Hoorcollege 12 (19-3) De rijkdom en armoede van Afrika
De naam Afrika
- Romeinen haalden voedsel uit Noord-Afrika.
- Noemden het gebied Afrika, naar een Berbervolk dat hier woonde.
- Hebben het hele continent Afrika genoemd.
Deel 1: Problemen in Afrika
Problemen in Afrika
- Van de 25 armste landen ter wereld, liggen er 22 in Afrika.
- Van de 25 minst stabiele landen ter wereld, liggen er 18 in Afrika.
-> Situatie in Afrika slecht, continent met de meeste problemen.
- Opvallend: Vorige eeuw stond Afrika er beter voor dan nu. Situatie in Afrika is achtergebleven,
beeld zet zich voort tot het heden. Welvaart in Azië zet zich voort tot welvaart westerse wereld, groei
in welvaart in Afrika niet omvangrijk. Waarom in Azië geen groei in welvaart?
Deel 2: Diversiteit en rijkdom van Afrika
Afrika: Diversiteit
- Noord-Zuid oriëntatie, klimatologische diversiteit.
- Etnische diversiteit, verschillende volkeren.
- Grote variatie in talen, kwart van alle talen ter wereld in Afrika gesproken.
- Maakt staatsvorming moeilijk.
Afrika: Rijkdom
- Goud:
- Veel goud kwam uit West-Afrika. Portugese ontdekkingsreizigers.
- Pelgrimstocht van Mansa Musa, koning van Mali in 1324. Trekt naar Caïro, deelt hier goud
uit, monetair systeem ontregeld. Verhaal over rijkdom verspreidt zich.
- Slaven:
- Inheems fenomeen, betrof vaak krijgsgevangenen of mensen met schulden.
- 9e eeuw vanuit Arabische wereld lange-afstandshandel in slaven.
- Vanaf 16e eeuw trans-Atlantische handel door Europeanen.
- Tot einde 19e eeuw veel Afrikanen weggevoerd.
- Ivoor:
- China en India belangrijkste markten.
- 19e eeuw Europa belangrijkste ivoormarkt: Pianotoetsen, biljartballen etc.
- Engeland belangrijkste ivoormarkt, enorme groei in handel.
- Natuurrubber.
- Diamant, olie en metalen (koper, bauxiet).
-> Rijk continent, vreemd dat de welvaart lange tijd achterblijft.
, Deel 3: Congo/Zaïre/Congo-Kinshasa
Case study: Congo
- Niet Noord-Afrika bekijken: Andere problemen dan Sub-sahara Afrika.
- Niet Zuid-Afrika bekijken: Grote blanke minderheid.
- Democratische Republiek Congo = Congo Kinshasa = Zaïre
Tippu Tip
- Hamed Bin Muhammed el Murjebi (Tippu Tip):
- Afro-Arabische handelaar in slaven en ivoor.
- Beheerst groot deel van Afrika, jaagt op olifanten of op slaven.
- Verkoop op Zanzibar, hier grote markten voor slaven en ivoor.
- Vindt weg naar Centraal-Afrika -> op weg naar slaven en olifanten.
Bronnen van de Nijl: Livingstone
- Via routes van Arabische handelaren. Op zoek naar de bronnen van de Nijl. Expedities mislukken.
- David Livingstone
- Zendeling, ervaren Afrikareiziger.
- Gaat op zoek naar de bronnen van de Nijl, wil beroemdheid gebruiken om
anti-slavenhandel beweging op gang te krijgen.
- Vindt de bronnen van de Nijl niet.
- Beroemd door krantenverslagen van Henry Morton Stanley, werd betaald om Livingstone te
vinden.
- Sterft in Afrika zonder de bronnen van de Nijl gevonden te hebben.
- Invloed op publieke opinie -> Britse regering verbiedt slavenhandel -> prijs van slaven stijgt,
handel illegaal, slavenhandel wordt ondergronds.
- Britse regering voert druk uit op Zanzibar om slavenhandel te stoppen.
Bronnen van de Nijl: Stanley
- Lake Victoria: Eén van de bronnen, ontdekt door Stanley.
- Tocht van Oost- naar West-Afrika:
- Livingstone te ver afgedwaald.
- Steun van kranten.
- Bereikt monding van de Congo-rivier (1877).
- Enige blanke overlevende, veel ziektes.
- Geweld tegen zwarte bevolking door Stanley.
- Wordt als held onthaald in Londen in 1878.
- Plan om Centraal-Afrika open te leggen via Congo-rivier -> central highway voor ontginning. Geen
steun in Londen voor deze exploitatie.
België en Leopold II
- Monarch van een nieuwe staat (1830). Nieuwe staten vooral naarstig op zoek naar koloniën.
- Wenst ook koloniaal rijk:
- Persoonlijke hebzucht.
- Teken van status.
- Welvaart België, opstoten in vaart der volkeren. Met inkomsten industrie en handel
bevorderen.
- Weinig gebieden over, maar Congo nog ‘vrij’.
- Contract met Stanley, tekent invloedssfeer op de kaart, enorm gebied.
- Handelsposten en wegen in stroomgebied van Congo-rivier. Gebied exploiteren ten gunste
van Leopold II.