Hoofdonderwerp 1 Gezinssociologie
A. Gezin en samenleving
1. De student kan belangrijke ontwikkelingen rond huwelijk en
gezin benoemen en verklaren.
In de periode van voor de 18e eeuw werden partners vooral om
bezittingen gekozen. Toen vrouwen de keuze hadden om ook voor
hun man en kinderen te zorgen, kozen partners elkaar op basis van
gevoel. De emotionalisering van het gezinsleven ging gepaard met
wat Kooy en anderen gezinsindividualisering hebben genoemd. Het
‘kerngezin’ sloot zich meer af van de omgang met familieleden en
buren, terwijl de relaties tussen gezinsleden intenser werden.
Door economisch minder afhankelijk zijn. Vanaf 16e eeuw ging
affectie steeds grotere rol spelen tussen ouders en kinderen.
Kinderen werden het middelpunt van het gezin. Voorheen werden ze
al gauw verzorgd door personeel en in lagere klassen moesten ze
meewerken.
2. De student heeft kennis van de sociaalhistorische
vormgeving van sekserollen en hun doorwerking in gedrag.
Zie 1.
3. De student weet in hoofdlijnen wat de ontwikkeling is
geweest in de omgang tussen ouders en kinderen in West-
Europa in de periode van middeleeuwen tot de 20e eeuw.
Zie 1.
4. De student weet wat er bedoeld wordt met bevels-en
onderhandelingshuishouding.
Bevelshuishouding: Dan is de ouder autoritair. Er is geen ruimte voor
het kind om te discussiëren. Kind wordt strak gehouden en moet
regels opvolgen, anders volgt er straf. Hier hoort een
bevelshuishouding bij.
Onderhandelingshuishouden: Ouders zijn betrokken bij het kind.
Ouders stellen zich warm en liefdevol op en de mening van het kind
doet ertoe.
5. De student kan beschrijven wat wordt bedoeld met ́Ik op
zoek naar een dynamisch evenwicht ́, moedermaatschappij,
tweedehands-en dolende mannen, lichte gemeenschappen.
Tussen ons ik en de rest zullen we een evenwicht moeten vinden.
Een dynamisch evenwicht: allerlei ontwikkelingen in onze
samenleving, van internet tot de instroom van nieuwe godsdiensten,
,zorgen voor een blijvende variatie aan opvattingen en levensstijlen.
Daardoor is er voor iedereen steeds meer te kiezen; en waar meer
keuzen zijn, zijn ook meer onzekerheden.
, Moedermaatschappij: Steeds meer vrouwen komen aan de
bovenkant van de maatschappij te staan. Daardoor wordt het
moeilijker om een partner te vinden die voldoet aan onze eisen.
Doordat de overheid het onder andere vergoeden van de
kinderopvang en overige kind regelingen makkelijker heeft gemaakt,
kiezen steeds meer vrouwen ervoor om, al dan niet alleenstaand,
een kind te krijgen. Daarnaast krijgen de meeste kinderen een
steeds betere band met moeder, doordat zij vaak het hoofdverblijf is
voor de kinderen bij scheiding.
Tweedehandsmannen: Mannen die al een gezin hebben en voor de
tweede leg gaan is wat steeds vaker zichtbaar wordt. Relaties zijn
steeds minder langdurig, doordat scheiden makkelijk gaat. Daardoor
komt het veel voor dat mannen een tweede gezin hebben.
Dolende mannen: Maatschappelijk weinig succesvolle mannen zijn
ook in relatieland weinig succesvol. Minder favoriete mannen
vormen niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de samenleving een
extra risico. Eenzaamheid, drankmisbruik, crimineel gedrag en een
grotere kans op zelfmoord liggen op de loer.
Lichte gemeenschappen: Al die geïndividualiseerde mensen zullen in
de toekomst heel verschillende verbintenissen met elkaar aangaan.
De single vormt de kern van die tijdelijke ‘lichte gemeenschappen’.
Latrelaties, alleenstaand ouderschap, tweede relaties, oudere
vrouwen die een relatie aangaan met een veel jongere man,
gescheiden mannen die in 2e instantie kiezen voor een partner van
het eigen geslacht, grijze vaders, patchworkgezinnen,
vriendinnennetwerken en woongroepen – het zijn allemaal manieren
om nieuwe verbondenheid te vinden en ‘lichte gemeenschappen’ te
creëren.
6. De student kan voor bovengenoemde trends verklaringen
geven en vormt zichzelf daarover een onderbouwde mening;
Eigen mening.
, 7. De student heeft kennis van de opvattingen van de Beck ́s
over de wisselwerking tussen gezin en samenleving.
Voor Beck staat vast dat de spanningen die zich in het moderne
gezin voordoen hun oorzaak niet vinden in het gezin zelf, maar een
direct gevolg zijn van de maatschappelijke ontwikkelingen. In de
wisselwerking tussen gezin en samenleving wringt het. De spanning
die hieruit voortvloeit wordt nu eenzijdig beleefd en verwerkt in het
gezin. Tegelijkertijd draagt hetzelfde gezin wel bij aan de stabiliteit
van de samenleving. Het levert goed gesocialiseerde
arbeidskrachten af en draagt zorg voor het herstel van die
arbeidskrachten. Het onrechtvaardige is alleen dat de lasten
hiervoor eenzijdig op de vrouw in het gezin wordt afgewenteld. Dat
laatste leidt tot conflicten en instabiliteit in het gezin zelf.
8. De student heeft kennis en inzicht in de gevolgen van de
individualisering op de partnerrelatie en ouder-kind relatie.
Partnerrelatie:
We zijn genoodzaakt als burgers ons leven op te vatten als een
individueel project waar wij zelf verantwoordelijk voor zijn binnen de
speelruimte die ons geboden wordt door politiek, maatschappij en
economie. Daarbij komt dat wij door de toegenomen welvaart en de
aanwezigheid van de sociale voorzieningen als individuen
economisch onafhankelijk kunnen leven. Voor de partnerrelatie heeft
dit tot gevolg dat partners in hun reflectie op het eigen levensproject
zichzelf voortdurend de vraag stellen of de ander nog wel wat
toevoegt aan de kwaliteit van dat levensproject. Relatie is slechts
een onderdeel van het eigen levensproject. Bij een partnerrelatie
moet er voortdurend onderhandeld en gecoördineerd worden.
Ouder-kindrelatie:
Kinderen maken deel uit van het levensproject. Er wordt voor
kinderen gekozen omdat ze in het project passen. Dit kan binnen
een stabiele relatie maar eenouderschap is evenzeer een optie. In
NL strandt 1 op de 3 huwelijken. Patchworkfamilies: samengestelde
gezinnen met stiefouder, halfzussen, halfbroers en kinderen van
stiefouder. Een kind dat geconfronteerd wordt met een scheiding
maakt een socialisatieproces door dat passend is voor onze
individualistische cultuur. Moderne samenleving niet
vanzelfsprekende en duurzame verbanden met eigen tradities en
vormen. Flexibele mens is de norm.
9. De student kan een beargumenteerde reactie geven op de
analyse van de Beck ́s.
