Hoofdstuk 6 Steekproeven
6.1 Betekenis van steekproeven in de controle
Systeemgerichte controlewerkzaamheden hebben doel effectieve werking IB evalueren. Gegevensgerichte
werkzaamheden hebben als doel afwijkingen van materieel belang op niveau beweringen te detecteren,
bijvoorbeeld juistheid transacties, jaarrekeningposten en toelichtingen. Als accountant bij uitvoering systeem-
en gegevensgerichte werkzaamheden minder dan 100% van voor controle relevante populatie evalueert,
sprake van steekproef. Bij steekproef verricht accountant controlewerkzaamheden op minder dan 100% van
elementen transactiestroom of jaarrekeningpost, zodanig dat alle eenheden kans hebben op selectie. Hierdoor
kan accountant over bepaalde eigenschappen controle-informatie verkrijgen en evalueren.
6.1.1 Systeemgerichte en gegevensgerichte steekproeven
Bij steekproeven kan onderscheid worden gemaakt tussen steekproeven gericht op:
- testen effectieve werking IB (compliance tests, systeemgericht)
- testen afwijkingen van materieel belang op beweringenniveau (substantive tests, gegevensgericht)
- combinatie beide doelstellingen, dual purpose tests
Bij systeemgerichte steekproeven doel om kenmerken uitvoering IB te evalueren (paraaf ter fiat) om
afwijkingen van vereiste uitvoering vast te stellen.
Gegevensgerichte steekproeven kunnen worden gebruikt om elementen te selecteren en controle-informatie
te verzamelen, om een of meer beweringen over bedrag in jaarrekening (bestaan debiteuren) te toetsen of om
onafhankelijke schatting van post te maken (incourante voorraad).
6.1.2 Statistische en niet-statistische steekproeven
Bij statistische steekproef vindt selectie elementen uit populatie zodanig plaats (aselecte trekking) dat
statistisch verantwoorde (op grond van waarschijnlijkheidsrekening gekwantificeerde) conclusies kunnen
worden getrokken t.a.v. eigenschappen populatie. Niet-statistische steekproef voldoet niet aan kenmerken
aselecte trekking en/of toepassing waarschijnlijkheidsrekening.
Bij veel controlewerkzaamheden niet-statistische steekproef. Bijvoorbeeld bij controlewerkzaamheden met als
doel effectieve werking IB evalueren, zal analyse van aard en oorzaak fouten van groter belang zijn dan zuiver
statistische analyse aanwezigheid fouten.
Voorbeelden niet-statistische steekproeven:
- lijncontroles: bestaan procedure vaststellen door volgen transactie moment ontstaan tot afwikkeling
- 80/20 methode: door controle van 20% posten wordt ca. 80% bedrag gecontroleerd
- kritische deelwaarneming: delen populatie waarvan verwacht wordt dat te onderzoeken
eigenschappen zich voordoen, of op eenheden waaraan bijzondere eigenschap wordt toegekend,
bijvoorbeeld deelwaarneming m.b.t. verkopen met negatieve marge
- controle deelperiode (blokmethode): wanneer gecontroleerde gegevens over bepaalde periode
beoordelingsnorm opleveren voor overeenkomstige gegevens andere perioden (lonen)
6.1.3 Kwalitatieve en kwantitatieve steekproeven
Afhankelijk van aard eigenschappen onderscheid tussen kwalitatief of attributief en kwantitatief of variabel.
Bij onderzoek naar kwalitatieve eigenschap wil men absolute of relatieve aantal elementen kennen. Zijn er
fouten en wat is het foutpercentage. Onderzoeken van kwalitatieve eigenschappen gebeurt met name bij
systeemgerichte controlewerkzaamheden. Bijvoorbeeld toetsing procedure autorisatie loonsverhogingen
d.m.v. kwalitatieve steekproef.
Bij onderzoek naar kwantitatieve eigenschap betreft het meestal brutowinst, mate spreiding gemiddelde
brutowinst en afwijkingen. Zo kan steekproef worden getrokken van verkopen met marge onder norm,
waarvan vervolgens wordt gecontroleerd of juiste kost- en verkoopprijzen zijn gehanteerd. Bij
gegevensgerichte controles waarbij waarde-element rol speelt, wordt gebruikgemaakt van steekproeven op
waarde-eenheden. Bijvoorbeeld ‘eurorangnummermethode’ waarbij alle euro’s van verzameling posten in
volgorde doorlopend worden geteld en rangnummers krijgen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannevanerven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.