Hier een samenvatting van het boek basiskennis Geschiedenis. Voor het behalen van de kennistoetsen van de Pabo. Volg je het keuze deel op het MBO. Dan is deze samenvatting heel handig.
Tijd van de jagers en boeren
1.1 Jager-verzamelaars
De homo erectus ontwikkelde zich in Europa als neanderthalers. Daarna kwam er een nieuwe soort
mens de homo sapiens. Deze soort paste zich sneller aan. De neanderthalers stierven kort daarna uit.
Jagen en verzamelen is de oudste vorm van bestaan. Een groep die jaagt en verzameld leidt een
nomadisch bestaan, dat wil zeggen; rondtrekkend opzoek naar eten. De nomaden in Zuid-Amerika
hadden bijna heel het jaar eten en legden maar weinig voorraden aan. De nomaden in Europa
moesten wel voorraden aanleggen door het wisselende klimaat.
10.000 jaar v. Chr. in de ijstijd heerste er in het westen van Europa een toendra klimaat. De nomaden
die daar leefden waren rendier jagers. Zij maakte gebruik van vuur (d.m.v. vuurstenen). Zo
overleefden ze in de kou, maakten ze slecht verteerbaar voedsel eetbaar en hielden ze grote
roofdieren op afstand. Ook maakten ze wapens met de vuurstenen.
Na de ijstijd veranderden de toendra in bos, dat trok andere dieren aan en er ontstonden rivieren.
Rond 7000 v. Chr. hoefden de jagers niet meer rond te trekken.
1.2 De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw
In het Midden-Oosten kwamen natuurlijke graanvelden voor. Dit werd de
Vruchtbare Halvemaan genoemd. Door de vruchtbare halvemaan ontdekte
men dat je akkers kon inzaaien. Die akkers trokken geiten en schapen aan. Die
werden vervolgens gehouden en gefokt. Door deze agrarische revolutie bleven
veel boeren bij hun akkers wonen en konden anderen zich bezig houden met
nieuwe technieken; potten bakken, weven en het gebruiken van brons, koper
en later ook ijzer.
De Bandkeramiekcultuur was de eerste landbouw cultuur in West-Europa
(5300 v. Chr.). Zij kregen deze naam door hun opvallende versiering op hun
aardewerk. Deze groep vestigde zich graag bij lössgrond, dat was te vinden in
Zuid-Limburg.
De trechterbekercultuur was ook erg belangrijk. Zij leefde tussen 3500 en 2700
v. Chr. Zij kregen deze naam door hun trechtervormig aardewerk. Zij zijn ook
bekend door hun bekende bouwwerk de hunebedden. Dat gebruikten ze als
grafkelders. Bij hun overledenen legden ze dan potten, sierraden en wapens.
Steen is al een lange tijd het belangrijkste materiaal geweest voor wapens en gereedschap, dit werd
dan ook de steentijd genoemd. Zij gebruikten vooral vuurstenen. Dit was makkelijk te bewerken en
werd ontzettend scherp. Vuursteen werd uit mijnen gehaald en verhandeled. Maar langzaamaan
werd ook het gebruik van metalen ontdekt. Eerst gebruikten ze koper, maar dit was te zacht en te
,buigzaam. Ze mengde het daaromde koper met tin en zo ontstond er een megsel wat wel bruikbaar
was (2100 v. Chr.). nog wat later werd er ook gebruik gemaaktvan ijzer (700 v. Chr.).
1.3 Religieuze uitingen: grottekeningen, beeldjes en grafschriften
het is niet zeker of die mensen ook religieuze opvattingen hadden. Maar door grottekeningen etc.
word er gedacht van wel. Er word gedacht dat een tekening van een hand een soort offer was, om de
god gunstig te stemmen. In de hunebedden zijn grafgiften aangetroffen, waarbij de doden dan giften
mee kregen voor in het hiernamaals (wapens, gereedschap, sieraden etc.).
1.4 De bronnen van dit tijdvak
Met prehistorie word bedoeld de tijd waarover geen geschreven bronnen zijn. Om over die tijd iets
te weten te komen zijn we afhankelijk van archeologische vondsten. De archeologen graven de
vondsten op en bewaren die. Dat opgraven gaat stap voor stap. Ze kijken naar een heleboel. Bijv. uit
welke grondlaag de vondst komt en bij vondsten van hout kijken ze naar de jaarringen. Er word maar
weinig gevonden van de prehistorie maar zelfs aan een afdruk kunnen ze een heleboel zien.
