Naar aanleiding van alle colleges dit semester heb ik in eigen woorden de stof uitgelegd en beschreven in deze samenvatting met behulp van eventuele stappenplannen, jurisprudentie en voorbeeldopgaven.
Aan de hand van dit document heb ik geleerd voor het tentamen en alles in één keer gehaald...
Dit document bevat:
Van week 1 t/m 9 een uitgebreide weergave van de voorgeschreven tentamenstof. Ik heb
naar aanleiding van de colleges, literatuur en jurisprudentie een uitgebreid overzicht
geschreven. Ook zijn er stappenplannen opgenomen die nodig zijn voor beantwoording van
casussen op het tentamen!
Ook heb ik aanvullende informatie opgenomen van voorgaande jaren om de stof weer wat
op te frissen!
J. de Hullu, Materieel strafrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2021:
H.1: p. 1 en 3.1
H.2: p. 2
H.8: p. 2.6
Leerdoelen
Na afloop van dit college en na bestudering van de voorgeschreven studiestof kunt u:
aangeven wat strafrechtelijke aansprakelijkheid in het algemeen behelst;
de algemene leerstukken van het vak strafrechtelijke aansprakelijkheid in grote lijnen
in verband brengen met het wettelijk beslismodel van de artikelen 348 - 350 Sv
Volgens De Hullu hangt de processuele bepaaldheid van het materiele strafrecht samen met het
karakter van het strafrecht als sanctierecht. “Het strafrecht ‘bestaat’ vooral in concrete strafzaken
wanneer wordt onderzocht of er ook daadwerkelijk kan worden gesanctioneerd.” –
Wat bedoelt de auteur volgens u met die processuele bepaaldheid van het materiële
strafrecht? Licht uw antwoord toe
In het materiele strafrecht draait het om de vraag of en in welke vorm strafrechtelijke
aansprakelijkheid kan worden aangenomen, dus of een persoon in aanmerking komt voor een
strafrechtelijke sanctie. Bv. opzet als leerstuk is een bewijsprobleem. Dat is procesrechtelijk
bepaald. Causaliteit bijvoorbeeld, is in de rechtspraktijk ontwikkeld (strafprocesrecht heeft
bepaald hoe en wat). Ook voor medeplegen is bepaald dat er sprake moet zijn van een nauwe en
bewuste samenwerking. Die leerstukken kan je niet los zien van het strafprocesrecht.
De rechtspraak vult bepaalde leerstukken uit het materiële strafrecht in.
Je kan dit alleen maar beoordelen aan de hand van het delict. Heel sterk delictsgebonden. Uit
praktijk blijkt pas wat leerstukken inhouden.
Wat houdt strafrechtelijke aansprakelijkheid in?
Strafrechtelijke aansprakelijkheid betekent dat gekeken moet worden of iemand in aanmerking
komt voor een strafrechtelijke sanctie, zoals bijvoorbeeld een gevangenisstraf of geldboete.
Gedurende deze cursus zal ik leren hoe aansprakelijkheid kan worden aangenomen, dan wel
weggenomen, dan wel vergroot, en wat de gevolgen daarvan zijn.
- Menselijke gedraging
- Passend binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving
- Wederrechtelijkheid
- Verwijtbaarheid
Rechterlijk beslissingsmodel
, Voorvragen (formeel) art. 348 Sv
1. Is de dagvaarding geldig?
- Nee? Nietigheid van de dagvaarding art. 349 lid 1 Sv
- Ja?
2. Is de rechter bevoegd?
- Nee? Onbevoegdheid rechter art. 349 lid 1 Sv
- Ja?
3. Is de officier van justitie ontvankelijk?
- Nee? Niet-ontvankelijkheid OvJ art. 349 lid 1 Sv
- Ja?
4. Zijn er redenen voor schorsing van de vervolging?
- Ja? Schorsing ex art. 349 lid 1 Sv
- Nee? Door naar de hoofdvragen van art. 350 Sv
Hoofdvragen (materieel) art. 350 Sv
1. Kan het tenlastegelegde feit bewezen worden?
- Nee? Vrijspraak o.g.v. art. 352 lid 1 Sv
De wederrechtelijkheid niet wegens een rechtvaardigingsgrond: Als
wederrechtelijkheid een bestanddeel is, dan is het zo dat rechtvaardiginggronden
bij de 1e vraag aan de orde komen. Je moet dan beargumenteren dat een
rechtvaardigingsgrond de wederrechtelijkheid wegneemt, terwijl
wederrechtelijkheid als bestanddeel moet worden bewezen.
