Samenvatting/uittreksel van hoofdstuk 2 van het boek Samenlevingen: inleiding in de sociologie (8e druk). Bevat 13 pagina's met duidelijke afbeeldingen en begrippen zijn duidelijk aangegeven. Titel van hoofdstuk: Economische bindingen
Samenvatting samenleving hoofdstuk 2: economische
bindingen
In dit hoofdstuk worden de economische bindingen van mensen besproken. Dit is er een van de vier
bindingen die in hoofdstuk 1 voor het eerst genoemd werden.
Economische bindingen= afhankelijkheden die te maken hebben met de productie en de
distributie van schaarse goederen, zoals voedsel, kleding en onderdak. En ook in het bevredigen
van hun behoeftes.
Verschillende soorten van afhankelijkheden zijn met elkaar verweven. Voor sociologen is deze
verwevenheid een centraal uitgangspunt: ook als zij zich op economische verhoudingen richten,
beschouwen zij deze als aspecten van ruimere sociale verhoudingen en proberen zij na te gaan hoe
economische aspecten van het sociale leven samenhangen.
Belangrijk kenmerk huidige samenleving:
Enorme graad en reikwijdte van de arbeidsdeling.
De meeste mensen maken iets op hun werk wat ze niet voor zichzelf gaan gebruiken.
Hiervoor krijgen ze geld waarvan ze weer producten kunnen kopen die weer iemand anders
heeft gemaakt. Mensen zijn hierdoor dus deel van een enorm netwerk van economische
betrekkingen. Wat de mensen zelf niet kunnen overzien.
Lijdt weer tot een belangrijk economisch probleem. Doordat ze de
grenzen van streek en staat overschrijden is dit probleem moeilijk op
te lossen.
2.1 Productiewijze en maatschappelijke ontwikkeling
Op lange termijn worden de ontwikkelingen van menselijke productiewijze gekenmerkt door een
toenemende beheersing van de natuur. Ook door ingewikkeldere werktuigen. Onze voorouders
leerden vele honderdduizenden jaren geleden om vuur te maken en werktuigen te gebruiken. Het
beheersen van vuur vormde een voorwaarde voor talrijke latere technische vernieuwingen.
De eerste mensen op aarde waren de jagers-verzamelaars. Zij kenden dus al een vorm van
technologie.
Jagers-verzamelaars= hun voedsel betrokken zij van de jacht en wat de flora aan eetbare planten
en vruchten opleverde. Zij leefden, van de mensen, het langst op de aarde.
Maar toen kwam de agrarische revolutie. Mensen leerden gewassen te verbouwen waardoor
samenlevingen aangrijpend veranderden. Ze werden omvangrijker, gedifferentieerder en complexer.
De jachtsamenlevingen werden vervangen door de agrarische samenleving.
2.1.1 Kenmerken van jachtsamenlevingen
De belangrijkste sociale eenheid in jachtsamenlevingen is de lokale groep van enkele tientallen
mensen die door verwantschap en huwelijken met elkaar zijn verbonden. Dit laatste kent weer een
gemeenschappelijke cultuur. Deze samenleving is staatloos.
De groep is economisch in hoge mate autarkisch en ook demografisch mobiel. Dit soort
samenlevingen kent een geringe arbeidsdeling.
, Autarkisch= wat de groep door jagen en verzamelen zelf opbrengt, wordt ook door de groep zelf
geconsumeerd.
Geografisch mobiel= ze vestigen zich tijdelijk op een bepaalde plaats tot dat de omgeving
onvoldoende voedsel dreigt op te gaan leveren. Dan trekken ze weer door.
Geringe arbeidsdeling= er is een arbeidsdeling naar leeftijd en sekse. Jagen is meer een bezigheid
voor mannen terwijl de vrouwen zich bezighouden met verzamelen, koken en het verzorgen van
de kinderen die zich tot een bepaalde leeftijd niet hoeven te werken.
Binnen dit soort samenlevingen doet iedereen binnen dezelfde leeftijd of sekse wel hetzelfde werk.
De sociale differentiatie is dus gering maar de culturele homogeniteit is dan weer groot.
Door nieuwe uitvindingen zoals hamers en speren veranderen deze samenlevingen in agrarische
samenlevingen.
2.1.2 Maatschappelijke gevolgen agrarische revolutie
8000 jaar voor Christus begonnen mensen in sommige gebieden voor het eerst aan landbouw en
veeteelt. Dit was het gevolg van voedselschaarste, omdat door de groei van de bevolking en het
veranderende klimaat de mensen niet meer genoeg voedsel kregen door te jagen en verzamelen. Er
moesten dus ingewikkeldere plannen voor voedselproductie komen.
Hierdoor was de agrarische revolutie begonnen. Dit gebeurde niet van de ene op de andere
dag. Het was een langzaam proces wat decennia duurde door steeds nieuwe uitvindingen.
Manieren die gebruikt werden om aan vruchtbare grond te komen:
Irrigatie
Kappen en verbranden van bossen
Bemesting
Het bedrijven van landbouw verspreidde zich steeds verder vanuit het Midden-Oosten. Maar in
bijvoorbeeld Amerika ontwikkelede de landbouw zichzelf door de uitvinding van de ploeg getrokken
door ossen.
De invoering, verbreiding en verbetering van de landbouw en veeteelt had vele gevolgen op de
samenleving. Mensen gingen zich steeds meer permanent in lokale gemeenschappen vestigen:
agrarisering bracht toenemende sedentarisatie. De bevolkingsdichtheid steeg en mensen gingen
meer verbouwen dan alleen voor zichzelf. Ze gingen een surplus opbouwen.
Bovenstaande situatie maakte arbeidsdeling en specialisatie mogelijk. Beroepen ontwikkelden zich
en er werden sneller nieuwe uitvindingen gedaan. Een voorbeeld is het maken van producten van
metalen. Deze uitvinding zorgde weer voor technologische vernieuwingen.
Door de surplusproductie werd het mogelijk dat er bepaalde elite ontstonden die een vrijstelling
kregen van iedere materiële arbeid. Deze groepen formeerden de eerste staten. Invoering van
landbouw en veeteelt was een voorwaarde voor het ontstaan van stratificatie (hoofdstuk 6) en
staatsvorming (hoofdstuk 3).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Amyy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
