Welke sancties (straffen en maatregelen) kent ons Nederlandse strafrecht?
Literatuur
Sancties: reacties op ongeoorloofd gedrag, meestal van overheidswege.
Deze bestraffing kan door de rechter of via een strafbeschikking.
De laatste vraag van art. 350 Sv is of een straf of maatregel moet worden opgelegd.
Straffen en maatregelen zijn twee soorten strafrechtelijke sancties; verschil in doel.
- Met de oplegging van een straf wordt vergelding beoogd, veroordeelde hiervoor
treffen in een belang dat hem dierbaar is. Ook heeft de straf preventie tot doel;
afschrikking voor opnieuw doen.
o Speciale preventie: gericht op veroordeelde;
o Generale preventie: mensen die ervan gehoord hebben weerhouden.
- Maatregelen hebben tot doel de samenleving te beveiligen of rechtsherstel te
bewerkstelligen.
o TBS bijvoorbeeld beveiligt samenleving:
o Voorbeeld reparatoire maatregel: schadevergoeding.
Er zijn steeds meer nieuwe straffen en maatregelen waardoor het belang van onderscheid is
afgenomen.
- Maatregelen hebben niet meer alleen beveiliging voor ogen en straffen zijn niet
alleen vergeldend.
Art. 350 Sv: de rechter beraadslaagt over ‘de oplegging van straf of maatregel, bij de wet
bepaald’. Hier zien we het legaliteitbeginsel terug.
De wet moet aangeven welke soort straf is toegelaten voor een specifiek strafbaar feit en
hoe hoog die straf maximaal mag zijn.
Art. 9 Sr
- Hoofdstraffen: gevangenisstraf, hechtenisstraf, taakstraf en geldboete;
- Bijkomende straffen: ontzetting van bepaalde rechten, verbeurdverklaring en
openbaarmaking van de rechterlijke uitspraak.
Lid 5: tegenwoordig kunnen bijkomende straffen ook afzonderlijk van een hoofdstraf worden
opgelegd, was vroeger niet zo.
Hoofdstraffen zijn vaak te vinden in de wetsbepaling waar ook de delictsomschrijving is
opgenomen samen strafbepaling.
De bijkomende straffen worden gevonden als afsluitende bepaling van de titel waarin het
delict is geplaatst.
De toepassing van maatregelen is geregeld in boek 1 van het wetboek van Strafrecht. Deze
regels zijn gemeenschappelijk voor alle delicten.
In bijzondere wetten volgt strafbedreiging niet meteen na de delictsomschrijving, maar aan
het einde van de wet.
Bij de bepaling van de maximale straf wordt rekening gehouden met proportionaliteit.
Hierdoor ook strafverzwarende en strafverlichtende omstandigheden.
, Hoofdstraffen
De wet onderscheidt vier hoofdstraffen (van zwaar naar minder zwaar):
- Gevangenisstraf (art. 10 Sr): vrijheidsbenemende straf voor misdrijven.
o Kan tijdelijk (max 30) of levenslang zijn.
- Hechtenis (art. 18 Sr) : vrijheidsbenemende straf voor overtredingen en enkele
misdrijven. Was vroeger in huis van bewaring, nu ook in gevangenis. Voorlopige
hechtenis is wel in huis van bewaring.
o Mag max een jaar worden opgelegd.
Penitentiaire inrichtingen kunnen worden aangewezen als gevangenis of huis van
bewaring. Sommige inrichtingen hebben beide bestemmingen. In huizen van
bewaring geldt beperkt regime. Gevangenissen meer open om resocialisatie te
bevorderen.
Voorwaardelijke invrijheidstelling (art. 6:2:10 Sv): wie tot een vrijheidsstraf van meer dan
een jaar is veroordeeld, wordt al in vrijheid gesteld op een moment waarop nog niet hele
straf is uitgezeten. Persoon moet zich tijdens deze proefperiode houden aan bepaalde
voorwaarden. (Art. 6:2:11 Sv). Proeftijd meestal gelijk aan niet gezeten tijd, wel minstens
jaar. Veroordeelde kan worden aangehouden bij niet aan voorwaarden houden. Moet dan
alsnog resterende tijd uitzitten. Voor herroeping dient OvJ verordening in bij rechtbank.
- Voorwaardelijke invrijheidstelling is uitgesloten wanneer de rechter een gedeeltelijk
voorwaardelijke vrijheidsstraf heeft opgelegd.
Ook bij een voorwaardelijke veroordeling wordt een deel van de opgelegde straf niet ten
uitvoer gelegd en wordt dit aan voorwaarden verbonden.
Art. 27 Sr: wanneer een verdachte een periode in voorarrest heeft doorgebracht, moet deze
periode in mindering worden gebracht op de duur van de ten uitvoer te leggen straf. Periode
van ophouden voor onderzoek hoort hier niet bij.
Altijd eerst regeling van voorwaardelijke invrijheidstelling en daarna aftrek voorarrest.
- Taakstraf (art. 22c Sv): bestaat uit het verrichten van onbetaalde arbeid. Mag ten
hoogste 240 uur zijn. Kan in beginsel worden opgelegd voor alle delicten, tenzij het
overtredingen betreft waarop naar de wettelijke omschrijving als hoofdstraf slechts
een geldboete is gesteld. Ook hier aftrek van voorarrest.
Taakstraf heeft voor samenleving flinke voordelen t.o.v. gevangenisstraf; levert geldt
op i.p.v. dat het geld kost.
Als straf niet naar behoren wordt uitgevoerd, alsnog hechtenis mogelijk. Iedere twee
uur taakstraf wordt dan omgezet in een dag vervangende hechtenis.
OvJ kan via strafbeschikking en transactie ook voor taakstraf zorgen.
- Geldboete (art. 23 Sr): veroordeelde wordt verplicht binnen een bepaalde periode
een door de rechter vastgesteld bedrag te betalen aan de Staat. Maximum wordt
uitgedrukt in categorieën. Rechter kan rekening houden met financiële situatie van
verdachte.
Daadkrachtbeginsel (art. 24 Sr): Bestraffing moet passend zijn, maar het inkomen en
vermogen van de verdachte niet onevenredig treffen.
Als veroordeelde niet tijdig betaalt, wordt veroordeelde aangemaand en
boetebedrag wordt daardoor verhoogd. Na tweede aanmaning bedrag verhalen op
goederen van veroordeelde. Als het niet betaald kan worden vervangende hechtenis.
Geldboete kan OvJ doen met strafbeschikking of transactievoorstel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneliekespanninga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.