Inhoudsopgave
Hoorcollege 1: Inleiding: de cursus, wat is criminologie, wat is criminaliteit?..................................................2
Hoorcollege 2: Aard en omvang van criminaliteit........................................................................................... 8
Hoorcollege 3: Verklaringen: (Neo-) klassieke & rationele keuze theorieën; Sociale leer-/procestheorieën. . .13
Hoorcollege 4: Verklaringen: Biologische/ biosociale theorieën; Sociaal ecologische & culturele theorieën...20
Hoorcollege 5: Sociale controletheorieën, Anomie- & spanningstheorieën...................................................28
Hoorcollege 6: Kritische en hedendaagse stromingen in de criminologie.......................................................33
Hoorcollege 7: Victimologie (slachtofferschap) & Herstelrecht......................................................................41
,Hoorcollege 1: Inleiding: de cursus, wat is criminologie,
wat is criminaliteit?
5 november 2019
Inleiding tot criminologie – wat is criminologie? Wat is criminaliteit? Sociologisch perspectief?
Wat is criminologie
Introductie term ‘criminologie’ door in 1914 Raffaele
Discussie/ controverse
Wat is dat, criminologie?
De term is door Raffaele Garofalo geïntroduceerd in 1914 al, sinds de introductie van die term is er
een discussie over wat nou criminologie is
Wat is criminologie
1. Wat is de definitie van criminologie?
2. Wat bestudeert de criminologie?
3. Is criminologie wetenschappelijk?
4. Is criminologie een (autonome) discipline?
5. Uitsmijter: is criminologie ‘sociologisch’ of wat binnen criminologie is ‘sociologisch’?
Wat is de definitie, wat bestudeert een criminoloog? Is het wetenschappelijk en is het te
onderscheiden als een autonome discipline? Is een opdeling van de vraag wat is criminologie en als
uitsmijter is criminologie sociologisch en wat is sociologisch
Wat is de definitie van criminologie?
Eenvoudigste definitie:
o Criminologie is de systematische bestudering van de aard, omvang, oorzaken en
controle van gedrag dat bij de wet verboden is (Lanier et al., 2015, p6)
Maar zoals ik zojuist al zei niet iedereen is het daar mee eens.
Wat bestudeert de criminologie?
Schadelijk gedrag
o Gedrag wat aan iets of iemand schade toebrengt
Verschillende typen criminaliteit
o Verschillende typen schadelijk gedrag, gedrag dat verschilt van individueel gedrag tot
spontaan, tot andere uitersten bv collectief en georganiseerd gedrag
Kenmerken typische overtreders en slachtoffers
o Typische daders en slachtoffers, wat zijn de meest voorkomende
patronen/kenmerken, welke soorten personen zie je daar meer terug?
Analyse v/d mate, frequentie, patronen en kosten van criminaliteit
o De wat
Analyse v/d oorzaken van criminaliteit
o De waarom of waardoor
1 van de dingen waarover gediscussieerd wordt is wat bestudeerd criminologie nou? Het terrein en
de materie is niet super scherp afgebakend. Er zijn wel een aantal kernpunten te onderscheiden. Dit
zijn in ieder geval de dingen waar criminologie zich mee bezig houdt.
2
,Is criminologie wetenschappelijk? (1)
Wetenschap verschilt van niet-wetenschap, doordat kennis vergaard middels
o 1. Logisch-samenhangede, theoretische gegronde, toetsbare voorspellingen
o 2. Die worden onderworpen aan empirisch onderzoek (kwantitatief/kwalitatief) en
‘hertesten’
Criminologie is sterk beleidsgericht
En: lang niet altijd theorie-gestuurd
Critici zetten vraagtekens bij het ‘wetenschappelijk gehalte’ van criminologie
Is het wel ‘echte wetenschap’?
Volgende sub vraag, algemeen wetenschap is en wat het niet is.
Is criminologie wetenschappelijk? (2)
Lanier et al: ja
“Whether criminology is a science has less to do with whether it tests theory, and more with
what Scheinost (2013) calls adhering to the responsibilities of criminology as a profession’
(Lanier et al, 2015, p8)
Dus: wetenschappelijk in de zin dat:
o 1. Empirisch onderzoek naar criminaliteit
o 2. Resultaten verkregen via betrouwbare en verifieerbare methoden en technieken
en serieuze en gefundeerde interpretatie van bevindingen
o 3. Resultaten dragen bij aan oplossingen voor criminaliteit, d.w.z. het voorkomen of
verminderen van schade die het toebrengt
Auteurs van het boek zeggen: ja. Als je het definieert als (wat er in de dia staat) dan. Er wordt i.i.g.
empirisch onderzoek gedaan, o.b.v. krijg je resultaten via betrouwbare en verifieerbare methode en
technieken en serieuze gefundeerde interpretatie van bevindingen en als het bijdraagt aan
oplossingen voor criminaliteit. Als aan die voorwaarden (die in de slide staan) wordt voldaan dan kun
je ook spreken van wetenschappelijke benadering. Toegepaste sociale wetenschap!
Is criminologie een (autonome) discipline?
Heeft geen unieke theorieen of methoden van onderzoek
Binnen criminologie komen verschillende disciplines samen
Elk met eigen assumpties, definities, (voorkeuers-) methoden van onderzoek
Is criminologie dan ‘interdisciplinair’?
o Nee, weinig integratie, dus: criminologie is (nog) niet interdisciplinair
Criminologie best omschreven als ‘multidisciplinair’
o Bestudeert criminaliteit door verschillende (discplinaire) brillen
Ja je kunt criminologie beschouwen als wetenschappelijk, is het te beschrijven als een autonome
discipline? Criminologie heeft geen unieke theorieën of methoden, er wordt gebruik gemaakt van
bestaande theorieën en methoden uit andere disciplines.
Auteurs zeggen: je kunt i.i.g. zeggen dat er verschillende disciplines samenkomen en dat die elk hun
voorkeursmethoden meebrengen. Het is niet zozeer een discipline, maar een interdisciplinair
Nee dat is niet de beste manier om er tegenaan te kijken. Als je interdisciplinair beschouwt als iets
waar echt integratie plaats vindt van verschillende disciplines. Als je 1 onderzoek doet van 2
verschillende benaderingen; sociologie & psychologie dan zou je kunnen spreken van echte
3
, interdisciplinariteit, maar zeggen de auteurs dat is niet het geval. Meestal wordt er vanuit 1 discipline
gesproken.
Je kunt criminologie dus het beste omschrijven als multidisciplinair, criminaliteit binnen de
criminologie vanuit verschillende lenzen kunt bekijken.
En victimologie dan?
‘mirror image’ / spiegelbeeld van criminologie
Criminologie: focus op daders/criminelen en hun kenmerken
Victimologie: focus op slachtoffers en hun kenmerken
Dus: gerelateerd maar anders
o Minder aandacht in boek (op sommige plaatsen wel aan bod) zeker ook in
collegereeks (o.a. gastcolleges)
In hoeverre maakt dit deel uit van criminologie
= spiegelbeeld van wat er in de meer strikte vorm wordt beschreven als criminologie. Waar
criminologie zich richt op criminaliteit en daders richt victimologie op slachtoffers en hun kenmerken.
Worden gezien als 2 verschillende dingen maar wel van 1 domein.
Conclusie: Wat is criminologie
Op basis van wat we nu gezien hebben, kunnen we zeggen:
Criminologie is..
o 1. Een toegepaste sociale wetenschap waarin criminologen werken aan het vergaren
van kennis over criminaliteit en de controle daarvan gebaseerd op empirisch
onderzoek
o Dit onderzoek vormt de basis voor het begrijpen, verklaren, voorspellen en
voorkomen van criminaliteit en van criminaliteitsbeleid
Net besproken: wat is criminologie en nu bespreken: wat is criminaliteit?
Wat is criminaliteit?
Waarom is dat belangrijk? Bepaalt wat criminologen doen
Vraag anders gesteld = wat moeten criminologen bestuderen?
Verschillende definities/ benaderingen
o 1. Wettelijke definitie
o 2. Concensus-benadering
o 3. Conflict-benaderingen
o 4. Hedendaagse benaderingen: sociale constructie, post-modernisme (heel kort, niet
te veel detail, maar hoe die gerelateerd is aan de andere)
o 5. Integratieve benaderingen: Pyramide van criminaliteit, prisma van criminaliteit
Wat zien we wel en niet als criminoloog: anders formuleren: wat moeten criminologen wel/niet
bestuderen? Wat moet criminologisch onderzoek wel/niet doen? Er is veel discussie over en wordt
groot stuk in het boek over gesproken.
In het boek worden heel veel definities gegeven erover, lastig stuk in het boek.
Wettelijke definitie
4