Hoofdstuk 2,
Tijd van Grieken en Romeinen
2.1 De eerste beschavingen: het ontstaan van stadstaten
De landbouwsamenlevingen van het Midden-Oosten lagen aan rivieren (de Eufraat, de Tigris en de
Nijl). De landbouw was afhankelijk van irrigatie. De mensen geloofden dat voor een goede oogst de
goden goed gestemd moesten zijn. Daarom bouwden ze tempels. De vruchtbare landbouw grond
werd verdedigd tegen anderen. Als zo’n verovering slaagde, werd er niet alleen land veroverd maar
ook slaven. De bevolking van het veroverde land konden als slaven aan het werk gezet worden.
Ambtenaars en bestuurders regelden alles op het land, de koning regelde hun weer. Zo ontstond een
stadstaat.
Stadstaten waren oorspronkelijk vooral gericht op landbouw maar door de vorming van koloniën
werd ook de handel belangrijk. Athene was een belangrijke stadstaat, hier werden door ‘vrije
’mannelijke burgers nieuwe ideeën ontwikkeld. Ideeën over een ideaal bestuur of over verklaringen
voor natuurverschijnselen.
2.2 Het Romeinse rijk
De stadstaat Rome groeide uit tot het Romeinse rijk. Rome bleef het middelpunt van het rijk. De
Romeinen veroverde eerst Italië, vervolgens het hele Middellandse Zeegebied en later trokken ze
steeds verder naar het noordwesten van Europa. Het Romeinse leger werd geleid door Julius Caesar.
Zijn opvolger Caesar Augustus werd keizer.
, De Romeinen waren niet alleen goede veroveraars maar oom goede organisatoren. Overal golden
dezelfde wetten en werden die nageleefd door de rechtbanken. En het leger hielden de steden veilig.
De val van het West-Romeinse rijk.
Alles leek goed geregeld, de Romeinen hadden regelmatig problemen met de opvolging van keizers.
Er brak geregeld een strijd om de opvolging uit. Vanaf 250 na Chr. Trok het Nomadische hunnenvolk
vanuit Midden-Azië in westelijke richting. Zij trokken steeds meer volken mee richting het westen.
Uiteindelijk kwamen ze het Romeinse rijk tegen. In het Romeinse rijk ontstond een geld crisis, door
verhoogde belastingen om het leger te kunnen financieren. Het Romeinse rijk werd opgedeeld in een
West-Romeins rijk en een Oost-Romeins rijk. Een paar jaar na de splitsing hield het bestaan van het
West-Romeinse rijk op met bestaan.
In 50 v. Chr. Verschenen de Romeinen in Nederland. De bevolking in Nederland behoorden tot de
Germanen. Veel Germanen namen de gebruiken van de Romeinen over. Dit wordt romanisatie
genoemd.
2.3 Religie bij Grieken, Romeinen en Germanen
De religie van de Romeinen is ontzettend veranderd. Eerst geloofden ze in een uitgebreide goden
wereld en werd je als Christen vervolgd. Later was juist het Christendom het enig toegestane geloof.
De Romeinen zijn destijds beïnvloed door de Grieken. Zij geloofden in een heleboel goden. De
Romeinen namen dit over maar veranderden veel namen. Ze hadden wel moeite met het
Christendom en het Jodendom die in juist maar 1 god geloofden. De houding tegenover het
Christendom veranderde in de loop der tijd. Keizer Constantijn de Grote bekeerde zich zelfs tot het
christendom. En keizer Theodosius noemde het Christendom uit als staatsgodsdienst.
2.4 De bronnen van dit tijdvak
De Romeinen hebben veel geschreven bronnen achtergelaten. Ook is er veel informatie verkregen
door opgravingen. De komst van de Romeinen betekende het einde van de prehistorie. Vanaf die tijd
komen de eerste geschreven bronnen voor. Ook is toen het alfabet ontstaan; Latijn.
Hoofdstuk 3, Monniken en Ridders
3.1 Leven van het land
Na het vertrek van de Romeinen verdween de handel. De economie was sterk afhankelijk van de
landbouw. Er was geen centraal bestuur waardoor er veel onveiligheid was. Mensen leefden van hun
eigen opbrengst van de landbouw.
Plaatselijke machthebbers ruilen bescherming voor een deel van de oogst. Boeren die in die situatie
leefden heten horigen. Dit systeem heette hofstelsel. Bij je geboorte stond al vast uit welke stand je
kwam: geestelijkheid, adel en vrije boeren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper visserslisa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
