DSAMENVATTING KENNIS GEESTELIJKE STROMINGEN
Periode 2.2,
Boek: De vijf religies van de wereld
Auteur: Henk Schouten
Hoofdstuk 1: Hindoeïsme
Sanatana Dharma = de eeuwige leer of bestemming Brahmanen =
Benaming die de Indiërs geven aan de religie. De priesterkaste
Hindoeïsme kent geen stichter of vaste organisatie. (hoogste kaste), hebben
Het is het resultaat van een ontwikkelingsproces voor doordenking en
waarin steeds nieuwe sociale of religieuze systematisering van het
elementen zijn opgenomen. Alle religieuze wegen Hindoeïsme gezorgd.
brengen je naar hetzelfde doel: de uiteindelijke
verlossing.
Twee grove lagen te onderscheiden: Kosmische orde:
1. Oeroude natuurreligie: natuurkrachten als Heerst in de wereld en
goden, god van vuur, aarde, rivieren, bomen etc. houdt alles in
Deva’s = goden of geesten. evenwicht. Hierbij hoort
2. De religie van de Ariërs: Volksstammen, gingen ook het kastenstelsel.
heel Indië beheersen, verantwoordelijk voor het
sociale stelsel à Kastenstelstel Dalits: De onaanraak-
baren, onrein werk.
Subkasten: Kaste of Varna (kleur):
jati (geboorte) met Hierin wordt je geplaatst door geboorte, er zijn 4
eigen sociale regels en hoofdkasten:
beroepen. Tegenwoordig 1. Brahmanen à priesters, zieners, filosofen, hogere
zijn er allerlei moderne beroepen.
beroepen die moeilijk en 2. Ksatriyas à strijders, landbestuurders en
een kaste te plaatsen militairen
zijn. Officieel is het 3. Vaisya’s à boeren, kooplieden, handelaren,
kastenstelsel afgeschaft, geschoolde arbeiders
maar in de praktijk werkt 4. Sjoedra’s/ dasa’s à ongeschoolde arbeiders,
het nog altijd door. slaven en bedienden.
De uiteindelijke verlossing:
Je moet je houden aan de regels van je kaste. Je primaire bestemming ligt
binnen de horizon van je kaste. Via wedergeboorte kun je een hogere
bestemming bereiken.
,Dharma: De grote verhalen:
Het gaat om de orde van de natuur en om de Na de Vedische periode
morele orde van de samenleving met de leefregels ontstaan de grote religieuze
en reinheidsvoorschriften die behoren bij de eigen verhalen die nog steeds een
[Grab your reader’s attention with a great
kaste en levensstadium. grote quote fromin the
rol spelen het religieuze
document
Algemene or use
principes: this space
geduld, to emphasize a keybewustzijn.
tevredenheid, point. To place this text
Zij vormen de bron
gelijkmoedigheid, vergeveingsgezindheid,
box anywhere on the page, justvan
draginspiratie.
it.]
matigheid, het respecteren van andersmans bezit,
rein leven naar lichaam en geest, beheersing van
de zinnen, het ontwikkelen van wijsheid, verwerven Mahabharata:
van kennis en liefde voor de waarheid. Het grote verhaal. Beschrijft de
strijd tussen Pandava’s en
Veda’s = weten Kaurava’s over de erfopvolging.
Verzamelingen van gebeden, lofliederen, Wordt opgelost door een 12
offerspreuken. Zij vormen de oudste literatuur van jarige ballingschap van de
de Indische godsdienst. Zijn geschreven in het Pandava’s. De Pandava’s
Sankriet, worden beschouwd als goddelijke winnen de oorlog en Yudisthira
openbaring. Alleen brahmanen kunnen veda’s regeert nog 15 jaar in
lezen en uitleggen. Dit gezag is meer formeel dan rechtvaardigheid en vrede over
werkelijk. De oude vedische godsdienst is sterk het hele rijk.
geritualiseerd.
Oepanisjaden = zij die zitten aan de voeten van de leermeester.
