Hoor colleges O&M
Hoor college 1 Intr oductiecollege (H1,3 & 4 Solomon)
Onderwerpen
- Hervormingen in de steun bij opgroeien en opvoeden
- Achterliggende pedagogische discussies
Doel
- Prikkelen eigen standpunten t.a.v. kinderen die ‘anders’ zijn (leerdoel 5)
Her vor m ingen in de steun bij opgr oeien en opvoeden
- Veranderingen in jeugdstelsel en inhoud
- Jeugdhulp : omvat alle vormen van hulp variërend van licht en ambulant tot intensief
en specialistisch
- Jeugdzorg : is de verzamelnaam voor jeugdhulp, jeugdbescherming en
jeugdreclassering
- Ruim 1 op 10 jeugdigen kregen een of meerdere vormen van jeugdzorg (2022)
Jeu gdw et (2015)
- Heeft een hervormingsproces in gang gezet met als belangrijkste doel: tijdige en
passende ondersteuning.
- Vervangt wet op de jeugdzorg en onderdelen van de zorgverzekeringswet en de AWBZ
- Bestuurlijke verantwoordelijkheid gedecentraliseerd naar gemeenten
- Aanleiding: tekortkomingen toenmalig stelsel aanpakken
Over medicalisering
Grote druk op professionele hulp
Gebrekkige samenwerking
Hoge kosten
- Overwegingen:
Steun bij opgroeien en opvoeden beleggen bij bestuurslaag die dichtstbij
jeugdigen en ouders staat
Een financieringsstroom voor ondersteuningsaanbod
+ inhoudelijke overwegingen > transformatiedoelen
Tr ansfor m atiedoelen
- Preventie en uitgaan van eigen mogelijkheden (eigen kracht)
- Demedicaliseren, ontzorgen en normaliseren
- Tijdig passende hulp > intensieve zorg beschikbaar houden voor wie dat echt nodig
heeft
- Een gezin, een plan, een regisseur (zelfde geldstroom)
- Meer ruimte voor professionals
Ver bouw en en ver nieuw en
Transitie = structuur + transformatie = inhoud > nieuw stelsel en nieuwe werkwijzen
,Transformatie dreigt inzanden onder druk van het stelsel (transitie) > verspreid over het land
zijn projecten gestart die experimenteren met nieuwe werkwijzen die aansluiten op de
transformatiedoelen (ondersteunen van transformatie)
- Voorbeeld: Academische Werkplaatsen Transformatie Jeugd en de Regionale
Kenniswerkplaatsen Jeugd (filmpje in PP)
Samenwerkingsverbanden van jeugdigen, ouders, praktijk, beleid, opleidingen en
onderzoek.
Onder liggende pr incipes her vor m in g
Rapport RMO
- Elk gezin heeft vragen over opvoeding
- Meestal komen gezinnen daar uit, al dan niet met ondersteuning van hun eigen
sociale of de nabije professionele omgeving
- Soms is meer professionele ondersteuning nodig
- Opvoedvragen groeien te snel uit tot opvoedproblemen
Hulpaanbod te zwaar, niet passend, biedt geen langdurige oplossing
Jeugdzorg loopt tegen haar grenzen aan (wachtlijsten, kosten)
- Oplossing: eerstelijns gezinszorg versterken o.b.v. de principes ontzorgen en
normaliseren.
Ontzorgen : versterken van veerkracht jeugdigen en ouders, en het activeren en benutten van
hun sociale netwerken
Normaliseren : tegengaan van onnodig problematiseren en etiketteren
- Om steun bij opgroeien en opvoeden volgens deze principes in te richten, moet
geïnvesteerd worden in sociaalpedagogische omgeving
- Dat wordt al jaren erkend, zo blijkt o.a. uit beleidsnota’s van het voormalig ministerie
voor Jeugd en Gezin
- Toch bleef focus van beleid op ingrijpen, mede gedreven door incidenten
(gezinsdrama’s) en het streven die te voorkomen
- Veel minder focus op een – parallelle – versterking van pedagogische
basisvoorzieningen (speeltuin, buurtwerk, onderwijs, opvang) en het stimuleren van
(mede) opvoeders om elkaar onderling te steunen.
Veiligheidsbeleid i.p.v. gezinsbeleid
- Deze beweging is te verklaren vanuit een samenleving waarin afwijkend gedrag en
risico’s steeds minder geaccepteerd zijn.
Neiging tot problematiseren > pathologiserende trend
- Stijging aantal diagnoses, zonder aanwijzingen voor toename in prevalentie.
- Label geeft toegang tot hulp
Medisch diagnosemodel > gevangen, kinderen die afwijken van gemiddelde krijgen een label.
- Jeugdigen niet mee geholpen > niet snel genoeg hulp door lange wachtlijsten etc.
, Stigmatiserende werking: Jeugdigen krijgen impliciete boodschap dat er met hen
iets mis is
Bovendien bestaat het risico dat jeugdigen die echt vastlopen niet (tijdig) de juiste
hulp krijgen
Terug naar normaal > boek Paul Verhaeghe
W at is nor m aal en w at is afw ijken d?
- Elke maatschappij creëert haar eigen normale identiteit, dat wil zeggen: individuen
die beantwoorden aan de normen van de maatschappij. In dezelfde beweging creëert
elke maatschappij ook haar eigen afwijkingen
- Huidige samenleving > meedoen met normale normen die wij hebben opgesteld > is
excelleren het nieuwe normaal?
- Label kan een uitweg of verklaring vormen (houvast en legitimering)
- Maar.. wat is normaal in het licht van stijgend aantal diagnoses?
Van labeltaal naar onder steunin gsbehoeften
- We zijn steeds meer weggedreven van het verhaal van de beschrijvende diagnose, ten
gunste van het structureler vastleggen van de diagnose met behandelrichtlijn. Dit
komt omdat we steeds sterker zijn gaan geloven in de taal van ziekten en stoornissen,
bevorderd door het classificatiesysteem DSM. We gingen geloven dat daar de
oplossing voor alles was te vinden.
- Er is een omslag nodig in het denken
- Denken in ondersteuningsbehoeften > wat heeft een kind nodig?
Achter liggende pedagogische discussies
Identiteit of defect?
- Hangt af van de definitie van afwijking
K lin isch (m edisch ) m odel
- Afwijking is stoornis en moet zoveel mogelijk verholpen worden met oog op deelname
aan de samenleving
- Kind een zo normaal mogelijk leven leiden
- Sluit aan op ‘humanist vision’ > lijden van een individu verlichten met de
mogelijkheden die we hebben
Acceptatie (of iden titeits-) m odel
- Afwijking is identiteit en moet geaccepteerd worden in de samenleving, kind en
ouders moeten worden ondersteund
- Begeleiding bij acceptatieproces
- Sluit aan bij ‘social vision’ > diversiteit hoort bij de samenleving
Normalisation (solomon) > afwijking fixen (KM) niet gelijk aan normaliseren (RMO) > niet
onnodig labelen (AM)
Pr enatale diagnostiek
, - Opsporen van aangeboren of erfelijke afwijkingen bij ongeboren kind
- Solomon
Voorkomen dat er een bepaald type mens geboren wordt, betekent een devaluatie
van dat type
Voorstanders van prenatale screening en selectieve abortus (indien afwijking
wordt gevonden) zien Downsyndroom als iets dat moet worden genezen of
geëlimineerd = klinisch (medisch) model
- NIPT : Niet Invasieve Prenatale Test > betrouwbaarheid hoog, maar geen 100%
Veiliger dan vruchtwaterpunctie en vlokkentest (geen verhoogd risico op
miskraam)
Uitslag afwijkend, bestaat kans dat kind toch geen trisomie heeft > vlokkentest of
vruchtwaterpunctie om uitsluitsel te geven
Uitslag niet-afwijkend, bestaat kans dat kind toch trisomie heeft > kans hierop is 1
op 1000 (vervolgtest wordt niet geadviseerd)
Iets meer dan de helft van alle zwangere vrouwen kiest voor de NIPT
W enselijkheid van NIPT
- Het is wel/niet wenselijk dat de NIPT beschikbaar is voor alle zwangere vrouwen in
Nederland
- Overwegingen voor en tegen:
Vooruitgang t.o.v. andere vormen prenatale diagnostiek
Kan al vanaf 10 weken zwangerschap
Verplichte counseling en uitsluitend medisch onderzoek (geen geslachtsbepaling)
Test geeft geen inzicht in ernst Down
10% heeft zeer ernstige verstandelijke beperking
Helft wordt geboren met hartafwijking
Stigmatisering van kinderen met Down?
Vrije keuze?
De laatste downer?: IJsland vs Denemarken, sinds de NIPT bijna geen kinderen
meer met Down
W elke aspecten zijn van belang?
- Diversiteit hoort bij de samenleving
In je werk kom je jeugdigen en ouders tegen die afwijken van de norm
Dat vraagt om een open, nieuwsgierige en positieve basishouding
- Niet bagatelliseren of problematiseren
Afwijking ja, ziekte nee
- Erkenning van gevoelens van ouders > helpen omgaan met tegenstrijdige emoties
Verdriet, woede, frustratie, maar ook blijdschap, dankbaarheid, trots
- Denk na over eigen standpunten en eventuele (voor)oordelen
Verdiep en verwonder je en als je iets niet weet: vraag het jeugdigen en ouders
zelf!
Hoor college 2 – K ind als cultuu r histor ische con str uctie (Stear n s)
Philipe Ar iès