Richtlijnen Schijf van Vijf
H2 Schijf van Vijf samengevat 1. Groente en fruit
Eet veel groente en fruit.
2. Smeer- en bereidingsvetten
Zachte of vloeibare smeer- en
bereidingsvetten.
3. Zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en
ei
Minder vlees en meer plantaardig. Varieer
met vis, peulvruchten, noten, eieren en
vegetarische producten.
4. Brood, graanproducten en aardappelen
Vooral volkoren (boord, pasta, rijst)
5. Dranken
Voldoende vocht (kraanwachter, koffie,
thee)
De algemene adviezen bij de voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf zijn:
1. Eet uit elk vak de aanbevolen hoeveelheden.
2. Eet dagelijks groente.
3. Eet dagelijks fruit.
4. Kies voor de gezondere smeer- en bereidingsvetten.
5. Neem dagelijks zuivel waaronder melk of yoghurt en kaas.
6. Kies vaker voor plantaardige eiwitbronnen.
7. Eet dagelijks ongezouten noten.
8. Eet wekelijks vis, bij voorkeur vette vissoorten.
9. Eet wekelijks peulvruchten.
10. Beperk het eten van vlees tot niet meer dan 500 gram per week.
11. Eet dagelijks voldoende volkoren of bruin brood, en kies volkoren graanproducten.
12. Drink kraanwater en groene en zwarte thee, en kies voor gefilterde koffie.
13. Voeg aan je eten en drinken zo min mogelijk suiker en/of zout toe.
Binnen een gezond voedingspatroon kunnen ook producten voorkomen die niet in de Schijf
van Vijf staan. Deze producten worden onderverdeeld in een dagkeuze en een weekkeuze.
Afhankelijk van de hoeveelheid energie, verzadigd vet en zout is iets een dagkeuze of
weekkeuze. Je mag max. 3 tot 5 keer per dag een dagkeuze kiezen en max. 3 keer per week
een weekkeuze.
Naast een verantwoordelijke voedselkeuze zijn er nog meer aspecten van gezond eten:
Variatie: door te variëren krijg je alle belangrijke voedingsstoffen binnen en beperk je
eventuele gezondheidsnadelen van een bepaald product.
Energiebalans: monitor je gewicht, beweeg voldoende en eet niet meer dan je nodig
hebt.
, Verleidingen uit de omgeving: wees je bewust van de voedselomgeving en het effect
daarvan op jouw voedselkeuzes en bedenk een concrete actie hoe je kan omgaan
met ongezonde verleidingen in situaties die jij lastig vindt.
Duurzaamheid: koop en eet alleen wat je nodig hebt en verspil zo min mogelijk. Maak
binnen elke productgroep de duurzamere keuze en let daarbij op keurmerken.
Voedselveiligheid: besteed aandacht aan de hygiëne en veiligheid van je eten tijdens
het kopen, bewaren en bereiden van voedsel.
H3 Onderbouwing voedingsmiddelen binnen in de Schijf van Vijf
Er zijn een aantal criteria die bepalen of iets in de Schijf van Vijf valt of niet.
Verzadigde vetzuren (VV).
Transvetzuren (TV): als er van nature geen transvet aanwezig is, is het criterium ≤
0,1g/100g. Als het van nature wel transvet bevat is het criterium ‘niet toegevoegd’.
Zout of natrium (Na).
Totaal suiker (TotS): het totaal aan mono- en disachariden.
Toegevoegd suiker (TS): alle mono- en disachariden die zijn toegevoegd door
producent, kok of consument en alle suikers die van nature voorkomen in bijv.
honing, stroop, siroop, etc.
Vezel (VZ): alleen brood, granen en graanproducten hebben een vezelcriteria.
Samengestelde producten zijn producten die bestaan uit twee of meer producten uit
verschillende productgroepen. Hiervoor geldt: als het bestaat uit twee producten die allebei
in de Schijf van Vijf staan dan valt het zelf ook in de Schijf van Vijf, ookal voldoet het niet aan
de criteria voor die categorie.