De verwijtbaarheid niet wegens een schulduitsluitingsgrond (schuld)
Niet-ideaaltypische delictsomschrijving: vrijspraak op basis van een strafuitsluitingsgrond is
dus alleen mogelijk bij een niet-ideaaltypische delictsomschrijving
Let op: Mis(handeling): duidt op wederrechtelijk en Bv. aan zijn schuld te wijten, redelijkerwijs
behoort te weten dat… = verwijtbaar
- Ja? bewezenverklaard feit
Let op: causaliteit komt aan bod bij de 1e materiële hoofdvraag. Bv. bij doodslag: kan je niet
bewijzen dat dood gevolg is van gedrag verdachte art. 287 Sr? Dan moet vrijspraak volgen.
2. Levert de bewezenverklaring een strafbaar feit op? (kwalificatie)
- Nee? Ontslag van alle rechtsvervolging (OVAR) art. 352 lid 2 Sv
- Ja? Gekwalificeerd feit
Belangrijk hier te vermelden:
- Vrijwillige terugtred (week 7) speelt hier een rol
- Overgangsrecht speelt hier een rol: art. 1 lid 2 Sr rechter is verplicht om de meest gunstige
strafbepaling voor verdachte met terugwerkende kracht toe te passen (nuance op verbod art.
1 lid 1 Sr). Kwalificatie bewezenverklaring is naar oud recht. Mocht rechter nieuw recht
moeten toepassen, kan het tot gevolg hebben dat verdachte geen strafbaar feit heeft begaan
bewezenverklaring kan niet worden gekwalificeerd OVAR
3. Is de verdachte strafbaar?
- Nee, de gedraging is niet wederrechtelijk wegens rechtvaardigingsgrond
- Nee, de gedraging is niet verwijtbaar, verdachte kan het feit niet worden verweten
wegens schulduitsluitingsgrond
, Ontslag van alle rechtsvervolging (OVAR) art. 352 lid 2 Sv
Houdt in dat wordt onderzocht of het bewezenverklaarde en gekwalificeerde feit wederrechtelijk (als
element) en verwijtbaar (schuld als element) is. Rechtvaardigingsgronden doen de
wederrechtelijkheid vervallen en schulduitsluitingsgronden de verwijtbaarheid (schuld in ruime zin).
4. Welke straf en/of maatregel moet worden opgelegd?
De rechter bepaalt of, en welke sanctie moet worden opgelegd
Delictsomschrijving: wat is dit en waarom is het belangrijk?
Is de wederrechtelijkheid en/of verwijtbaarheid een bestanddeel van de delictsomschrijving?
Nee: er is sprake van een ideaaltypische delictsomschrijving. De wederrechtelijkheid en
verwijtbaarheid zijn elementen en worden verondersteld. De vraag naar de
wederrechtelijkheid en schuld (in de zin van verwijtbaarheid) komt pas aan de orde bij
hoofdvraag 3. Voorbeeld: art. 287 Sr (doodslag): hij die opzettelijk een ander van het leven
berooft….
De wederrechtelijkheid en schuld zijn hier (in de zin van verwijtbaarheid) zijn algemene
ongeschreven voorwaarden voor strafbaarheid.
Ja: wederrechtelijkheid is een bestanddeel.
Er is sprake van een niet-ideaaltypische delictsomschrijving. Wanneer wederrechtelijkheid
een bestanddeel is van de delictsomschrijving moet deze bewezen worden. De vraag naar
de wederrechtelijkheid van de gedraging komt dan dus aan de orde bij hoofdvraag 1.
Voorbeeld: art. 310 Sr: hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, wegneemt,
met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen…..
De OvJ besluit wederrechtelijkheid ten laste te leggen. Indien er dan een
rechtvaardigingsgrond is (die wederrechtelijkheid wegneemt), komt dit al aan bod bij de
eerste materiële hoofdvraag art. 350 Sv. Bestrijding van de ten laste gelegde
wederrechtelijkheid door middel van een rechtvaardigingsgrond is dan een bewijsverweer.
Indien de rechtvaardigingsgrond gehonoreerd wordt, zal wederrechtelijkheid niet bewezen
kunnen worden en zal vrijspraak volgen (eerste materiële hoofdvraag)
Let op: voor honoreren schulduitsluitingsgrond geldt in dat geval niet hetzelfde. Schuld in de
zin van verwijtbaarheid zal niet ten laste worden gelegd (want staat niet in de
delictsomschrijving). Er zal dan OVAR volgen!
Ja: wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid zijn beide bestanddeel CUPLA =
SCHULD
Er is sprake van een niet-ideaaltypische delictsomschrijving. Wanneer culpa een
bestanddeel is van de delictsomschrijving, moet dit bewezen worden. De vraag naar de
wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid komen dan dus aan de orde bij hoofdvraag 1.
Rechtvaardigingsgrond: Het opwerken van een rechtvaardigingsgrond bij een ten laste
gelegd culpoos delict (schuld is bestanddeel) is ook een bewijsverweer. Culpa = verwijtbaar
aanmerkelijk onvoorzichtig gedrag (week 5). Een rechtvaardigingsgrond bestrijdt de ten laste
gelegde onvoorzichtigheid (waarin wederrechtelijkheid ligt besloten).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tanishavanaalst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
