Samenvatting
Samenvatting probleem 7 Inleiding Rechtswetenschap
Werkgroepuitwerkingen probleem 7 Inleiding Rechtswetenschap
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Probleem 7Begrippen
-
Probleemstelling
- Hoever gaat vrijheid van meningsuiting?
- Moet Jalstra vervolgd worden?
Probleemanalyse & discussie
Literatuur:
- Recht in context, Hoofdstuk 6
- A.J. Nieuwenhuis, ‘Democratie, groepsbelediging en haatzaaien’, Ars Aequi 2016, p.
821-824.
- R. Schutgens & J. Sillen, ‘De SGP-zaak in Straatsburg’, Ars Aequi2013, 129-133.
- EHRM 13 februari 2003, ECLI:NL:XX:2003:AN7452 (Refah Partisi (The Welfare Party)
and Others v. Turkey), legal summary.
- HR 20 december 2019, ECLI:NL:HR:2019:2006 (Urgenda).
Leerdoelen:
1. Wat zijn de uitgangspunten van een democratie?
2. Wat zijn de uitgangspunten van een rechtsstaat?
3. Hoe verhouden de democratie en de rechtsstaat zich tot elkaar?
4. Wat is het verschil tussen de VS en Europa als het gaat om democratie en
meningsuiting?
,Recht in context H6 – De democratische rechtsstaat; recht, gemeenschap en politiek
Gemeenschap en politiek
Mythe van Protagoras waarin Plato vertelt hoe op het gebied van politiek eergevoel en
rechtvaardigheid gebruikt moet worden door iedereen. Alle burgers zijn even deskundig
betreft vragen van sociale rechtvaardigheid en bestuurszaken. Daarom iedereen
meedenken.
Deze mythe illustreert de problematiek van dit hoofdstuk; verhouding tussen individu,
gemeenschap en staat (sociale rechtvaardigheid). Terug te zien in de mythe:
- De gedachte dat individuen in een eenzame en onveilige voorstatelijke periode uit
welbegrepen eigenbelang besluiten om in gemeenschap en stadstaat te gaan
samenwonen.
- Aanknopingspunt voor de vraag naar de meest wenselijke inrichting van de
samenleving en haar bestuur.
Vragen van hoofdstuk:
- Verhouding individu en gemeenschap;
- Meest wenselijke inrichting van de samenleving en de rechtsorde;
- Nederlandse situatie (organisatie van staat en bevoegdheden organen)
Het proces tegen Socrates
399: Socrates aangeklaagd omdat hij niet geloofde in de goden van de staat en de jeugd met
verkeerde gedachten ‘bedierf’. Hij verdedigde zich, maar werd met kleine meerderheid
schuldig bevonden gifbeker.
Interpretaties Socrates:
- Socrates als democraat die de machtslust en het gebrek aan intellectuele integriteit
van de democraten van zijn tijd aan de kaak stelt.
o Plato zo Socrates misbruikt om eigen antidemocratische totalitaire ideeën
kracht bij te zetten.
- Socrates als iemand die vanwege zijn antidemocratische opvattingen in aanvaring
kwam met de wet en het gezag van de democratische Atheense stadstaat.
o Meningsverschillen tussen Socrates en tijdgenoten. Volgens beeld polis zijn
burgers gelijk in politieke deugden (Aristoteles). Socrates vond dat menselijke
samenleving kudde was, deze had herder nodig, want zelf waren zij niet in
staat voor zelfbestuur.
o Plato; aristocratie.
o Aristoteles: mens als sociaal dier.
Aristoteles Socrates Plato
Socrates wordt antidemocraat, of wilde hij democratie verbeteren? Zijn opvattingen zijn
voor verschillende interpretaties vatbaar.
Hij kwam in conflict met de op zich verdraagzame en vrije Atheense samenleving. Zijn proces
roept de vraag op naar de grenzen van die vrijheid en tolerantie.