Zij zoeken naar de laatste waarheid achter het bestaan van de wereld. Zij scheppen
een meer pessimistisch wereldbeeld dan de veda’s. Brahman (oergrond van het
bestaan) en Atman (de diepste essentie van mijn eigen bestaan) zijn hier gelijk aan
elkaar. Dit inzicht leidt tot verlossing. De identiteit van Brahman en Atman wordt
aangeduid met tat twan asi= dat zijt gij. Dit wordt monisme genoemd. Hier ontstaan
ook de opvattingen over karma en reïncarnatie.
Ramayana:
Rana en Sita spelen de hoofdrol. Rama is een avatara van Visjnoe. Als zijn vader
afstand wil doen van zijn troon, weet één van zijn andere vrouwen op grond van
bepaalden beloftes uit het verleden het gedaan te krijgen dat haar zoon Bharta koning
wordt. Rama wordt 14 jaar verbannen en na 14 jaar wordt hij eindelijk koning van zijn
vaderstad Ayodhya. Sita keert niet meer terug, maar verdwijnt van de aarde. Zij is
valselijk beschuldigd van het samen zijn met een andere man. Het verhaal is één grote
illustratie van hoe je volgens het dharma moet leven:
1. Je houden aan je beloftes. 2. Je moet je plicht doen. 3. Nooit je eigen belangen
najagen. 4. Oprecht berouw tonen wanneer blijkt dat je fout was of ongelijk had.
Wegen naar verlossing: Brahman:
Karma en reïncarnatie - h et e e uwi ge go d d e li j k e
- h et o nsto f fe li j k e
Achter de materiële wereld gaat een - h et o nv era nd er li j k e
transcendente of bovennatuurlijke werkelijkheid - d e o n wa nk e lb a re o rd e v a n r ust e n
schuil. Deze transcendente werkelijkheid kan als ha rmo ni e
- ui t h em k o mt a l l es v o o rt e n a l les we er
abstract gezien worden (Brahman) en als ter ug .
persoonlijk (een godheid). - ei nd e lo z e ti j d p erk en v a n o p ga ng ,
o nd er ga n g en w ed erk e er
,Atman: Sansara:
de goddelijke essentie die in iedereen huist. Deze cirkelgang van leven en dood.
essentie verhuist van bestaansvorm naar
bestaansvorm: reïncarnatie.
Karma: Verlossingswegen:
Letterlijk “handeling”. Het gaat vooral om de Drie klassieke verlossingswegen.
intentie waarmee je handelt. De vruchten van je Zij worden Marga’s genoemd.
handelingen (karmaphala) bepalen hoe je leven in Marga betekent weg. Maar soms
je volgende bestaan zal zijn. Door telkens goed te ook yoga. In de yoga gaat het
doen kun je in een steeds beter leven worden om de methode van oefening of
wedergeboren. inspanning.
1. Karma- marga à de weg
Moksja:
van het handelen
Omdat je steeds wedergeboren wordt is de hindoe
2. Bhakti- marga à de weg
op zoek naar een werkelijkheid die de gewone
van de liefdevolle
werkelijkheid overstijgt. Je diepste essentie (atman)
overgave
kan alleen koskomen van het lichaam als je eigen
3. Jnana- marga à de weg
geen karma meer produceert. Daar ligt de ware
van het inzicht.
verlossing of mukti.
Bhakti-marga à de weg van de liefdevolle Karma-marga à de weg van het
overgave handelen
Op deze weg richt je je helemaal op de godheid Op deze weg houd je je volledig
van je keuze. Vooral Visjnoe, Krisjna of Sjiva. Je aan je karma. Je doet wat je
ervaart de mystieke vereniging van je ziek (atman) moreel en volgens je kaste moet
met god. Het gaat om pure liefde zonder doel of doen. Je dient de mensheid,
bijoogmerk. Dit is de meest gevolgde weg. zonder enig eigenbelang.
