Samenvatting Burgerlijk
Procesrecht
Inhoud
Week 1: Inleiding burgerlijk procesrecht en bevoegdheid......................................4
Hoofdstuk 1: Inleiding burgerlijk procesrecht en bevoegdheid.........................4
Hoofdstuk 2: Artikel 6 EVRM en algemene voorschriften voor procedures.......6
Hoofdstuk 3: de rechtelijke macht en haar bevoegdheid.................................8
Hoofdstuk 4: partijen, advocaten en deurwaarders.......................................10
Stappenplan...................................................................................................... 12
Arresten............................................................................................................. 14
Schook/Vergeer.............................................................................................. 14
Eisers/Gemeente de Bilt................................................................................. 14
Kalimijnen...................................................................................................... 15
Fiona Shevill................................................................................................... 15
Oefenvragen...................................................................................................... 17
Oefenvraag 1................................................................................................. 17
Oefenvraag 2................................................................................................. 18
Oefenvraag 3................................................................................................. 18
Tentamenvragen................................................................................................ 20
Week 2: Dagvaarding en procesverloop...............................................................25
Hoofdstuk 5: de dagvaarding.........................................................................25
Hoofdstuk 6: het verloop van de rechtbankprocedure (afdeling civiel recht). 27
Hoofdstuk 8: samenvoeging van rechtsvorderingen......................................29
Hoofdstuk 12: het kort geding........................................................................30
Stappenplan...................................................................................................... 31
Arresten............................................................................................................. 32
Siedsma/Reek................................................................................................. 32
Kloes/Fransman.............................................................................................. 32
Briefadres....................................................................................................... 32
Anticipatie-arrest............................................................................................ 33
Van der Zwan q.q./Dompeling........................................................................33
M’Barek/Van der Vloodt.................................................................................. 33
Oefenvragen...................................................................................................... 35
Oefenvraag 1................................................................................................. 35
1
, Oefenvraag 2................................................................................................. 36
Oefenvraag 3................................................................................................. 37
Oefenvraag 4................................................................................................. 38
Oefenvraag 5................................................................................................. 39
Tentamenvragen................................................................................................ 41
Week 3: Bewijs en vonnis..................................................................................... 48
Hoofdstuk 7: de bewijslevering......................................................................48
Hoofdstuk 9: het vonnis................................................................................. 50
Stappenplan...................................................................................................... 53
Arresten............................................................................................................. 54
Ongeval st. Oedenrode.................................................................................. 54
Omkeringsregel-arrest.................................................................................... 54
Schriftelijke getuigenverklaring-arrest...........................................................54
Eiser/Gemeente Borger-Odoorn.....................................................................55
V/W c.s........................................................................................................... 55
IV/SRLEV......................................................................................................... 55
Eigen Haard.................................................................................................... 55
Oefenvragen...................................................................................................... 57
Oefenvraag 1................................................................................................. 57
Oefenvraag 2................................................................................................. 58
Oefenvraag 3................................................................................................. 59
Oefenvraag 4................................................................................................. 60
Tentamenvragen................................................................................................ 62
Week 4: Verzoekschriftprocedure.........................................................................68
Hoofdstuk 13: de verzoekschriftprocedure.....................................................68
Stappenplan...................................................................................................... 71
Arresten............................................................................................................. 72
Waarheidsplicht.............................................................................................. 72
Oefenvragen...................................................................................................... 73
Oefenvraag 1................................................................................................. 73
Oefenvraag 2................................................................................................. 74
Tentamenvragen................................................................................................ 76