Paradox van democratie: in hoeverre is een democratie gehouden ondemocratische
opvattingen of praktijken te tolereren? Volgens haar eigen principes moet ze wel, toch zijn er
omstandigheden denkbaar waarin dat onherroepelijk in het einde van de democratie zal
resulteren. Denk aan rechtsextremistische opvattingen.
Drie staatsvormen: monarchie, aristocratie en democratie.
, Spiegelbeeld in paradox van de antidemocraat: kan een antidemocraat die in een
democratie voor zijn opvattingen wordt vervolgd, zich beroepen op de vrijheid van
meningsuiting? Is dan in strijd met eigen democratische principes.
Proces Socrates laat de besproken interpretaties zien dat het klassieke Athene de bakermat
van onze beschaving is, ook in politiek opzicht. Hier vinden we de wortels van:
- Moderne democratie (regering door allen);
- Rechtsstaat (gelijkheid voor en door de wet).
Gelijke berechting was gelijk recht van spreken; gelijke vrijheid van spreken. Er ontstond een
publieke ruimte voor politieke besluitvorming en controle, waarin burgers als gelijkwaardige
actoren optreden, en waar het gebruik van de taal de aanwending van macht had
vervangen. Echter gold voor het klassieke Athene dat niet alle mensen gelijke toegang
hadden tot die publieke ruimte; vrouwen en slaven hadden bijvoorbeeld geen recht van
spreken; ze bezaten geen politieke rechten.
Individu en gemeenschap
Waar ligt de prioriteit? Gaat het individu aan de gemeenschap vooraf, of omgekeerd?
Aristoteles beschouwde de mens als sociaal dier:
- Ondenkbaar dat mens geïsoleerd, buiten gemeenschap zou kunnen leven.
o Gemeenschap gaat vooraf aan individu.
o Wereldbeeld: mensen leven overeenkomstig hun bestemming (telos).
Wanneer iemand zijn verstandelijke en morele deugden optimaal realiseert in
zijn handelen, leidt hij een goed en gelukkig leven.
- De mens is als enige begiftigd met het vermogen te spreken (taalvermogen en
menselijke rede), mens kan dus als enige onderscheid maken tussen goed en kwaad,
rechtvaardig en onrechtvaardig.
o Rechtvaardigheid is ordeningsprincipe van iedere politieke gemeenschap en
bindt daarom de mensen in iedere staat.
Verwevenheid mens en gemeenschap van Aristoteles wordt verbroken wanneer het
teleologische (alles heeft doel) wereldbeeld wordt verlaten. Ligt in verlichting; mens leeft
niet langer overeenkomstig zijn functie of bestemming, maar naar autonome wil.
Verlichting: individu als een soevereine politieke en morele actor, bevrijd van hiërarchie en
teleologie. Op idee van autonome individu baseren zij vervolgens om er de wetenschap,
moraal, politiek en recht op te funderen.
René Descartes: ‘ik denk dus ik besta’. Autonome individu als uitgangspunt van intellectueel
individualisme.
Immanuël Kant: rede van autonome individu vormde bron van morele autoriteit. ‘Handel
alleen volgens die stelregel waarvan je tegelijkertijd wil dat deze in de algemene wet wordt
opgevat.’ Individu is uitgangspunt voor denken over grondslag morele principes.
Thomas Hobbes (sociaal-contractsfilosoof uit periode rationele natuurrecht): individuen
vormden de bouwstenen waaruit iedere samenleving was opgebouwd. Hypothetisch
uitgangspunt: Maatschappij is resultaat van keuze van mensen. Manier waarop
maatschappij is georganiseerd dus ook resultaat wilsbesluiten leden maatschappij.
- Basisidee contractsfilosofen: iedere staat of politieke gemeenschap is het resultaat
van een overeenkomst of contract tussen mensen. Er zijn verschillende varianten die
wijzen op de verklaring voor het contract en hun reikwijdten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneliekespanninga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen