strafzaak voor de rechter te brengen. De volgende besluiten zijn mogelijk:
1. Niet vervolgen ofwel (voorwaardelijk) seponeren;
2. Transactie;
3. Strafbeschikking;
4. Aan de rechtbank voorleggen ter vervolging.
De eerste drie besluiten kunnen worden afgehandeld op een TOM-zitting. Komt een
zaak voor de rechtbank, kan de rechter verschillende straffen/maatregelen opleggen.
Onderdeel van het strafdossier kan een advies van de reclassering zijn. Op die
manier kan de reclassering invloed uitoefenen op de sanctie.
- Hoger beroep: indien de verdachte en/of de officier van justitie het niet eens is/zijn
met het vonnis van de rechter kan hij binnen veertien dagen na de uitspraak beroep
instellen bij het gerechtshof.
- Cassatie: Tegen de arresten van gerechtshoven staat voor het OM en de verdachte
beroep open (uitgesteld) bij de Hoge Raad, het hoogste rechtscollege in Nederland.
2
, Dit betekend niet dat iedereen deze fasen moet doorlopen: dit is afhankelijk van de ernst van
het strafbare feit of van feiten en omstandigheden die gedurende het onderzoek naar voren
komen.
3.2 Tijdens de detentie zorgt de casemanager, werkzaam binnen de PI (penitentiaire
inrichting), ervoor dat iedere gedetineerde die langer zal verblijven dan vier maanden bij
binnenkomst gescreend wordt op vijf gebieden: bezit van identiteitspapieren, inkomen,
schulden, huisvesting, behoefte aan zorg.
Inzicht in deze vijf gebieden is belangrijk omdat een voldoende invulling hiervan de basis
vormt voor een goede resocialisatie en de kans op recidive na detentie vermindert. Bij
ontslag uit de PI zorgt de casemanager ervoor dat de cliënt wordt overgedragen aan de
gemeente van herkomst. Indien er sprake is van een vervolgtraject wordt de cliënt
doorverwezen naar andere samenwerkingspartners.
Voor een gedetineerde met een straf van minimaal 4 maanden wordt een re-integratieplan
opgesteld. In dit plan wordt verwerkt wat er moet gebeuren om de terugkeer van de
gedetineerde in de samenleving zo soepel mogelijk te laten verlopen en de kans op
herhaling te verkleinen. De trajectbegeleider van de PI heeft de functie van het aanvragen,
volgen en laten uitvoeren van het re-integratieplan tijdens de intramurale fase (binnen de
muren). Wanneer de gedetineerde vrij komt, draagt de trajectbegeleider van de PI zorg voor
een goede overdracht van de intramurale naar de extramurale fase, waar de reclassering
verantwoordelijk voor is.
3.3 Bij een voorwaardelijke straf komt de verdachte/delinquent onder toezicht van de
reclassering. Een reclasseringswerker houdt tijdens de proeftijd het toezicht op de naleving
van bijzondere voorwaarden die aan de veroordeelde zijn opgelegd. De reclasseringswerker
controleert of de ondertoezichtgestelde zich aan de voorwaarden houdt en begeleidt hem bij
het werken aan een delictvrij bestaan. Behalve het uitbrengen van adviezen, uitvoeren van
reclasseringstoezicht en gedragsinterventies, is de reclassering ook verantwoordelijk voor
het uitvoeren van werkstraffen.
3.4 In de fasen van het strafproces kan blijken dat een cliënt zorg of behandeling nodig heeft
voor psychische en/of psychiatrische problematiek. In dat geval kan op indicatie van de
reclassering/NIFP/gevangenispsycholoog forensische psychiatrische zorg of behandeling
worden geboden. Dit wordt dan opgelegd op basis van bijzondere voorwaarden in het kader
van een schorsing van het strafvonnis.
Forensische psychiatrie
De forensische psychiatrie bestaat uit alle psychiatrische bemoeienissen met justitiabelen
(Justitiabelen zijn alle mensen die bij DJI zijn ingesloten. Zij zijn gedetineerd in een
penitentiaire inrichting, een rijksjustitiële jeugdinrichting of zij verblijven in een detentie- of
uitzetcentrum of een forensisch psychiatrisch centrum) in verschillende vormen van
rechtspraak, met als doel het geven van voorlichting aan en het adviseren van
rechtsprekende instanties. Dit betekent dat forensische psychiatrie zich beweegt op
strafrechtelijk en civielrechtelijk gebied. Ook de activiteiten die zijn gericht op de Wet
bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) en de
socialeverzekeringswetgeving worden gerekend onder de forensische psychiatrie. Naast het
geven van voorlichting en het adviseren, vallen specialistische hulpverlening en behandeling
ook onder forensische psychiatrie.
Forensische psychiatrie kan worden gedefinieerd als deelgebied van de psychiatrie dat zich
bezighoudt met de rapportage voor de rechterlijke macht, het onderzoek en de behandeling
van personen en de daarbij behorende sociale en relationele netwerken in samenhang met
de strafwetgeving. Het gaat om behandeling in forensisch psychiatrische centra,
gevangenissen en zorg die het ministerie van Veiligheid en Justitie inkoopt bij de reguliere
GGZ-instellingen. Ook valt de reclassering die toezicht houdt op reclasseringscliënten aan
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ndenb4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
