Samenvatting. Fundamentele aspecten en inleiding in de oncologie. De basis in celdeling en waar het dan in kanker over gaat:
- Etiologie
- Celdeling
- Carcinogenese
- Soorten kanker
- Stadiëring
- Hematologische maligniteit
- Immunotherapie
- Targeted therapy
- Monoklonale antilichamen
...
Fundamentele aspecten en inleiding in de oncologie
Etiologie
Kanker ontstaat als gevolg van genetische veranderingen in lichaamscellen, die daardoor
veranderen in tumorcellen. Een aantal endogene en exogene factoren kunnen het risico op
kanker beïnvloeden.
Celdeling
Elke normale lichaamscel bevat een celcmembraan, cytoplasma en een celkern. Deze
celkernen bevatten het DNA. In de kern wordt dit DNA overgeschreven in messenger-RNA,
en in het cytoplasma worden mRNA-moleculen overgeschreven in eiwitten. De celdeling
zorgt er voor dat uit 1 cel, twee cellen ontstaan volgens het volgende proces:
G0: rustfase
G1: groeifase waarin de pasgevormde cellen rustig groeien totdat ze een zekere mate
van volwassenheid hebben bereikt. De duur verschilt per weefsels.
S: synthese DNA
G2: de groei gaat verder tot een zekere mate van rijpheid van cellen en de fouten in
verdubbeld DNA worden hersteld
M: mitose
De celcyclus neemt ongeveer 16-24 uur in beslag.
Bij kanker gaat het om een verstoring in de evenwichtssituatie tussen celgroei en celdood.
Genen
Een gen is het deel van het DNA dat voor een specifiek eiwit codeert. Alle erfelijke informatie
moet bij de celdeling aan beide dochtercellen worden doorgegeven. De twee DNA-strengen
ontwinden zich zodat de basenparen uit elkaar gaan. Op deze wijze ontstaan twee enkele
strengen die met losse DNA-bouwstenen weer worden aangevuld tot dubbele strengen.
Mutaties in de genen die betrokken zijn bij de regulatie van celgroei zorgen er voor dat een
normale cel in een tumor kan veranderen.
Carcinogenese
Carcinogenese is het proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren, hiervoor zijn
verschillende genetische veranderingen nodig. De twee hoofdrolspelers bij ontstaan van
kanker zijn oncogenen en tumorsuppressorgenen. Een oncogen in een gemuteerde variant
van een proto-oncogen. Het eiwit dat door het oncogen wordt gecodeerd heeft een
abnormale activiteit. Oncogenen kunnen naast mutaties ook door amplificatie, deletie of
translocatie geactiveerd worden.
Amplificatie: toename van kopieën van een gen (drie tot honderden in plaats van twee)
Deletie: afwijkingen in het gen waarbij het genetisch materiaal afneemt
Insertie: extra stukje gen
Translocatie: gedeelte van een gen is verplaatst naar en ander gedeelte of een ander
chromosoom
Tumorsuppressorgenen coderen voor eiwitten die een remmende invloed hebben op de
celgroei. Door een mutatie kan het tumorsuppressorgen gedeactiveerd worden of zelfs
geheel vernietigd.
, Soorten kanker
Carcinomen: ontstaan uit epitheelcellen, bv uit de huid of de bekleding van de darmen en de
luchtwegen. Te onderscheiden in plaveiselcelcarcinoom en adenocarcinoom (klieren).
Sarcomen: ontstaan uit het steun- en bindweefsel van het lichaam.
Hematologische maligniteiten zijn de maligniteiten van de bloedbereidende organen en de
lymfeklieren, bv leukemie, multipel myeloom (beenmerg) en maligne lymfomen.
Goedaardige tumoren kenmerken zich doordat het niet snel groeit, goed is ingekapseld en
anatomische begrenzingen respecteert.
Stadiëring
De classificatie is van groot belang voor de prognose en behandeling. Er wordt gebruik
gemaakt van de TNM.
T: tumor grootte
N: lymfeklieruitzaaiingen
M: metastasen
T1 = tumor kleiner dan 3 cm
T2 = tumor groter dan 3 cm en verder dan 2 cm verwijderd van de splitsing (ofwel: carina)
van de trachea (luchtpijp) in een linker en rechter hoofdbronchus (luchtwegtak)
T3 = elke tumor minder dan 2 cm van de carina gelegen óf ingroei in borstkaswand,
middenrif, hartzakje of longvlies thv mediastinum (ruimte tussen longen in)
T4 = tumor die ingroeit in mediastinum, hartspier, grote bloedvaten, slokdarm, wervels,
carina of vocht met tumorcellen in de borstholte
N0 = geen lymfeklieruitzaaiing
N1 = uitzaaiingen in de dichtstbijzijnde lymfeklieren
N2 = uitzaaiingen in verder gelegen lymfeklieren
N3 = uitzaaingen in klieren aan de andere zijde of buiten de long gelegen
M0 = geen uitzaaiingen elders in het lichaam
M1 = uitzaaiingen elders (bv hersenen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper russchenja. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,96. Je zit daarna nergens aan vast.
