Maatschappijleer Hoofdstuk 2.
2.1 Recht en rechtvaardigheid
Rechtsnormen = Gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vast
gelegd.
Sociale rechtsstaat = Burgers worden met grondrechten ‘beschermt’
tegen de
Overheid en hebben vrijheid van meningsuiting
Absolute monarchie = Regeringsvorm waarbij de koning alle macht
heeft.
Grondwet = Daar staat in welke grondrechten de burgen hebben en hoe
het land geregeerd moet worden.
Plichten = Dingen die je moet doen, waar je verplicht toe bent.
Voor iedereen met inkomen belastingplicht
Voor jongeren Leerplicht
Voor verdachten van strafbaar feit DNA-plicht
Rechtsgebieden/Rechtssysteem =
, 2.2 De grondbeginselen
Nederland is een rechtstaat
Rechtstaat = Gaat onder andere over rechtvaardigheidsgevoel.
Het doel van de rechtstaat
Veiligheid van de burgers.
Gelijke behandeling van de mensen.
In vrijheid kunnen leven.
Doelen van uitgewerkt in grondbeginselen
1e grondbeginsel; Machtenscheiding
De machten zijn gescheiden.
2 grondbeginsel; Grondrechten en grondwet
e
Grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet.
3 grondbeginsel; legaliteitsbeginsel
e
Door het legaliteitsbeginsel is de overheid gebonden aan de wet.
1e grondbeginsel; Machtenscheiding ( trias politica)
Bedacht door fransman Montesquieu (1689-1755)
Doel; >> Niet 1 persoon of 1 instantie heeft alle politieke macht.
>> Maakt absolutisme en dictatuur onmogelijk.
>> Onrechtvaardigheid word voorkomen.
Macht van de overheid verdeeld in 3 ‘groepen’
1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtelijke macht
Wie? Regering en Regering Onafhankelijke
parlement rechters
Welke taak? Stellen wetten vast Voeren wetten uit Beoordelen
conflicten over
wetten
Nederland voldoet niet 100% aan het idee van Montesquieu.
Belangrijkste van de trias politica is dat de machten elkaar in de gaten
houden.
, Onafhankelijke rechters
Het feit dat rechters neutraal en onafhankelijk zijn, zorgt voor bescherming.
1. Je kan recht halen (naar de rechter gaan) als je je benadeeld voelt door
andere burgers of door bedrijven en instanties.
2. Je word beschermd tegen ongeoorloofd overheidsoptreden.
3. Mensen gaan niet zelf straffen uitdelen. Maar iedereen krijgt een eerlijk
proces en een verdiende straf, ook een misdadiger.
Rechters worden voor het leven benoemt.
Rechters kunnen dus niet ontslagen worden omdat hij te lage of te hoge
straffen geeft.
Neutraliteit is terug te zien in de zwarte toga die alle rechters aan
hebben.
2e grondbeginsel; Grondrechten en grondwet
Doel; >> Vastleggen van de grondrechten van de mensen.
Grondrechten staan in hoofdstuk 1 in de grondwet.
Klassieke grondrechten;
- Rechten die de overheid ook echt moet garanderen.
Artikel 6 Vrijheid van godsdienst.
Artikel 7 Vrijheid van meningsuiting.
Artikel 11 Recht op onaantastbaarheid van het lichaam.
Artikel 4 Kiesrecht.
Sociale grondrechten;
- Zorgplicht voor de overheid.
- Overheid moet zijn best doen voor de burgers.
Artikel 19 Recht op werk.
Artikel 22 Recht op gezondheidszorg en recht op
woongelegenheid.
Recht regels veranderen regelmatig
>> Aanpassing in de grondwet is ingewikkeld.
Kan alleen na verkiezingen.
Twee derde (2/3) van het parlement (1e en 2e kamer) moet instemmen
voor de wetverandering.
Het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens) moet ook
instemmen met de wetverandering.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper YvD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.