1. Wat is de economische functie van afdwingbaarheid van de naleving van contracten?
Contract: een in rechte afdwingbare afspraak tussen partijen over bepaalde acties die zij op
gezette tijden dienen te ondernemen, waarbij de inhoud van acties wordt bepaald door de
tussen partijen afgesproken voorwaarden.
- Als een partij acties niet uitvoert, of voorwaarden niet naleeft, kan de wederpartij
naar de rechter stappen die dan naleving zal afdwingen.
Mensen sluiten een contract omdat ze denken daarmee beter af te zijn, daarom vergroot het
iemands welzijn.
Een afspraak komt dus alleen tot stand bij wederzijds voordeel contractuele surplus.
Contractenrecht is in een vrijemarkteconomie van groot belang. Het afdwingen van
contracten door de overheid is samen met de bescherming van eigendom een
basisvoorwaarde van een goed functionerende vrije markt.
Coase-theorema: bij afwezigheid van transactiekosten zullen steeds welvaartsverhogende
transacties plaatsvinden, omdat alle betrokken partijen daarvan kunnen profiteren. Zo
komen rechten uiteindelijk terecht bij degene die ze het hoogste waardeert.
Deze rechten worden beschermd met property rules waardoor rechten alleen kunnen
worden overgedragen in vrijwillige transacties.
In werkelijkheid zijn er wel transactiekosten. Deze kunnen zo hoog zijn dat een
welvaartsverbeterende transactie niet tot stand komt.
Contractenrecht daarom belangrijk omdat het transactiekosten kan verlagen.
In gevallen waarin de transactiekosten niet voldoende verlaagd kunnen worden, opent het
recht soms de mogelijkheid van onvrijwillige transacties. De rechten worden dan beschermd
door liability rules, waarbij de partij die het recht van de ander wegneemt hiervoor een
objectief vastgestelde prijs (schadevergoeding) moet betalen.
Mensen maken soms een afspraak met ‘gelijk oversteken’, maar gaat ook vaak om prestaties
in de toekomst, zo meer contractueel surplus. Redenen hiervoor:
1. Het is onhandig als prestaties van beide partijen steeds gelijktijdig moeten
plaatsvinden.
2. Een partij kan anticiperen op een toegezegde prestatie. Bijvoorbeeld door
investeringen.
3. Partijen willen risico’s afdekken.
4. Mensen hebben verschillende opvattingen over toekomstige gebeurtenissen.
5. Partijen willen op een verschillend moment consumeren.
Kan hierdoor gevaar ontstaan dat ander prestatie niet voldoet. Als reactie hierop wordt geen
afspraak gemaakt uit angst voor misbruik. Een welvaartsverhogende transactie komt dan
toch niet tot stand.
Oplossing tegen non-coöperatief gedrag is afspraken afdwingbaar maken via
contractenrecht; degene die zijn afspraken niet nakomt wordt met negatieve gevolgen
geconfronteerd. Als de verkoper de koper zo veel mogelijk in de positie moet brengen die
deze zou hebben bereikt als er wel was nagekomen, dan moet er naast het terugstorten van
het betaalde bedrag ook nog schadevergoeding worden betaald voor het niet-behaalde
ruilvoordeel. Nakoming wordt dan nog aantrekkelijker voor de verkoper.
, De afdwingbaarheid van een contract maakt partijen beter af, zonder dat iemand anders
erop achteruitgaat (Pareto efficiënt).
Pay-offs veranderen als partijen een afdwingbaar contract kunnen maken, er wordt dan een
schadevergoeding ingecalculeerd.
De eerste speler investeert niet als beloften niet afdwingbaar zijn. Als beloften afdwingbaar
zijn zal de eerste speler investeren en de tweede speler meewerken. Een afdwingbaar
contract verandert dus een spel met een niet-coöperatieve oplossing in een spel met een
coöperatieve oplossing.
Het eerste doel van het contractenrecht is mensen in staat te stellen spellen met inefficiënte
oplossingen om te zetten in spellen met efficiënte oplossingen.
Belofte moet meestal worden afgedwongen als beide partijen willen dat deze afdwingbaar is
wanneer deze wordt gedaan. The agency game laat zien waarom beide partijen meestal
afdwingbaarheid willen: de agent kan zich dus op een geloofwaardige manier committeren
om te presteren en de principaal heeft voldoende vertrouwen.
Als partijen alles voorzien zouden hebben, zouden ze ook afspraken maken over de gevallen
waarin nakoming niet in hun beider belang is.
Afspraken over gevallen waarin nakoming niet nodig is, vergroten het gezamenlijke voordeel
dat partijen met de overeenkomst kunnen behalen.
Contractsvrijheid: de vrijheid om contracten te sluiten met wie men wil en met welke
inhoud men wil. Volgens economen geeft contractsvrijheid mensen de mogelijkheid om hun
eigen welzijn te maximaliseren.
Er is dreiging van overheidsingrijpen bij niet-nakoming. Redenen:
- Risico dat één partij er met de prestatie vandoor gaat, zonder zelf na te komen;
- Contractuele hold-up: partijen zijn terughoudend bij het doen van investeringen,
omdat onzeker is of de wederpartij zal nakomen.
Voor uitleg van contract moet rechter kijken wat partijen hebben afgesproken. Is lastig; vaak
verschillende mening over wat is afgesproken. Is steeds aan de rechter om uit de
verklaringen van partijen af te leiden wat partijen precies hebben gewild.
Er zijn twee typen sancties mogelijk op het niet-nakomen van een overeenkomst:
1. De tekortschietende partij dwingen na te komen (3:296);
2. De tekortschietende partij schadevergoeding (6:74) laten betalen met eventueel
ontbinding (6:265).
Volgens economen is in een ideale wereld sprake van zogenaamde perfecte marktwerking.
Welzijn van mensen is dan maximaal. Volgens economen sluiten mensen een compleet
contract in een perfecte markt.
Compleet contract: een theoretisch contract dat in werkelijkheid niet voorkomt en dat
bestaat uit twee elementen:
1. Over elke mogelijke (toekomstige) omstandigheid hebben partijen een afspraak
gemaakt. Een compleet contract bevat geen leemtes.
2. De afspraken van partijen genereren een maximaal contractueel surplus.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneliekespanninga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.