Een volksverzekering is een verplichte, publiekrechtelijke verzekering voor iedere natuurlijke persoon
die legaal ingezetene is van Nederland. De personele werkingssfeer is daarom van toepassing op:
Ingezetenen die in Nederland wonen (art. 2 AOW, art. 6 Anw en art. 2 AKW). “Wonen” wordt
naar de omstandigheden beoordeeld (art. 3 AOW, art. 7 Anw en art. 3 Akw), door registratie
in het BRP en “geleidelijk ingezetenschap” (na 3 jaar settelen in Nederland is er
ingezetenschap).
Personen die in Nederland in dienstbetrekking werken en aan loonbelasting zijn onderworpen
(art. 6 AOW, art. 13 Anw en art. 6 AKW).
Er geldt een acceptatieplicht wat inhoudt dat de zorgverzekeraars niet zomaar nieuwe verzekerden
mogen weigeren.
In 1999 is het Besluit uitbreiding en beperking kring der verzekerden volksverzekeringen
opgesteld. Dit besluit bepaalt het volgende:
Art. 9: zelfstandigen die in het buitenland wonen maar in Nederland hun bedrijf hebben, vallen
onder de personele werkingssfeer.
Art. 9a jo. art. 10 jo. art. 11: een vreemdeling die rechtmatig in Nederland verblijft valt pas
onder de personele werkingssfeer vanaf de dag dat hij een verblijfsvergunning krijgt.
Art. 4 jo. art. 17: rijdend, vliegend of varend personeel van een in Nederland wonende of
gevestigde werkgever maar zelf buiten Nederland woont vallen onder de personele
werkingssfeer, tenzij zij in hoofdzaak in het land waarin hij woont arbeid verricht of werkt bij een
filiaal van die werkgever buiten Nederland.
Art. 2 jo. art. 16: diplomatiek en consulair personeel vallen onder de personele werkingssfeer.
§ 1.1. ALGEMENE OUDERDOMSWET (AOW)
De AOW is een basispensioen van de overheid voor mensen die de AOW-gerechtigde leeftijd hebben
bereikt. De AOW-gerechtigde leeftijd (art. 7a AOW) is de afgelopen jaren sterk verhoogd. Sinds 2013
geldt een geleidelijke verhoging met het oog op de levensverwachting die ook stijgt.
§ 1.1.1. AOW: PIJLERSTELSEL
De AOW kent een driepijlerstelsel:
Pijl Soort Verantwoordelijk
er heid
1 AOW Overheid
2 Aanvullend pensioen Werkgever
Particuliere Mensen zelf
3
pensioenvoorzieningen
De financiering van de AOW gebeurt via het omslagstelsel: de huidige werkenden betalen direct voor
de huidige AOW’ers.
,§ 1.1.2. AOW: SYSTEMATIEK CASES
Een AOW-case wordt behandeld aan de hand van vijf vragen:
1. Is iemand (volledig) verzekerd geweest? (art. 6 AOW)
Art. 7a AOW: 2% per jaar opbouwen tussen aanvangsleeftijd en pensioengerechtigde leeftijd
(= lineaire opbouwsystematiek). Na 50 jaar geldt een volledige opbouw.
Art. 13 AOW: per niet verzekerd jaar heeft iemand een korting van 2%. Oplossingen hiervoor
zijn:
Art. 35 – 37 AOW: vrijwillig verzekeren zolang de verzekerde de pensioengerechtigde
leeftijd niet heeft bereikt over een periode van maximaal 10 jaar.
Art. 38 – 39 AOW: vrijwillig verzekeren voor de jaren dat de verzekerde niet in
Nederland woonde of werkte.
2. Is voldaan aan de ontstaansvoorwaarden? (art. 7 AOW)
De ontstaansvoorwaarde is:
het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd van art. 7a AOW; en
minimaal één kalenderjaar verzekerd zijn.
(!) Een inkomensderving, eigen inkomen of dat van de partner of vermogenstoets is geen
sprake van.
3. Is er een uitsluitingsgrond van toepassing? (art. 8b jo. art. 8c jo. 8d AOW)
Er is sprake van een uitsluitingsgrond in één van de volgende gevallen:
4. Wat is de hoogte van de AOW-uitkering? (art. 9 AOW)
De hoogte van de AOW is afhankelijk van de woonsituatie en gekoppeld aan het minimumloon:
Gehuwden (2 x 50%) Alleenstaanden (1 x 70%)
Gehuwd Alleenstaand
Geregistreerd partnerschap (art. 1 lid 2 Gehuwd/geregistreerd partnerschap maar
AOW) duurzaam gescheiden (art. 1 lid 3 sub b AOW)
Gezamenlijke huishouding (art. 1 lid 3 sub Commerciële relatie: zakelijke relatie wat
a jo. lid 4 AOW) aantoonbaar is door o.a. huurovereenkomst,
opgave huurinkomsten, etc.
LAT-relatie: onder voorwaarden geen
hoofdverblijf in dezelfde woning.
Hierbij geldt de twee-woningenregel voor
ongehuwden: indien één van de twee zijn huis
verkoopt en samen gaat wonen bij de ander,
dan vervalt de positie van alleenstaande.
Meerpersoonshuishouden: meer dan twee
meerderjarige personen, ongeacht
bloedverwant, voeren een gezamenlijke
huishouding. Iedere AOW-gerechtigde wordt in
deze situatie als alleenstaand aangemerkt.
, 5. Is er een beëindigingsgrond van toepassing?
Er is sprake van een beëindigingsgrond indien:
Art. 18 AOW: overlijden van de AOW-gerechtigde.
Art. 8b lid 2 AOW: vrijheidsstraf of andere vrijheidsbeneming gedurende minimaal 1
maand.
Art. 8c lid 2 AOW: onttrekking aan vrijheidsstraf.
Art. 8d AOW: uitreizigers.
§ 1.1.3. AOW: ACTUALITEITEN
Verhoging AOW-gerechtigde leeftijd: sinds 2013 een geleidelijke verhoging met 1 – 3 maanden per jaar.
Verdere verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd gekoppeld aan verhoogde levensverwachting.
Wetsvoorstel Flexibilisering ingangsdatum AOW: in 2016 is een wetsvoorstel ingediend waarbij het AOW
maximaal 5 jaar eerder of later in mag laten gaan. Dit is verworpen!
§ 1.2. ALGEMENE NABESTAANDENWET (ANW)
De Anw geeft nabestaanden het recht op een uitkering in het geval de partner overlijdt. Dit is een
risicoverzekering, wat inhoudt dat het recht op de Anw afhankelijk is of diegene die overlijdt verzekerd
is voor de Anw.
De Anw bestaat uit:
De wezenuitkering voor de kinderen van de overleden persoon.
De nabestaandenuitkering voor de nabestaande van de overleden persoon.
Van belang voor de Anw zijn de begrippen ‘nabestaande’ en ‘kind’:
Echtgenoot (art. 1 sub d Anw) of geregistreerd partner (art. 3 lid 1 Anw).
Nabestaan Degene met wie men een gezamenlijke huishouding voerde, tenzij bloedverwant
de eerste graad (art. 3 lid 2 Anw).
Gewezen echtgenoot: voormalig echtgenoot (art. 4 Anw).
Eigen, aangehuwd of pleegkind dat geboren is vóór of op de dag van het overlijden.
Kind
Bij zwangerschap: dag van overlijden verzekerde geldt als geboortedag van het kind.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper timzwitser. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.