Gezondheidspsychologie
W1
De student kan de rol van de psychologie bij gezondheid en ziekte
beschrijven en toelichten.
Wat is gezondheidspsychologie?
is de studie van gezondheid, ziekte en gezondheidszorg. Het doel van de
gezondheidspsychologie is
gedrag omtrent ziekte en gezondheid begrijpen, te verklaren en zo veel
mogelijk te voorspellen, zodat er effectieve interventies kunnen worden
ontwikkeld om emotionele en lichamelijke schade van riskant gedrag en
ziekte te reduceren.
De Gezondheidspsychologie biedt een holistische, maar in wezen
psychologische benadering van gezondheid, ziekte en gezondheidszorg.
De GP heeft modellen en theorieën overgenomen van andere disciplines
van de psychologie. In praktijk wordt GP steeds meer gecombineerd met
gedragsgeneeskunde, medische sociologie en gezondheidseconomie.
wannneer is gezondheidspsychologie ontstaan
na de 2e wereldoorlog.
En waar kwam het vandaan?
er was een mediciijn voor tuberculose en mensen wilde zich niet
vaccineren.
mensen gingen psychologie steeds meer toepassen in de
gezondheidszorg.
Welke doelen waren er in de definitie van gezondheidspsychologie?
Gezondheid bevorderen
Ziekte voorkomen en behandelen
Oorzaken en kenmerken van ziekte analyseren
En hiermee gezondheidszorg en beleid over gezondheidszorg
verbeteren
Wat is nu de definitie van gezondheidspsychologie?
Gezondheidspsychologie 1
, doel om toepassing van psychologische kennis en technieken op
gezondheid, ziekte en gezondheidszorg.
Wat zijn verschillende definities van gezondheid?
gezond zijn
gezondheid hebben
gezond doen
Welke vragen worden er beantwoordt in de gz psychologie?
Welk verschil is er over de betekenis van gezondheid tussen mannen en
vrouwen?
man: fit zijn en sterk.
vrouw: energiek zijn, sociaal gericht, goede relaties hebben.
welke invloed heeft tijd op deze betekenis?
bv. alcohol, homo. Vroeger werd er gekeken naar het gezond zijn en nu
ook naar het omgaan met.
Wat was in 1947 van de WHO de definitie van de kwaliteit van leven en
wat zegt dit over de betekenis van gezondheid?
een staat van complete fysieke, metale en sociale welzijn en niet perse
de afwezigheid van ziekte. Dit zei dat gezondheid meer was dan de
afwezigheid van ziekte.
Wat zij Huber over de betekenis van gezondheid?
Het gaat ook over de vaardigheid om je aan te passen aan je ziekte en
zelfregie te kunnen voeren.
Welke 2 modellen heb je om naar gezondheid te kijken?
Biomedisch en het biopsychosociaal model
Hoe keek hippocrates naar gezondheid?
ziekte is een verstoord evenwicht tussen 4 circulerende
lichaamsvloeistoffen. (Homores)
gele gal, slijm, bloed en zwarte gal.
ziektes ontstaan bij een vertoord evenwicht van pathogenen en de
humores zijn verbonden aan de seizoenswisselingen.
Gezondheidspsychologie 2
, lichaam en geest zijn een eenheid.
ziekte te genezen door humores opnieuw in balans brengen.
vb. geneesmiddelen, vasten, dieet, aderlaten.
Waar is deze benadering terug te vinden?
Bij homeopathische artsen.
Wat is een andere variant hierop?
door disbalans neurotransmitters dopamine, melatonine en serotonine
menstale stoornissen zoals depressie kunnen ontstaan. Met
ontbrekende stoffen kan het disbalans vertoord worden.
Wat zegt Galenus?
Dat er een lichamelijke en pathologische basis is voor ziekten. 4
humores liggen ten grondslag aan 4 temperamenten. Deze
temperamenten lagen ten grondlag bij bepaalde ziekten. Niet gedacht
dat geest bijdroeg aan ethologie van ziekten.
Wat veranderde er in de vroege middeleeuwen?
Gezondheid werd meer verbonden met geloof en spiritualiteit. Ziekte
een straf van god of van kwade geesten die je ziel waren
binnengedrongen. Wetenschappelijk onderzoek was verboden,
waardoor er geen medische vooruitgang was.
Wat was in het begin van de 17e eeuw Descartes zijn benadering?
er is interactie mogelijk van beide terrreinen. Lichaam en geest zijn
afzonderlijk. Je ziel verlaat het lichaam bij overlijden. Ontleding en
autopsie is nu mogelijk. Door de dualisten kwam de mechanische
benadering.
Wat is de mechanische benadering?
lichaam is een machine, elk onderdeel kan vervangen worden.
Wat is het Biomedische model?
grote invloed op Westers denken:
lichaam en geest zijn gescheiden.
De mens is deelbaar en je kan delen vervangen —> mechanische
visie (bv. buikpijn maag kijken).
Gezondheidspsychologie 3
, Wat heeft dit met het dualisme te maken?
Descartes kwam met de mens als machine en lichaam en geest zijn
gescheiden.
Wat zijn de beperkingen van dit model?
De belevingen van de ziekte werden niet meegenomen. We weten
bv dat mensen die ziek zijn en pijn hebben en zelf autonomie
hebben over de hoeveelheid morfine minder morfine nodig hebben
dan anderen die het niet zelf mogen bepalen.
Er zijn ook lichamelijk onverklaarbare klachten.
Ook chronische aandoeningen en pijnbeleving kunnen niet goed
verklaard worden.
Wat is het Biopsychosociaal model?
Deze zegt dat ziekte en symptomen komen door een combi van
lichamelijke, sociale, culturele en psychologische factoren.
Geef een vb van biologische fatoren.
genetisch, virussen, bacterie, hormonaal
Geef een vb van sociale factoren.
klasse, etniciteit, scholing, werk
Geef een vb van psychologische factoren.
gedrag, geloof, pijn, perceptie tegenover ziekte, cognitieve ilussies,
stress en coping
Welke kritiek kreeg dit model?
Dat het niet echt een model was, oorzaken en gevolgen. Het was meer
een manier van denken over gezondheid. Over welke oorzaken en
factoren een rol spelen bij gezondheid.
Wat zegt het ICF van het WHO?
Dat je naar gz en ziekte kan kijken via verschillende aspecten.
1. De anatomische en lichamelijke eigenschappen
2. De activiteit die de persoon ontplooit.
3. De participatie in de maatschappij.
Gezondheidspsychologie 4