Samenvatting H8 t/m H12: Anatomie & fysiologie, de essentie.
Hst 8: Het hormoonstelsel
Hormonen spelen een rol bij de voortplanting, de groei en ontwikkeling, de
afweer en de celstofwisseling. Ook dragen ze bij aan homeostase. Ze houden de
elektrolyt-, vocht-, en voedingsbalans ban het bloed in evenwicht.
Endocrinologie: de wetenschappelijke studie van hormonen en
hormoonorganen.
8.1
De hormoonorganen zitten verdeeld over het lichaam en zijn in het algemeen vrij
klein. Hormonen: chemische stoffen die door deze organen wordt
aangemaakt en uitgescheiden.
- Komen via bloed bij alle organen,
*alleen weefsels of cellen voor welke het hormoon bedoeld is reageert
hierop
‘doelorganen’/ ‘doelcellen’
- Een doelcel heeft specifieke eiwitreceptoren waaraan bepaald hormoon kan
hechten.
- Alleen met deze binding kan hormoon werken
Hormonen kunnen:
De doorlaatbaarheid van het plasmamembraan veranderen
Enzymen activeren of deactiveren
Celdeling stimuleren of remmen
De afscheiding van een product, bijv. een eiwit of enzym, bevorderen of
remmen.
Bij gezonde mensen nemen hormoonklieren alleen hormonen af als ze nodig
zijn. hormoonspiegel: de concentratie van hormonen in het bloed. Op 2
manieren geregeld:
1. Via een hormoon met tegengestelde werking:
Bijv. insuline en glucose. Glucagon is een antagonist van insuline
2. Door middel van negatieve feedback:
Wanneer er voldoende van het hormoon geproduceerde stof is, remt de
aanmaak van het hormoon. De productie wordt minder gestimuleerd.
3 categorieën hoe hormoonklieren aangezet wordt tot de productie:
1. Hormonaal
- Meest voorkomende prikkel: andere organen zetten een hormoonorgaan aan
tot actie.
2. Humoraal (via het bloed)
- Lage of hoge concentraties van bepaalde stoffen in het bloed stimuleren de
afgifte van hormonen. Bijv. insuline
3. Neuraal (via het zenuwstelsel)
- De zenuwvezels stimuleren de afgifte van hormonen
,8.2
De belangrijkste hormonen zijn; de hypofyse, de hypothalamus (maakt deel uit
van zenuwstelsel), de schildklier, de bijschildklier, de bijnieren, de alvleesklier en
de geslachtsklieren. Voorbeeldpagina’s
, De hypofyse & de hypothalamus
- Zo groot als een erwt, is verbonden met de onderkant van de hypothalamus
- De hypothalamus: een structuur aan de onderkant van de tussenhersenen
welke releasing (vrijmakende) hormonen aanmaakt, stuurt onwillekeurige
zenuwstelsel aan en is het centrum voor veel emoties.
- De hypofyse: heeft voorkwab die hormonen produceert en achterkwab die
hormonen uit hypothalamus opslaat.
Tabel hormonen op volgende pagina
8.3
De organen en weefsels die ook hormoonproducerende cellen hebben zijn:
- De celmembranen van vrijwel alle lichaamscellen
- Cellen in de wand van het spijsverteringskanaal: maag,
twaalfvingerige darm
- De nieren
- De boezems van het hart
- Vetweefsel
- De zwezerik
- De placenta of moederkoek
Zie tab 8.2 voor de belangrijkste kenmerken hiervan
Hypothalamu
s
Hypofyse
pijnappelkli
er
Schildklier
Alvleesklier
Eierstokken
Bijnieren
Placenta
(gedurende
zwangerschap)