Overig
Hoorcolleges aantekeningen Staat en recht P1
- Instelling
- Juridische Hogeschool (JHS)
In dit document staan de aantekeningen van alle hoorcolleges die voor dit vak worden gegeven.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Staat en recht hoorcollegeHoorcollege 1
Wat is een staat en welke plaats nemen rechtsregels in de staat in?
Vroeger waren er een paar basisregels (gedragsregels), maar hoe groter de samenleving, hoe meer
vraag er was naar een hogere macht die die regels handhaaft. De gedragsregels werden rechtsregels.
(van ‘zo hoort het’ naar ‘zo moet het’).
Recht is het geheel van regels dat door een daartoe bevoegde instantie – het gezag – is vastgesteld of
erkend.
Sociale regels kun je niet afdwingen en ze zijn plaats- en tijdafhankelijk.
Rechtsregels kun je wel afdwingen. Ze impliceren dat er een hoger gezag is.
Wat is een staat? Kenmerken:
1. Heeft een eigen grondgebied.
2. Heeft een gemeenschap van burgers.
3. Heeft een gezag.
(ezelsbruggetje: de 3 G’s)
Een staat is onderdeel van het publiekrecht.
Publiekrecht: - verticale verhouding (overheid-burgers)
- overheid mag niet handelen zonder wettelijke grondslag (legaliteitsbeginsel).
- niets mag tenzij… bevoegdheid
Privaatrecht: - horizontale verhouding (burgers onderling)
- alles mag, mits…
Er zijn 2 functies van het recht:
1. De ordening van de maatschappij
2. De handhaving van de regels
Er zijn 4 verschillende staatsvormen: ALTIJD IN TENTAMEN!
1. Gecentraliseerde eenheidsstaat: centraal worden de regels gemaakt en uitgevoerd (Frankrijk).
Overheidsgezag ligt bij één centrale overheid.
2. Gedecentraliseerde eenheidsstaat: centrale overheden geven aan lagere overheden
bevoegdheden, zonder dat ze verantwoording af te hoeven leggen aan de centrale overheden
(Nederland).
3. Federatie (bondsstaat): staat is verdeeld in zelfstandige (=soevereine) deelgebieden met ieder een
eigen grondwet, parlement, regering en rechterlijke instantie. Deze werken samen in groter
overheidsverband (Duitsland en België).
4. Confederatie (statenbond): samenwerkingsverdrag van staten op basis van een (internationaal)
verdrag.
, Hoorcollege 2
Democratie en rechtsstaat
2 Belangrijke uitgangspunten uit grondslag van onze democratische rechtsstaat:
• Uitgangspunt 1: De uitoefening van overheidsmacht dient te geschieden door een
overheidsorgaan dat (direct of indirect) democratisch aan die macht is gekomen.
• Uitgangspunt 2: De uitgeoefende overheidsmacht dient altijd gecontroleerd te kunnen
worden door een overheidsorgaan dat (direct of indirect) democratisch aan die macht is
gekomen.
(Zonder verantwoording, geen macht!)
Democratisch uitgangspunt: burgers hebben invloed op overheid.
2 Soorten vormen van democratie:
1. Directe democratie: overheid vraagt volk of ze het eens zijn met een beslissing. (voorbeeld:
referenda)
2. Indirecte democratie: het volk kiest volksvertegenwoordigers die de volksvertegenwoordiging
vormt en deze kiezen voor het volk.
Evenredige vertegenwoordiging (kiesstelsel)
het percentage stemmen komt overeen (is evenredig met) percentage zetels.
Het totale aantal uitgebrachte stemmen wordt gedeeld door het aantal zetels in de volksvertegen-
woordigende kamer.
De uitkomst daarvan heet de kiesdeler.
Het aantal zetels dat men krijgt is gelijk aan het aantal keren dat de kiesdeler afgerond wordt
behaald.
Districtenstelsel: the winner takes it all
Binnen een district wordt gestemd, de persoon die wordt gekozen wordt afgevaardigd naar de
volksvertegenwoordiging.
Een rechtsstaat is een staat die is gebonden aan het recht.
De staat bindt je aan het recht door 4 elementen op te leggen aan je staatsinrichting:
1. Het legaliteitsbeginsel: De overheid mag slechts optreden op grond van algemene regels die
democratisch tot stand zijn gekomen.
2. Machtenscheiding: De macht van de overheid is verdeeld over verschillende organen van de
overheid. (Trias Politica: wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht)
3. Onafhankelijke rechtsstaat: Een onafhankelijke rechter biedt burgers bescherming tegen
overheidsoptreden dat willekeurig is of op een andere manier in strijd is met het recht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xmelanievandijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62774 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen