College aantekeningen
Wereldgeschiedenis hoorcollege 5
Wereldgeschiedenis hoorcollege 5
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 5 (19-2) Het Amerikaanse continent: onderwerping en exploitatieInleiding
Europa lange tijd perifeer gebied in de wereld, vanaf 500 na ineenstorting Romeinse Rijk. De
markt gaat grotere rol spelen in Europese samenleving, handel zorgt ervoor dat Europa
aaneen gesmeed wordt door handelskanalen. Voor 11e en 12e eeuw Europa zelfvoorzienende
agrarische samenleving -> verandert door de handelsrelaties, gekoppeld aan handelsnetwerk
Islamitische wereld. 1000-1500 -> achterstand op rest van continent inlopen. Op grote zeeën
Europa meester.
- Europese aanwezigheid in Azië: beperkte betekenis
Handelscompagnieën zijn niet gericht op veroveren maar op handel drijven. Militaire
macht niet om veroveringen te bereiken. Slecht één van de handeldrijvende groepen
naast Arabieren en Chinezen.
- Europese aanwezigheid in Amerika: onderwerping en exploitatie
Verovering, onderwerping en exploitatie.
- de val van het Inca-rijk: verklaringen en gevolgen
Deel 1. Het Inca-rijk (Tahuantinsuyu = Het rijk van de vier windstreken)
Inca’s
- afkomstig uit omgeving Cuzco (Peru)
- succesvolle expansiepolitiek (vanaf 15e eeuw)
Tientallen andere Indianen gemeenschappen onderworpen.
- ca. 1530: 12 miljoen inwoners
Voor deze periode enorm getal. Alleen Frankrijk meer inwoners.
- omvang en locatie van het rijk
Heel lang en smal rijk. Van Stille Oceaan tot in de Andes. Heel groot rijk.
- correcte aanduiding: Tahuantinsuyu = ‘rijk van de 4 delen’
- Cuzco als centrum en navel van de wereld, hoofdstad van het rijk.
Inca-rijk: organisatie
Verschillende regeringsmogelijkheden -> feodalisme of bureaucratie.
- hechte organisatie in 4 suyu’s -> grote delen, elk onderverdeeld in provincies, elk een
hoofdstad waar vanuit gouverneur het gebied bestuurde.
- geen eenheidsstaat maar ‘federatie van etnische groepen’
Groepen blijven in belangrijke mate zelfstandig, meer bondsrepubliek dan
centralistische staat. Instabiel rijk zodra volken hun cultuur ontwikkelen/behouden.
- politieke instabiliteit, maar tegenhouden door:
- mitmac = gedwongen migratie
Vergelijkbaar met nationaliteitenpolitiek in SU onder Stalin. Voorkomen dat
etnische groepen gaan rebelleren. Volken elders in het rijk plaatsen.
- gemeenschappelijke taal voor politieke elite en ambtenarij: quechua
Vergelijkbaar met Arabische wereldrijk -> algemene omgangstaal.
- geweld. Via legers en geweld opstanden onderdrukken.
, Afbeelding:
Inca’s hadden geen schrift, alle info later opgeschreven door Spaanse overheerser én door
Felipe Guáman Poma de Ayala -> Inca bestuurder die opgenomen is in Spaans
bestuurssysteem. Guáman Poma -> Inca identiteit. Leeft na Spaanse verovering, ziet dat het
slecht gaat met de Inca’s, schrijft brief naar de Spaanse koning. Wil Incabestuur herstellen en
inheemse mensen op posten zetten. Manuscript dat hij schreef kroniek van het leven tijdens
het Incabewind. Gebeurde niks met zijn manuscript, raakt zoek en duikt op in een bibliotheek
in Denemarken. Geeft inzicht in de gemeenschap van binnenuit.
Inca-rijk: economie
- Geldloze economie
Geen markt en geen handel. Westerse economische model werd in de loop van de tijd
dominant want zulke alternatieve geldloze economieën bestaan niet meer.
- Ayllu = boerengemeenschap, centrale organisatie eenheid van beperkt aantal families.
- Alles collectief bezit van grond en vee
- wederzijdse hulp en herverdeling
Hulp bij oogsten en herverdeling van de oogst, overschotten verdelen. Binnen
Ayllu iedereen zelfde bezit, geen verschil in welstand. Wel rijke en arme Ayllu’s
want sommige gebieden vruchtbaarder dan andere gebieden.
- opname Ayllu in Inca-structuur
- opslag en herverdeling landbouwoverschot
Centraal systeem in hele Inca rijk.
- Overschotten vanuit opslagplaatsen (collca’s) herverdeeld in het rijk en aan
soldaten. Ook zichtbaar in een prent van Felipe Guáman Poma de Ayala. Geen
schrift waarin voorraden bijhouden, maar systeem van touwtjes waarin met
knopen aantallen worden bijgehouden. Zo meenemen en centraal overleggen wat
herverdeeld moet worden.
- arbeidsdienst: leger, ambacht, publieke werken (terrassen Machu Picchu Peru,
gebouwen, infrastructuur).
Nieuwe vorm van wederzijdse hulp.
- Machu Picchu pas laat ontdekt, nooit door de Spanjaarden ontdekt. Onduidelijk of
het een vluchtplek of religieuze plek was. Door aanleg van terrassen gebieden
geschikt maken voor landbouw, in bergachtige gebieden rijke
landbouwopbrengsten behalen.
- Sacsahuaman observatorium voor de zon. In de Andes stenen los stapelen, pas
gemaakt zodat ze op elkaar aansluiten. Stabiele manier van bouwen ->
aardbevingen laten metselwerk scheuren, op de manier van schikken hebben de
stenen ruimte om te bewegen.
- Infrastructuur nodig om legers en boodschappen naar alle delen rijk te sturen.
Groot wegennetwerk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthekuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71184 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen