kan een definitie geven van het begrip bestuursrecht, verschillende bronnen van het
bestuursrecht onderscheiden en hier gericht in zoeken.
Bestuursrecht
Het bestuursrecht is het recht dat de relaties tussen het openbaar bestuur en de burgers
normeert. Openbaar bestuur is een vrij vaag begrip. Dit gaat over het gedeelte van de
overheid die gaat over het besturen van ons land. Eigenlijk het uitvoerende gedeelte van
onze overheid.
Het bestuursrecht regelt vooral de omgang tussen burgers en overheid. Welke rechten en
plichten zijn er? Waar kan ik terecht als ik het niet eens ben met de overheid? Waar kan ik
terecht als ik bepaalde vergunningen wil hebben? En hoe kan de overheid handhaven? Het
dagelijks leven wordt beheerd door het bestuursrecht, want bijna alles wat we bijvoorbeeld
doen op de Hva wordt gereguleerd door het bestuursrecht.
Bronnen bestuursrecht
- De wetgeving (zowel a als b bundel)
- Jurisprudentie van de hoogste bestuursrechters
- Het overheidshandelen
kan uitleggen wat het onderscheid is tussen formeel en materieel bestuursrecht en
aangeven of rechtsregels formeel- dan wel materieelrechtelijk van aard zijn.
Formeel versus materieel
Formeel
Gaat over de procedures die de overheid in acht moet nemen bij het nemen van individuele
beslissingen die de burgers aangaan. Het gaat dus over het bestuursprocesrecht. Daarnaast
moet je ook denken aan hoe kan de burger nou optreden tegen de overheden op het
moment dat zij het niet eens zijn met bepaalde besluiten. Het formele recht relateert aan de
rode kopjes (zie hierboven). De rechtsbescherming die de burger heeft tegen handelen van
de overheid.
Materieel
Dit zijn de inhoudelijke regels die de overheid moet hanteren als het gaat over handelen
naar de burger toe. Die zijn over het algemeen vastgelegd in de Awb en ook een gedeelte in
het bijzondere gedeelte. Als het gaat over het materiële gedeelte dan relateert het aan de
blauwe kopjes (zie hierboven).
,kan uitleggen wat het onderscheid en de verhouding is tussen algemeen en bijzonder
bestuursrecht.
Algemeen versus bijzonder
Algemeen
Gaat over de regels van de procedures die de overheid moet hanteren tegenover de
burgers. Deze staan over het algemeen in de Awb. We hebben net gezien dat de Awb pas
tot stand is gekomen terwijl er al honderden bijzondere wetten waren. De bijzondere wetten
is dus ook het gedeelte waar je altijd moet beginnen.
Bijzonder
Dit noemen we ook wel materie wetgeving. Dat gaat eigenlijk over de inhoud van waar
komen mensen nou voor met aanvragen? Wat regelt het nou precies? In de bijzondere
wetgeving zie je een versnipperdheid aan heel veel wetgevingen die gaan over hele
specifieke materiële onderwerpen. Bijvoorbeeld de AOW: wat gebeurt er als je 67 jaar en
drie maanden bent? Welke voorwaarden moeten er worden gesteld als je een gebouw
maakt als het gaat over de ruimtelijke ordening? Alles wat met vreemdelingenrecht te maken
heeft of de afgifte van paspoorten en de nationaliteiten. Het algemene bestuursrecht staat in
de Awb en het bijzondere bestuursrecht staat in al die honderden materie wetgeving.
Regel: bijzonder gaat altijd boven algemeen. Zwijgt de bijzondere wetgeving? Dan ga je
naar de Algemene wet bestuursrecht.
kan aangeven welke regels tot het algemeen en bijzonder bestuursrecht behoren.
Als het over de Awb gaat is het algemeen. Als het over een specifiek onderwerp gaat dan is
het bijzonder zoals Algemene kinderbijslagwet (AKW), Wet maatschappelijke ondersteuning
(Wmo), Algemene Ouderdomswet (AOW.
kan uitleggen welke doelstellingen ten grondslag liggen aan de totstandkoming van
de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en hoe deze is opgebouwd.
Er was sprake van een doolhof aan bestuursregels die voor specifieke onderwerpen golden.
Er is daarom in 1983 besloten dat er in de grondwet zou worden vastgelegd dat er een
algemene wet moest komen waarin de bestuursregels voor de overheid zouden moeten
worden vastgelegd. Dit is bepaalt in artikel 107 lid 2 GW: ‘de wet stelt algemene regels van
bestuursrecht vast’.
Meteen daarna heeft de regering de commissie scheltema ingesteld.
Die heeft na een paar jaar een aantal uitgangspunten voor de Awb geformuleerd:
- Bevorderen eenheid
- Systematiseren en vereenvoudigen
- Codificeren jurisprudentie
- Treffen van voorzieningen bepaalde onderwerpen
Het resultaat daarvan is de Awb geworden. Hij is under construction (nog niet af).
, kan de verschillende soorten bestuursorganen onderscheiden en dit begrip in
casuïstiek herkennen en toepassen.
Artikel 1:1 lid 1 sub a en b Awb
1. Onder bestuursorgaan wordt verstaan:
a. een orgaan van een r echtspersoon die k rachtens publiekrecht is ingesteld
b. Een persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
kan uitleggen wat het beginsel van wetmatigheid van bestuur betekent, hoe dit begrip
zich verhoudt tot het uitoefenen van bestuursactiviteiten en kan dit begrip in
casuïstiek herkennen en toepassen.
Wetmatigheid van bestuur (staatsrechtelijk legaliteitsbeginsel)
- Bestuurshandelingen moeten een grondslag hebben in de wet
- Bestuur mag niet in strijd handelen met de wet
Dit verhoudt zich tot het uitvoeren van bestuursactiviteiten, doordat bestuursorganen dus
alleen dingen mogen uitvoeren die zijn opgenomen in de wet. Zij mogen niet zelf dingen
verzinnen of uitvoeren zonder dat daar een wettelijke grondslag voor is in de wet.
kan uitleggen wat het specialiteitsbeginsel betekent, hoe dit begrip zich verhoudt tot
het uitoefenen van bestuursactiviteiten en kan dit begrip in casuïstiek herkennen en
toepassen.
Specialiteitsbeginsel
- De wetgever moet de bevoegdheden van het bestuur duidelijk afbakenen.
Dit verhoudt zich tot het uitvoeren van bestuursactiviteiten, doordat bestuursorganen alleen
die belangen mogen behartigen waarvoor de betrokken wet of regeling een grondslag biedt.
Zij mogen niet zelf dingen verzinnen of uitvoeren zonder dat daar een wettelijke grondslag
voor is in de wet.
kan uitleggen hoe een bestuursorgaan een bestuursbevoegdheid verkrijgt door
middel van het gebruik van de begrippen attributie, delegatie en mandaat en kan deze
begrippen in casuïstiek herkennen en toepassen.
Een bestuursorgaan kan aan zijn bevoegdheid komen door:
- Via attributie - artikel 10:22 Awb
- Via delegatie - artikel 10:13 Awb
- Via mandaat - artikel 10:1 e.v. Awb
Attributie - artikel 10:22 Awb
Het toekennen van een nieuwe bevoegdheid aan het bestuursorgaan. Er is dus sprake van
een nieuw product. Het bestaat nog niet en de wet is juist gegeven om aan dat
bestuursorgaan die bevoegdheid te geven. Er wordt een nieuwe bestuursbevoegdheid
gecreëerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DHGL. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