6.5 Voedselveiligheid
Tijdens alle fasen van de productie en bereiding kunnen er stoffen in voedsel terechtkomen
die mogelijk schadelijk zijn. Schadelijke stoffen die in voedsel terecht kunnen komen zijn:
Natuurlijke gifstoffen: gifstoffen geproduceerd door planten, schimmels of algen.
Milieugifstoffen: gifstoffen die aanwezig zijn in de lucht, grond of het water.
Procesgifstoffen: gifstoffen die vrijkomen tijdens de productie van voedingsmiddelen,
bijvoorbeeld door een hoge temperatuur.
Overige gifstoffen.
5x veilig zijn vijf punten waar de consument extra moet opletten.
1. Kopen: let op de houdbaarheidsdatum. Bij erg bederfelijke producten is het
belangrijk dat je ze uiterlijk opeet op de TGT-datum. Koop bederfelijke en
diepvriesproducten als laatste.
2. Wassen: was je handen vaak en goed met zeep. Was ze altijd voor het eten en voor
het bereiden van voedsel, maar ook na het aanraken van rauw vlees en na
toiletbezoek.
3. Scheiden: zorg dat klaargemaakt eten niet in contact komt met producten die nog
rauw zijn. Gebruik keukengerei dat in aanraking is geweest met rauw vlees of rauwe
vis niet meer voor andere producten of was het tussendoor af met heet water en
afwasmiddel.
4. Verhitten: verhit warm eten goed totdat het gaar is, vooral vlees, kip, eieren, vis en
schelp- en schaal- dieren. Verhit restjes eten en soep door en door tot stomend heet.
, Schep het goed om tijdens het verhitten. Dat geldt ook voor het opwarmen in de
magnetron.
5. Koelen: bewaar bederfelijke producten in de koelkast op 4 ℃. Gooi bederfelijke
producten weg als deze langer dan twee uur buiten de koeling hebben gestaan.
Bewaar restjes in een goed afgesloten bakje in de koelkast en eet ze binnen 2 dagen
op.
, Vak 1: Groente en fruit
Groente
Subgroep Schrijfcriteria In de schijf Buiten de schijf
Onbewerkt Geen criteria Onbewerkte verse Zeekraal
groente en Zeewier
diepvriesgroenten
Bewerkt Geen drank Zonder toegevoegd suiker Uit blik of glas
VV: ≤ 0,5 g/100 g of zout en niet gedronken: waar suiker of
TV: ≤ 0,1 g/100 g Blikgroenten zout aan is
Na: niet toegevoegd Gedroogde toegevoegd
TS: niet toegevoegd groenten Zuurkool
Gepureerde Groentesap
groenten
Onbewerkt: geen bewerking ondergaan en niks aan toegevoegd. Snijden, schillen, invriezen
en blancheren valt niet onder bewerking.
Bewerkt: bewerkt of met toevoegingen.
Avocado heeft een hoger vetgehalte dan volgens het criteria is toegestaan, maar toch valt
avocado in de Schijf van Vijf. Het bevat namelijk veel onverzadigde vetzuren en maar weinig
verzadigde vetzuren.
Gepureerde groenten verhogen de groente inname en verlagen de energie-inname.
Gepureerde groenten gegeten met een lepel of op brood staan in de Schijf van Vijf,
gepureerde groenten die je drinkt niet.
Gezondheidsraad en voedingsnormen
Eet tenminste 200 gram groenten per dag. Dit heeft een gunstig effect op de gezondheid en
levert voldoende essentiële voedingsstoffen.
Specifieke argumenten
De AH is 250 gram.
Haalbaarheid
Er valt vooral wat te winnen op andere moment dan de warme maatlijd, bijvoorbeeld bij de
lunch of als tussendoortje.
Gebruiksmaat
1 opscheplepel = 50 gram
