Complete, uitgebreide samenvatting van H1 t/m H10, H12 t/m H17 & H19 van het boek 'Jaarverslaggeving' door Peter Epe. De samenvatting bevat alle stof voor het vak Inleiding boekhouden op de universiteit van Tilburg. De samenvatting bevat ook alle informatie uit de hoorcolleges.
,H1 EXTERNE VERSLAGGEVING
1.1 AFBAKENING VAN HET VAKGEBIED
Doelstellingen en belanghebbenden
Een organisatie is een samenwerkingsverband van mensen en middelen dat is gericht op het
realiseren van bepaalde doelstellingen. De doelstellingen van een organisatie kunnen divers zijn:
• Winst behalen
• Bepaalde marktpositie verkrijgen
• Een bijdrage aan maatschappelijke verantwoordelijkheden
Belanghebbenden van de organisatie zijn onder andere:
• De leiding van de organisatie en overige werknemers
• Eigenaren van de organisatie, bijvoorbeeld aandeelhouders
• Feitelijke en potentiële vermogensverschaffers (banken en beleggers)
• Afnemers en leveranciers
• De overheid (fiscus)
• Vakbonden
Belanghebbenden willen kunnen beoordelen of hun doelstellingen met betrekking tot de organisatie
worden gerealiseerd. Hiervoor is er de interne en externe informatieverschaffing.
Interne en externe informatieverschaffing
Interne informatieverschaffing is gericht op de informatiebehoefte van de leiding voor het nemen van
beslissingen en het beheersen van het bedrijfsproces. Dit is het terrein van de management
accounting of interne berichtgeving. Hier zijn geen wettelijke regels van toepassing.
Externe informatieverschaffing is gericht op de informatiebehoefte van derden voor hun
oordeelsvorming en besluitvorming ten aanzien van de organisatie. Derden zijn alle genoemde
belanghebbenden behalve de leiding. De informatie is mede bedoeld om verantwoording af te leggen
over het gevoerde beleid. Dit kan door middel van jaarverslaggeving, tussentijdse berichtgeving of via
een persbericht. Dit is het terrein van de financial accounting of externe verslaggeving. Hier zijn er wel
wettelijke regels van toepassing.
Verschillen tussen interne en externe informatieverschaffing
Intern Extern
Wettelijke voorschriften Nee Ja
Frequentie Vrijwel doorlopend Periodiek
Detaillering Zeer gedetailleerd Meer globaal
Tijdstip berichtgeving Vrij snel na einde periode Later
Neiging tot Nee, niet op niveau van de Ja
‘creative accounting’ centrale leiding
Samenhang met andere vakgebieden
Voor het verkrijgen van informatie steunen management en financial accounting op de boekhouding
van de organisatie. Deze verschaft het cijfermateriaal voor de balans en de resultatenrekening.
De techniek van het boekhouden is het terrein van de bedrijfsadministratie. Dit is weer een onderdeel
van de administratieve organisatie, die is gericht op het in goede banen leiden van de
informatiestromen.
,Voor externe verslaggeving zijn er wettelijke regels die bepalen welke informatie verstrekt moet
worden en schrijven soms dwingende waarderingsgrondslagen voor de balans en de
resultatenrekening voor. Er is dus ook een nauwe samenhang tussen financial accounting en
ondernemingsrecht, zoals dat in het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd.
Ook de Belastingdienst heeft behoefte aan externe informatie. Zodat de Belastingdienst aanslagen
inkomsten- en vennootschapsbelasting kan opleggen wordt een fiscale jaarrekening opgesteld. In
Nederland is het gebruikelijk om voor de fiscus een aparte jaarrekening op te stellen, aangezien de in
de belastingwet opgenomen regels kunnen verschillen van de regels die gelden voor de externe
jaarrekening. Ook het belang is anders: de fiscale winst zal zo laag mogelijk vastgesteld worden en de
externe jaarrekening wordt zo rooskleurig vastgesteld.
We kennen dus drie soorten jaarrekeningen:
• Interne jaarrekening Voor de leiding
• Externe jaarrekening Voor de externe belanghebbenden
• Fiscale jaarrekening Voor de fiscus
Ten slotte bestaan er ook raakvlakken tussen financial accounting en het vak financiering.
1.2 DE EXTERNE JAARREKENING
Het belangrijkste onderdeel van de externe verslaggeving is de jaarrekening. De jaarrekening is het
geheel van de balans en winst- en verliesrekening en de op beide stukken betrekking hebbende
toelichting.
De balans
Een balans is een momentopname van de waarde van de activa en de passiva van de onderneming. De
balans bevat voorraad- of stockgrootheden.
De activa geven de investeringen ten behoeve van het productie- en verkoopproces weer. Het zijn de
economic resources van de onderneming. Om als activum te kwalificeren dient een bedrijfsmiddel in
de beschikkingsmacht van de onderneming te zijn en zal het naar verwachting economische voordelen
opleveren.
De activa kunnen worden onderscheiden in vaste en vlottende activa. Dit onderscheid is met name
van belang uit het oogpunt van liquiditeit. Vermogen geïnvesteerd in vaste activa komt pas op lange
termijn weer in geldvorm vrij en vermogen geïnvesteerd in vlottende activa komt op korte termijn in
geldvorm vrij.
De passiva geven het vermogen weer dat verkregen is ter financiering van de activa. Dit kan worden
onderverdeeld in:
• Eigen vermogen
Verschaft door de eigenaren en staat voor onbepaalde tijd ter beschikking van de onderneming. Het is
risicodragend of ondernemend vermogen: de vergoeding voor het ter beschikking stellen van eigen
vermogen is afhankelijk van het presteren van de onderneming. In geval van liquidatie komen
eigenvermogenverschaffers het laatst voor terugbetaling in aanmerking.
• Vreemd vermogen
Ter beschikking gesteld door schuldeisers. Het is tijdelijk vermogen, omdat van tevoren afspraken over
terugbetaling zijn gemaakt. Het is risicomijdend of niet-ondernemend vermogen: de vergoeding is
onafhankelijk van het presteren van de onderneming en de verschaffers komen bij liquidatie als eerste
voor terugbetaling in aanmerking.
, Bij vreemd vermogen gaat het in eerste plaats om schulden, verdeeld in kortlopende en langlopende
schulden. Een bijzondere vermogenscategorie zijn voorzieningen, het gaat hier om verplichtingen
waarvan de omvang en/of het tijdstip van nakoming niet exact te bepalen zijn maar wel redelijkerwijs
te schatten.
Een andere indeling van de balansposten is in materiële en monetaire posten.
Bij materiële activa als duurzame productiemiddelen en voorraden gaat het om hoeveelheden die
moeten worden vertaald in geld.
Bij monetaire posten als vorderingen en liquide middelen en schulden en voorzieningen is het al in een
geldbedrag uitgedrukt.
De resultatenrekening
Een resultatenrekening is een overzicht van de opbrengsten en de kosten gedurende een bepaalde
periode en geeft het over de betreffende periode behaalde resultaat weer. Het zijn dus stroom- of
periodegrootheden.
Het verband tussen de balans en de resultatenrekening
De balans en de resultaten kunnen niet onafhankelijk van elkaar worden opgesteld.
De winst over een bepaalde periode kan op twee manieren worden berekend:
1. Vanuit de resultatenrekening, als verschil tussen opbrengsten en kosten
2. Vanuit de balans, als verschil tussen het eigen vermogen aan het begin van de periode en het eind
(vermogensvergelijking)
Een kapitaalstorting is een toename van het eigen vermogen die niet als winst valt aan te merken.
Een kapitaalonttrekking is een afname van het eigen vermogen die geen verlies is.
Rentabiliteit, solvabiliteit en liquiditeit
Rentabiliteit
Als het resultaat wordt gerelateerd aan het vermogen waarmee dit resultaat is behaald, verkrijgen we
rentabiliteit. Dit kan op verschillende manieren worden uitgewerkt:
1. Rentabiliteit van het totale vermogen (RTV)
Dit is te berekenen door de totale vermogensopbrengst (= winst voor aftrek van interest en
belasting) uit te drukken als percentage van het gemiddeld totaal vermogen gedurende het
boekjaar. De RTV dient ter beoordeling van de winstgevendheid van het transformatieproces.
2. Rentabiliteit van het eigen vermogen (REV)
De REV wordt berekend door de nettowinst uit te drukken als percentage van het gemiddeld
eigen vermogen gedurende het boekjaar.
3. Rentabiliteit van het vreemd vermogen (RVV)
De RVV kan worden berekend door de rentelasten uit te drukken als percentage van het
gemiddeld vreemd vermogen gedurende het boekjaar.
De RTV bestaat dus uit de RVV, die vastligt, en de REV, die afhangt van de prestaties van de
onderneming. Als de RTV hoger is dan de RVV, komt dit ten goede aan de eigenvermogenverschaffers
en zal de REV hoger zijn dan de RTV. Er is dan sprake van een positieve financiële hefboomwerking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper n_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