De godenwereld: Janana-marga à de weg van
Oneindig veel goden. Dit wordt polytheïsme het inzicht
genoemd, maar voor de meeste hindoes zijn alle op deze weg wil men door studie
goden aspecten van het Ene. In de verering van en meditatie komen tot een
goden spelen afbeeldingen een grote rol. Behalve dieper verstaan van de enheid
door gebeden en rituelen worden de goden ook van Brahman en Atman, de
geëerd door hen eten en drinken voor te zetten. eenheid van de onvergankelijke,
Na dit offer kunnen de hindoes dit eten en drinken mens en kosmos. Wie in deze
zelf tot zich nemen. De belangrijkste goden zijn: ervaring opgaat wordt niet meer
1.Visjnoe 2.Laksjmi 3.Sjiva 4.Durga 5.Brahma wedergeboren want zijn atman
6.Sarasvati 7.Ganesha 8.Hanuman 9.Trimoeti keert als druppel terug in de
10.Istadevata 11.De heilige Koe oceaan van Brahman.
Visjnoe: Laksjimi:
vriendelijk, welwillend, heeft het beste voor met de eerste vrouw van Visjnoe, Godin
mensen. Er zijn tien avatara’s van Visjnoe. De van voorspoed en geluk. Speelt
bekendste zijn Krisjna en Rama, waarvan Krisjna als in rol in het Divali feest.
meest geliefde god wordt vereerd. Ook de Boedha
wordt als avatara gezien, terwijl het Hindoeïsme de Durga:
leer van Boedha eigenlijk afwijst. echtgenote van Sjiva. Zij is nauw
verbonden met vruchtbaarheid
en welvaart.
, Brahma: Sjiva:
de schepper-god. Alom bekend onberekenbare god, met vier armen, wordt
maar weinig vereerd. 4 hoofden dansend afgebeeld omgeven door een cirkel.
die 4 windstreken overzien. God Zoeken naar de waarheid. Samen met Visjnoe
van de wijsheid. behoort Sjiva tot de meest vereerde goden.
Ganesha: Sarasvati:
zeer populair, afgebeeld als dik mens met godin van de creativiteit, van
olifantenkop. God van de wijsheid. kunst en wetenschap.
Hanuman: Trimoerti:
de apenkoning. Voorbeeld van de drieeenheid Visjnoe, Sjiva en Brahma. Zij
trouw en eerlijkheid. vertegenwoordigen samen de universele kringloop.
De heilige koe: Instadevata:
Staat voor vruchtbaarheid en overvloed. De koe De bijzondere relatie met de
wordt gezien als incarnatie van een godin. Zij godheid van je eigen keuze. Dit
mogen overal vrij rondlopen maar dat betekent god vereer je elke dag.
niet dat er goed voor hen gezorgd wordt. De
heilige koe is het meest opvallende kenmerk van De religieuze praktijk:
Visjnoe. Een hindoe kan zijn religie zowel
thuis als in de tempel (mandir)
Ethiek: beoefenen en beleven. In de
De verplichtingen binnen de eigen kaste en de tempel wordt de dienst geleid
algemene moraal van de dharma als regels voor door een priester (pandit). Hij is
de moraal. Omdat de leefregels verbonden zijn ook de vertrouwensman van de
met je kaste zijn ze verschillend per kaste, want familie. Een offerdienst of
elke kaste heeft zijn eigen dharma. De ethiek is vereringsritueel heet een puja.
sterk persoonlijk geörienteerd, omdat de religie Hierdoor verwerft men beter
individueel van aard is. De sociale orde is karma. Reinheid speelt hierin een
verbonden met de dharma van heel de belangrijke rol.
samenleving.
Zwangerschap: Overgangsrituelen:
het eerste ritueel is op de vierde Zij dienen om op belangrijke momenten een
dag na het huwelijk, ten behoeve godheid te vereren, maar ook om je innerlijk te
van de conceptie. reinigen en je bewustzijn te zuiveren. Het
hindoeïsme kent veel sacramenten (sanskara’s) die
Geboorte: iedere hindoe in zijn leven hoort te ontvangen.
na de geboorte sprenkelt de 1.zwangerschap 2.geboorte 3.naamgeving
vader druppels honing en 4.kaalscheren 5.inwijding tot leerling 6.huwelijk
roomboter in de mond van de 7.Dood
baby en fluistert het enkele
mantra’s in het oor. Naamgeving:
op de 12 e dag krijgt het kind naast zijn officiële
Kaalscheren: naam zijn astrologische naam (naamkaram).
Voor het eerste levensjaar wordt
de baby kaalgeschoren (muran)
Groot familiefeest.