In dit document staan de aantekeningen van colleges en gastcolleges.:
• Edward Kleemans: Georganiseerde criminaliteit
• Jan Hendriks: Zedencriminaliteit
• Jessica Hill: Groene criminaliteit
• Wim Huisman: Witteboordencriminaliteit
• Marleen Weulen Kranenbarg: Cybercriminaliteit
• ...
Georganiseerde criminaliteit:
Agendavorming, definitie en beeldvorming
o Georganiseerde misdaad staat nog niet lang op agenda in Nederland
In jaren 70/80 viel het op dat aan drugs veel geld werd verdiend
Importeren van wiet/hasj verdiende Nederland veel geld aan
In Italië staat het al sinds 1850 op de agenda
In Italië nam de maffia het over en ging zelf de baas spelen
Maffia en georganiseerde criminaliteit ging op in drugshandel
Aard, omvang en schade
o Rond opkomst drugshandel Nederland, begon het in Amsterdam op te vallen dat de
onderwereld enorm rijk werd
Borsalino en Falcone moesten hun strijd tegen de maffia bekopen met hun
leven
De een werd opgeblazen en de ander werd ook vermoord
o Dit gaf schokgolf door heel Europa
Strijd tussen maffiagroepen
Strijd tussen overheid en misdaad
Moord in 1991 op Klaas Bruinsma (‘De Dominee’)
Vermeende ‘godfather’ van de Nederlandse onderwereld
Onderzoek en beleid
o 1992: Georganiseerde criminaliteit in Nederland: Dreigingsbeeld en plan van aanpak’
Dreigingsbeeld (1992): Maffia
Twee belangrijke veronderstellingen hoe georganiseerde misdaad zou werken:
o Racketeering
Georganiseerde misdaad als alternatieve overheid
Als je probleem hebt ga je naar de maffiabaas
o In ruil voor bescherming betaal je geld
Controleren regio’s en economische sectoren
Zie je vaak in landen waar overheid slecht functioneert (Italië)
Infiltratie van onderwereld in bovenwereld
o Bureaucratische organisaties/piramides
Maffia-model
Hiërarchische structuur
Baas, onderbaas, salaris
Maar dit klopt NIET, het ziet er anders uit!
Voor georganiseerde criminaliteit zijn grotere teams nodig - >
Interregionale rechercheteams
IRT-affaire (1993) -> politieteam deed onderzoek,
Combinatie Utrecht en Noord-Holland -> gezag ging steeds over van ene team naar andere.
Toen het gezag naar Amsterdam over ging, stopte het team ermee, omdat er ongeoorloofde
opsporingsmethoden werden gebruikt. Er werd gespeculeerd over corruptie
Dit leidde tot parlementaire enquête (was toen een big issue).
Enquêtecommissie maakte de discussie erg breed
Inzake opsporing -> eerste systematische onderzoek
Na IRT-affaire is gebruiken van burgers om te infiltreren beperkt
1
,Definities/concepten (zijn veel definities, dus letten op kenmerken)
Kenmerken van:
o Groepen
Georganiseerde misdaad draait om groepen
o Criminele activiteiten
Kan meer of minder strikt zijn
Gerelateerde problemen (waar je rekening mee moet houden in onderzoek)
Terrorisme
Organisatiecriminaliteit
Witteboordencriminaliteit
Professionele criminaliteit
Gangs/groepscriminaliteit
Fijnaut et. Al (1996): Groepen
Primair gericht op illegaal gewin
o Terrorisme is voor groot deel ideologisch gemotiveerd
Die systematisch misdaden plegen met ernstige gevolgen voor de samenleving
o Gewone bedrijven waarbij je illegaliteit eruit haalt, blijft er legaal bedrijf over
En in staat zijn deze misdaden op betrekkelijk effectieve wijze af te schermen, in het bijzonder
door de bereidheid te tonen fysiek geweld te gebruiken of personen door corruptie uit te
schakelen
Commissie Van Traa (1996)
Opsporingsmethoden vs Fenomeen
o Stond erg in context van opsporingsmethode, werd afgezet tegenover fenomeen
o Problemen: burgerinfiltratie & kroongetuigen
Burgerinfiltratie is beperkt door de IRT-affaire
Kroongetuige: crimineel die door informatie te geven over andere criminelen,
strafvermindering krijgt in ruil voor informatie
Definitie-discussie
o Voor welk type groepen heb je dit soort vergaande methodes nodig?
Conclusie: geen octopus, wel zorg
o Geen grote criminele organisatie die de macht in handen had
o Wel reden tot zorg, wegens drie redenen:
Grote hoeveelheid drugshandel die plaatsvond in Nederland
In horeca en transport was de drugs erg verweven
Discussie over betrokkenheid van etnische minderheden
Amsterdamse wallen zijn systematische groepen
Gebrek aan kennis en analyse
o Er is meer onderzoek nodig
Belangrijkste bronnen
Opsporingsonderzoeken
o Wetenschappers weten weinig over georganiseerde misdaad en zijn afhankelijk van
grote onderzoeken die politie doet.
Voordeel: veel informatie over misdaad
Nadeel: selectief, want politie maakt keuzes in onderzoeken
Spijtoptanten/pentiti
o Mensen (criminelen) die praten met de politie en informatie geven over groepen
2
, Daderinterviews/etnografie
o Wetenschappers die proberen met daders in contact te komen met ‘echte’ verhaal
Voordeel: ze kunnen praten en zijn ook mensen
Nadeel: je weet niet of hetgeen klopt wat ze vertellen
Eerste rapport Monitor Georganiseerde Criminaliteit
Criminele netwerken
o Maffiamodel zie je bijna niet in Nederland
Eerder uitzondering dan de regel
o De regel zijn criminele netwerken
Mensen hebben allerlei contacten en met sommige mensen werken zij
intensief samen
Niet wie is de baas? Maar wie is afhankelijk van wie?
De mensen met grotere rol hebben geld, kennis en contacten
Facilitators
o Hebben centrale rol in netwerk, omdat zij voor veel verschillende mensen probleem
oplossen (witwassers). Echter zouden ze in maffiamodel ergens onderaan staan.
Verwevenheid met de samenleving
o Veel criminele zitten op grensvlak van legale en illegale
o Verwevenheid is belangrijk voor investeren
Logistiek van georganiseerde misdaad
Sieber & Bögel (1993)
o Je moet eerst nadenken over criminele processen
Invloed op mogelijke organisatievormen
Voorbeeld: synthetische drugs
o Synthetische drugs is een proces, waarbij de precursoren moeilijk te krijgen zijn
Precursoren zijn vaak niet legaal verkrijgbaar
Mensen die het wel kunnen leveren hebben centrale rol
Je hebt verschillende organisatievormen, maar je ziet dat het een netwerk is
Tweede rapport Monitor Georganiseerde Criminaliteit
Transitcriminaliteit (versus racketeering)
o Racketeering: het gaat om criminele organisaties
o Veronderstellingen kloppen niet
Cocaïne import in Nederland is belangrijke verdienste
Vind plaats tussen connecties tussen die landen
Bijvoorbeeld Nederland met Colombia
Valentijnsdag, rozen & cocaïne
Rozen op Schiphol zat cocaïne in (vaak worden verse producten gebruikt)
Bloemen moeten snel naar Nederland komen, dus die wil je niet lang controleren
Degene die erbij betrokken is, gebruikt zijn bedrijf om cocaïne te importeren
Dit is een voorbeeld van transitcriminaliteit
Waarom transitcriminaliteit?
Winstmarges transitcriminaliteit
o Winst vooral bij binnensmokkelen van cocaïne in Europa
Producenten maken niet zoveel winst
Grote winsten worden in kapitalistische westen gemaakt
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtsgeleerdheidstudentje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,00. Je zit daarna nergens aan vast.
