Taal
Hoofdstuk 5 - 5.1 achtergronden
We maken onderscheid tussen twee soorten kennis
1. Kennis van de taal
2. Kennis van de wereld
5.1.1 het belang van lezen
Leren lezen is nodig om volwaardig deel uit te kunnen maken van de maatschappij. We
moeten verschillende soorten teksten begrijpen en gebruiken.
Geletterdheid = de techniek van het lezen en schrijven beheersen en teksten kunnen
begrijpen en kiezen voor bepaalde doelen.
Functioneel analfabeet/laaggeletterden = mensen die teksten niet kunnen lezen of teksten
nauwelijks kunnen begrijpen.
In het dagelijks leven lezen mensen om iets te weten te komen, plezier te beleven of iets uit
te kunnen voeren. Hier kiezen zij zelf wat ze lezen. Op school krijgen kinderen vaak teksten
die zij niet zelf hebben gekozen. Dit is niet goed voor de leesmotivatie. Het kunnen begrijpen
van teksten is van belang om de volgende drie redenen:
1. Kunnen leren
2. Kunnen deelnemen aan de maatschappij
3. Kunnen genieten van lezen
Taalvaardigheden: lezen, luisteren, spreken, schrijven. Deze hebben verschillende functies:
- Expressieve functie jezelf uiten
- Communicatieve functie communiceren met anderen
- Conceptualiserende functie greep te krijgen op de wereld om je heen
Receptieve vaardigheden = lezen en luisteren geen direct meetbaar product
Productieve vaardigheden = spreken en schrijven direct meetbaar product
Verschillen:
- Bij lezen en schrijven is de gesprekspartner afwezig
- Het taalgebruik in geschreven teksten is formeler
Door middel van Whatsapp lezen en schrijven mensen meer dan ooit. Dit zijn alleen wel
korte, informele teksten. Concentratie en inspanning zijn hier niet bij nodig.
Modellen van het leesproces
- Bottom-up model lezen verloopt van lagere-orde-processen (letter en
woordkennis) naar hogere-orde-processen (begrip). Letters worden herkend door de
onderscheidende kenmerken (visuele discriminatie) en worden dan gekoppeld aam
een klank (teken-klankkoppeling). Daarna wordt er pas betekenis gegeven.
- Top-downmodel van hogere-orde-processen naar lage. Op basis van visuele
informatie activeert de lezer zijn eerder opgedane kennis en vormt hij verwachtingen
(hypothese).
, - Interactieve model lagere en hogere-orde-processen beïnvloeden elkaar. Een
goed verlopend woordherkenningsproces zorgt dat begrip makkelijker tot stand komt
terwijl door hogere processen de herkenning sneller tot stand komt.
Wat doet een geoefende lezer als hij leest
- Hij heeft een leesdoel
- Hij maakt gebruik van aanwijzingen rondom de tekst
- Hij roept eerder verworven kennis op
- Hij kiest voor een bepaalde leesmanier
- Hij maakt al lezend steeds gebruik van zijn kennis van de taal
- Hij gaat tijdens het lezen na of hij de tekst nog steeds begrijpt
- Hij bepaalt na het lezen of zijn leesdoel bereikt is
5.1.2 de rol van de school
Kennis van de taal
Om betekenis te geven aan wat hij/zij leest, combineert een lezer verschillende kennis:
- Orthografische en fonologische kennis
Letterkennis, de klank van de letters, klankcombinaties
- Morfologische kennis
Opbouw van woorden, betekenis af te leiden
- Semantische kennis
De juiste context
- Syntactische kennis
Grammatica
- Tekstuele kennis en pragmatische kennis
Welke tekstsoorten zijn er
Kennis van de wereld
Het soort kennis dat je nodig hebt om bepaalde zinnen goed te interpreteren heet kennis
van de wereld.
Motivatie
Leerlingen blijven motiveren is een belangrijke rol van de school. Lezen en schrijven moet
deel uit maken van hun dagelijks leven, ook buiten school. Zo worden kinderen gemotiveerd
om te lezen voor doelen die zij zelf gesteld hebben.
5.4.1 Fasen in de geletterdheidsontwikkeling
Ontluikende geletterdheid = voor school
Beginnende geletterdheid = groep 1 t/m 3
Gevorderde geletterdheid = vanaf groep 4
Cultureel en situationeel proces
Niet in elke cultuur staat het lezen centraal. Sommige kinderen bevinden zich in een situatie
waar geen rijke leeromgeving is waarin kinderen samenwerken met volwassenen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laeversen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.