Rechtshandeling: een handeling met een beoogd rechtsgevolg. Er bestaat een onderscheid:
- Eenzijdige rechtshandeling: tot stand gebracht door één persoon.
o Eenzijdige niet-gerichte rechtshandelingen: het maken van een testament,
aanvaarding of verwerping van een nalatenschap.
o Eenzijdige gerichte rechtshandelingen: door één persoon tot stand gebracht,
maar tot een of meer bepaalde andere personen gericht (b.v. opzegging van
een huurovereenkomst, ontslag, buitengerechtelijke vernietiging van een
rechtshandeling 3:50).
- Meerzijdige rechtshandelingen: tot stand gebracht door twee of meer personen. De
verreweg belangrijkste groep binnen de meerzijdige rechtshandelingen wordt
gevormd door de overeenkomsten.
Partij (bij een rechtshandeling): degenen die haar tot stand brengen.
- Eenzijdige niet-gerichte rechtshandeling: slechts één partij betrokken.
- Eenzijdige gerichte rechtshandeling: eveneens slechts één partij betrokken, maar
bovendien een geadresseerde.
- Meerzijdige rechtshandeling: wordt tot stand gebracht door twee (of meer) partijen
(partij en wederpartij).
1. Wanneer komt een overeenkomst tot stand?
De totstandkoming van een rechtshandeling
De totstandkoming van een overeenkomst is gebaseerd op een dubbele grondslag(art. 3:33):
1. Een op rechtsgevolg gerichte wil
2. die zich door een verklaring heeft geopenbaard
Wilsleer: van contractuele gebondenheid is slechts sprake indien en voor zover aan de
verklaring ten grondslag ligt een daarmee corresponderend, volwaardig wilsbesluit.
Het rechtsverkeer wordt hierdoor ernstig belemmerd, omdat nooit zekerheid bestaat dat
een bepaalde verklaring tot contractuele gebondenheid zal leiden.
Verklaringsleer: men is gebonden aan hetgeen men verklaart. Volgens deze leer leiden ook
verklaringen die in strijd zijn met het bedoelde tot contractuele gebondenheid.
In ons BW daarom de leer van de dubbele grondslag: een rechtshandeling vereist een op
een rechtsgevolg gerichte wil die zich door een verklaring heeft geopenbaard.
Art. 3:35: er wordt ook waarde toegekend aan het bij de wederpartij (of de geadresseerde)
opgewekte vertrouwen.
Aldus wordt de totstandkoming van de rechtshandeling op een dubbele grondslag
gebaseerd:
1. De geopenbaarde wil (3:33): intreden van de rechtsgevolgen verklaard uit het feit
dat zij door de handelende zijn gewild. Maar een zuiver interne wil is onvoldoende:
de wil moet in een verklaring zijn geopenbaard.
a. De verklaring wordt geregeld in 3:37. Zij is in beginsel vormvrij, en kan ook in
gedragingen (waaronder nalaten) besloten liggen. Uit wet of rechtshandeling
kan echter een vormvereiste voortvloeien (3:37 lid 1). Moet een verklaring
, schriftelijk worden gedaan, dan kan zij ook bij exploot geschieden (3:37 lid 2).
Ook andere mededelingen dan wilsverklaringen zijn in beginsel vormvrij (3:37
lid 1), b.v. mededeling van een cessie aan de debiteur (3:94), kennisgeving
van gebreken door koper aan verkoper (7:23).
2. Het opgewekte vertrouwen (3:35): De wederpartij of geadresseerde heeft
gerechtvaardigd (eis 3) vertrouwd (eis 2) op een door de ander gewekte schijn (eis 1).
De primaire grondslag is de wil (als wil en verklaring overeenstemmen), als deze niet
overeenkomen komt opgewekte vertrouwen als subsidiaire grondslag te hulp. De
rechtshandeling kan zo toch tot stand komen, als deze grondslag wordt
gerechtvaardigd.
a. Gerechtvaardigd vertrouwen moet worden beoordeeld;
b. Redelijkheid en billijkheid wordt in achtgenomen.
Vertrouwensbeginsel (art. 3:35): beschermt degene die andermans verklaring of gedraging
heeft opgevat als een door die ander tot hem gerichte verklaring van een bepaalde
strekking.
Uitzondering op toepasselijkheid van 3:35 (3:37 lid 4): Als een verklaring onjuist is
overgebracht door een door de ontvanger aangewezen communicatiemiddel, dan geldt het
ontvangene niet als verklaring van de afzender. De ontvanger kan zich dan niet op de
bescherming van 3:35 beroepen (in verband met het sub 1 genoemde vereiste).
Samenvatting totstandkoming van de rechtshandeling
Mogelijke situaties:
1. Wil en verklaring stemmen overeen. De rechtshandeling komt tot stand krachtens
3:33.
2. Wil en verklaring stemmen niet overeen, maar de ontvanger van de verklaring doet
een geslaagd beroep op zijn gerechtvaardigd vertrouwen. De rechtshandeling komt
tot stand krachtens 3:35 jo. 3:33.
3. Wil en verklaring stemmen niet overeen, de ontvanger van de verklaring heeft geen
beroep op 3:35 of laat dit beroep achterwege. Er komt in het geheel geen
rechtshandeling tot stand. Uitzondering: een eenzijdige gerichte of meerzijdige
rechtshandeling van een geestelijk gestoorde komt wel tot stand, maar is
vernietigbaar (3:34 lid 2, nr. 36).
Ten aanzien van een eenzijdige niet-gerichte rechtshandeling is 3:35 niet van toepassing: de
totstandkoming is alleen van 3:33 afhankelijk.
Obligatoire (verbintenisscheppende) overeenkomst: middel waardoor partijen zelfstandig
onderlinge rechtsbetrekkingen kunnen aanknopen.
Verbintenis: een vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen twee (of meer) personen
krachtens welke de een tot een bepaalde prestatie is verplicht, terwijl de ander tot die
prestatie is gerechtigd.
Een verbintenis kan rechtstreeks uit de wet voortvloeien, wet kan ook verwijzen naar een
bron waaruit verbintenissen kunnen voortvloeien.
Andere overeenkomsten dan de obligatoire: huwelijksvoltrekking en bewijsovereenkomst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneliekespanninga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.