Week 5: Rechtsmiddelen...................................................................................... 82
Hoofdstuk 10: de rechtsmiddelen..................................................................82
Stappenplan...................................................................................................... 85
Arresten............................................................................................................. 86
Ajax/Reule...................................................................................................... 86
2
, Montis/Goossens............................................................................................ 86
Ontvanger/De Jong q.q................................................................................... 86
Shamshum/Mahuko........................................................................................ 87
Wertenbroek q.q./Erven van Vlerken..............................................................87
Rechtsmiddelenverbod-arrest........................................................................88
Marba/Salling................................................................................................. 88
Oefenvragen...................................................................................................... 89
Oefenvraag 1................................................................................................. 89
Oefenvraag 2................................................................................................. 90
Oefenvraag 3................................................................................................. 91
Tentamenvragen................................................................................................ 93
Week 6: Beslag- en executierecht........................................................................99
Hoofdstuk 16: hoofdzaken van de executie, het beslag en de zijdelingse
dwangmiddelen.............................................................................................. 99
Hoofdstuk 17: executoriaal beslag...............................................................106
Hoofdstuk 18: conservatoor beslag..............................................................121
Samenvattend.............................................................................................. 127
Stappenplan.................................................................................................... 131
Arresten........................................................................................................... 132
Kempkes/Samson......................................................................................... 132
Ajax/Reule.................................................................................................... 132
Ontvanger/De Jong q.q................................................................................. 132
De Zeester................................................................................................... 133
Oefenvragen.................................................................................................... 134
Oefenvraag 1............................................................................................... 134
Oefenvraag 2............................................................................................... 135
Oefenvraag 3............................................................................................... 137
Oefenvraag 4............................................................................................... 139
Oefenvraag 5............................................................................................... 140
Oefenvraag 6............................................................................................... 140
Tentamenvragen.............................................................................................. 142
Derde kans 2024: LET OP POWERPOINT ZEGT 2021 DUS MISSCHIEN LIJKT DEZE
KANS HIEROP
14-4-2021
3
,Week 1: Inleiding burgerlijk procesrecht en
bevoegdheid
Hoofdstuk 1: Inleiding burgerlijk procesrecht en bevoegdheid
Het burgerlijk procesrecht kent twee verschillende delen:
- Het vermogensrecht (dit valt uiteen in het goederenrecht en het
verbintenissenrecht)
o Bij het vermogensrecht zorgt het burgerlijk procesrecht voor de
beslechting van een geschil of de verkrijging van een afdwingbare
veroordeling.
- Personen- en familierecht
o Bij het personen- en familierecht zorgt het burgerlijk procesrecht
voor de behartiging van specifieke belangen.
Het hoofddoel van burgerlijk procesrecht is het voorkomen van eigenrichting:
het zonder overheidshulp met eigen machtsmiddelen afdwingen van een
(vermeende) burgerrechtelijke aanspraak.
Eigenlijke rechtspraak: is de rechtspraak in vermogensrechtelijke
geschillen tussen twee of meer partijen. Dit wordt ook wel contentieuze
rechtspraak genoemd. De rechter is dan ook geschillenbeslechter. Dit
verloopt doorgaans via de dagvaardingsprocedure.
Oneigenlijke rechtspraak: is de rechtspraak die niet over een geschil
gaat. Dit wordt ook wel voluntaire jurisdictie genoemd. Dergelijke zaken
worden meestal ingeleid bij verzoekschrift. Het gaat meestal om een
voorziening, waarbij de uitspraak van de rechter meer van administratieve
aard is, bijvoorbeeld adoptie, benoemen voogd, handlichting, onder
curatele stelling, etc.
Hoofdregel is dat zaken die vermogensrechtelijk van aard zijn met een
dagvaardingsprocedure worden ingeleid en zaken die dat niet zijn met een
verzoekschriftprocedure.
Verschillen dagvaardings- en verzoekschriftprocedure
Dagvaardingsprocedure Verzoekschriftprocedure
Begint met een dagvaarding. De verzoekschriftprocedure wordt
4
, -Een dagvaarding is een stuk dat ingeleid met een verzoekschrift.
door een deurwaarder wordt - Dit verzoekschrift wordt
uitgebracht en waarmee de ingediend bij de griffie en dus
tegenpartij wordt opgeroepen niet uitgebracht aan de
om op een bepaalde dag voor tegenpartij.
de rechter te verschijnen.
- Ook bevat de dagvaarding de
eis en de gronden waarop deze
eis is gebaseerd.
Rechtbank is bevoegd kennis te Rechtbank is bevoegd kennis te
nemen (art. 112 Gw) nemen (art. 112 Gw)
Relatieve competentie: Relatieve competentie:
- Rechter van woonplaats - Rechter van woonplaats
gedaagde in beginsel bevoegd verzoeker bevoegd (art. 262
(art. 99 lid 1 Rv) sub a Rv)
De gedaagde reageert schriftelijk op Het verzoek wordt ter zitting
de dagvaarding. Dit wordt de behandeld. In de tussentijd kan door
conclusie van antwoord genoemd. belanghebbenden een
Vervolgens wordt in beginsel een verweerschrift worden ingediend. Na
mondelinge behandeling bevolen. de behandeling ter terechtzitting volgt
Hiermee verschijnen de partijen bij de een beschikking.
rechter. Als dat nodig is, kan de
rechter vervolgens de mogelijkheid tot
repliek en dupliek bieden. De
rechter doet uiteindelijke uitspraak in
de vorm van het vonnis.
Indien wordt gesproken van Indien wordt gesproken van
vordering/vorderen dan is de verzoeken/verzoek dan is de
dagvaardingsprocedure van verzoekschriftprocedure van
toepassing toepassing
In de dagvaardingsprocedure is de houding van de rechter minder actief dan in
de verzoekschriftprocedure. Daarnaast is de rechter, zowel bij de toepassing
van het procestempo als bij het bijeenbrengen van de voor zijn beslissing
benodigde feiten, in de dagvaardingsprocedure meer afhankelijk van partijen
dan in de verzoekschriftprocedure.
Een rechtsvordering is de in rechte ingestelde eis. Het is het middel dat in het
procesrecht noodzakelijk is om een beslissing te krijgen. Het uitgangspunt is dat
een partij meent een materiële aanspraak te hebben; dit noemt men ook wel een
in het materiële recht geworteld subjectief recht.
Als men een subjectief recht heeft, dan heeft men dus in beginsel ook een
vorderingsrecht; het recht om dit subjectieve recht af te dwingen door een
rechtsvordering in te stellen.
- Materieel procesrecht: bevoegdheden als dagvaarden, verweer voeren,
rechtsmiddelen instellen, executeren.
- Formeel procesrecht: de daarbij in acht nemen vorm- en
termijnvoorschriften.
Er zijn twee algemene categorieën van gevallen waarin de rechter niet tot een
inhoudelijke behandeling van een zaak dient over te gaan: belangvereiste en
misbruik van procesrecht. Uit art. 6 EVRM volgt als principe dat eenieder recht
5
,heeft op toegang tot de civiele rechter. Dit recht kan uiteraard niet
onbegrensd zijn. Hieronder valt niet de toegang tot de hogere rechter.
Art. 3:303 BW: zonder voldoende belang komt niemand een rechtsvordering toe.
- Onder gebrek aan belang valt ten eerste het geval dat een partij met het
processuele middel dat zij inzet in praktische zin niets meer opschiet.
Misbruik van bevoegdheid (art. 3:13 BW) levert een tot schadevergoeding
verplichtende onrechtmatige daad op. Naast schadevergoeding kan ook de
uitoefening van een bepaald recht worden tegengehouden. Daarnaast kan een
eiser of gedaagde de mogelijkheid tot het verrichten van een bepaalde
processuele handeling worden ontzegd wanneer die handeling als misbruik van
bevoegdheid wordt beschouwd.
- Bijvoorbeeld als een partij hoger beroep instelt, alleen met als doel om de
wederpartij hinder toe te brengen.
Het Brussel I bis verdrag is van belang voor de rechterlijke bevoegdheid en de
tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen in handelszaken en in civiele
zaken met een grensoverschrijdend karakter.
Hoofdstuk 2: Artikel 6 EVRM en algemene voorschriften voor
procedures
Beginselen van het burgerlijk procesrecht:
- Fundamentele eisen: normen die als zo wezenlijk beschouwd worden dat
afwijking niet of alleen in bijzondere gevallen is toegestaan. De
belangrijkste fundamentele eis in het burgerlijk procesrecht is het beginsel
van hoor en wederhoor (art. 19 Rv)
- Functionele eisen: regels die zijn ingericht voor een behoorlijk en goed
functionerend procesrecht.
In art. 6 EVRM zijn de eisen vastgelegd voor een behoorlijk proces. Deze eisen
zijn fundamenteel. Ze zien vooral toe op de wijze waarop de overheid de civiele
procedure moet inrichten en de rechterlijke macht moet instrueren. De kracht
van art. 6 EVRM ligt erin dat nationaal recht dat in strijd is met het artikel, buiten
toepassing gelaten kan worden. Art. 6 EVRM en de uitleg daarvan door het EHRM
heeft in Nederland interne werking en daarmee voorrang boven daarmee
strijdige nationale regelingen (art. 92-95 Gw). Een beperking is dat het geen
horizontale werking heeft, want burgers kunnen het enkel inroepen tegen de
overheid en niet tegen ander burgers.
Veel van de eisen uit art. 6 EVRM zijn inmiddels omgezet in nationaal recht en
zijn terug te vinden in de artikelen 19-35 Rv. Voorschriften die uit art. 6 EVRM zijn
af te leiden en in de afdeling algemene voorschriften zijn opgenomen zijn onder
andere:
- Hoor en wederhoor (art. 19 Rv)
- Het waken van de rechter tegen onredelijke termijn (art. 20 Rv)
- Openbaarheid van de behandeling (art. 27 Rv)
- Openbaarheid van de uitspraak (art. 28 Rv)
- Motivering van de uitspraak (art. 30 Rv)
Hoor en wederhoor (art. 19 Rv). Geen gegevens aan beslissing ten grondslag
leggen waar (één van beide) partijen zich niet over kunnen uitlaten (m.u.v.
6
,algemene bekendheid). Bij schending toch hoger beroep/cassatie ondanks
rechtsmiddelenverbod. Schook/Vergeer: descente (art. 201 Rv) zonder
aanwezigheid van partijen levert toch in beginsel strijd op met beginsel van hoor
en wederhoor.
Onafhankelijkheid: art. 116 en 117 Gw
Onpartijdigheid:
- Subjectief: daadwerkelijk onpartijdig – persoonlijke vooringenomenheid
- Objectief: schijn van partijdigheid vermijden – geen dubbele petten
- Wraking: (art. 36 Rv)/verschoning (art. 40 Rv)
Recht op oral hearing: mondelinge toelichting ten overstaan van de
behandelende rechter(s) die vonnis wijzen.
Waarheidsplicht (art. 21 Rv). Bij schending mag de rechter gevolgen verbinden
die hij nodig acht, bijvoorbeeld aan de kant zetten van bepaalde stellingen.
Er zijn ook algemene voorschriften opgenomen omtrent de taken en
bevoegdheden van de rechter en de partijen:
- De rechter moet bijvoorbeeld een beslissing nemen (art. 26 Rv)
- Deze beslissing mag slechts worden genomen op grond van hetgeen door
partijen is aangevoegd en gevraagd (art. 23 en 24 Rv)
- Hij moet echter wel ambtshalve het recht toepassen (art. 25 Rv)
- Voor partijen geldt dat zij verplicht zijn de voor de beslissing van belang
zijnde feiten volledig en naar waarheid aan te voeren (art. 21 Rv)
Een procespartij die vreest dat een rechter op grond van feiten en
omstandigheden niet objectief is kan om wraking verzoeken (Art. 36 Rv).
Regels van processuele partijautonomie:
- Het initiatief tot het voeren van een civiele procedure – en het eventueel
voortzetten van de procedure in hogeren instantie – gaat steeds van
partijen uit en nooit uit van de rechter;
- Het zijn de partijen die de feiten stellen en zo nodig bewijzen. De rechter
mag alleen bewijs opdragen met betrekking tot betwiste feiten (art. 149
Rv);
- Is een dag voor de uitspraak bepaald, dan stelt de rechter deze op
belangen van partijen uit (art. 229 Rv);
- Indien een der partijen aanbiedt bewijs door getuigen te leveren van een
betwist feit, dan dient de rechter die bewijslevering toe te laten indien dit
tot de beslissing van de zaak kan leiden (art. 166 Rv);
- De aard en de omvang wordt bepaald door de partijen ;
- Het staat partijen te allen tijde vrij aan het geding een einde te maken,
zonder dat de rechter dit kan beletten;
- Indien een vermogensrechtelijk geschil door de rechter definitief is beslist,
zijn partijen niettemin geheel vrij overeen te komen dat hun
rechtsverhouding een andere is dan door de rechter vastgesteld.
De rechter moet nagaan welke rechtsregels van toepassing zijn en welke tot
afwijzing van de vordering kunnen leiden (art. 25 Rv).
Niet aangevraagd aan te vullen rechtsgronden:
Het ambtshalve aanvullen van rechtsgronden komt neer op het juridisch
kwalificeren van de door de betreffende partij aangevoerde feiten in het licht van
7
,de door deze daaraan verbonden conclusie. Er zijn ook omstandigheden waarin
de rechter niet ongevraagd de rechtsgronden mag aanvullen. Hier is sprake van
wanneer hij buiten de rechtsstrijd van de partijen treedt.
Verboden aanvulling van feiten/feitelijke grondslag:
Tegenover de plicht om de rechtsgronden aan te vullen, staat de regel dat de
rechter de feiten en de feitelijke grondslag niet mag aanvullen. Het verbod tot
aanvulling van feiten is niet absoluut (art. 149 Rv). Zo mag de rechter
bijvoorbeeld feiten en omstandigheden van algemene bekendheid wel
ambtshalve aanvullen. Het verbod tot aanvulling van de feitelijke grondslag staat
geformuleerd in art. 24 Rv. De partijen bepalen zelf de omvang van de
rechtsstrijd. De rechter mag dit niet aanvullen met feiten en omstandigheden die
door de partijen niet zijn aangevoerd.
Eigen zeggenschap rechter
Zeggenschap over procestemp (art. 20 lid 1 Rv), want het is aan de rechter dat er
geen onredelijke vertraging plaatvind. Tevens heeft hij een onderzoeksplicht bij
verstek van de gedaagde. De rechter dient te onderzoeken wat de reden is dat
de gedaagde afwezig is.
Behandeling binnen redelijke termijn (art. 20 Rv, art. 6 EVRM)
- HR Eisers/Gemeente De Bilt: recht op schadevergoeding
o Aparte zaak jegens de Staat
o Daadwerkelijke schade hoeft niet te worden aangetoond
o €500 immateriële schadevergoeding per half jaar overschrijding
o Wat is de redelijke termijn? Afhankelijk van duur gehele procedure
Verplichte procesvertegenwoordiging:
Dit betekent dat partijen niet in persoon kunnen procederen, maar enkel met een
advocaat (art. 79 lid 2 Rv). De verplichte procesvertegenwoordiging geldt niet bij
de kantonrechter (art. 79 lid 1 Rv). Bij de voorzieningenrechter geldt in het
kort geding de verplichte procesvertegenwoordiging alleen voor eiser en niet
voor gedaagde (art. 255 Rv).
Hoofdstuk 3: de rechtelijke macht en haar bevoegdheid
De Raad voor de rechtspraak is ingesteld me tonder meer bevoegdheden op
het terrein van de begroting en de bedrijfsvoering (art. 84-109 RO).
Art. 112 Gw draagt aan de rechterlijk macht de berechting van geschillen over
burgerlijke rechten op. Vanwege internationale aspecten van de zaak
(bijvoorbeeld als gedaagde in het buitenland woont) moet worden onderzocht of
de Nederlandse rechter wel (internationale) rechtsmacht heeft. Aan de hand
van absolute en relatieve competentie moet worden bepaald of de rechter
bevoegd is. De absolute competentie bepaald welk gerecht bevoegd is, de
relatieve competentie welker echter in welk rechtsgebied bevoegd is.
Als sprake is van een zaak met internationale aspecten, moet bepaald worden of
de Nederlandse rechter bevoegd is en of hij rechtsmacht heeft. Eerst moet
worden gekeken of er een internationaal verdrag of EU-verordening van
toepassing is dat hier uitsluitsel over geeft (art. 1 Rv). Deze verordening wordt
ook wel Brussel I Bis genoemd. De hoofdlijnen uit deze verordening met
betrekking tot de bevoegdheid zijn als volgt:
8
, - Art. 4: in beginsel kunnen personen slechts worden opgeroepen voor de
gerechten van de lidstaten waar zijn woonplaats hebben;
- Art. 5: personen kunnen slechts voor een ander gerecht worden
opgeroepen indien dat uit de verordening voortvloeit. De rechter moet
ambtshalve toetsen of hij op grond van de verordening bevoegd is;
- De rechter van de lidstaat waar de gedaagde zijn woonplaats heeft, komt
een algemene bevoegdheid met betrekking tot de gedaagde toe. De
grondslag van de vordering doet er dus niet toe. Het kan zijn dat daarnaast
de rechter van een andere lidstaat bijzondere bevoegdheid heeft ten
aanzien van specifieke rechtsvorderingen, onder andere:
o Verbintenissen uit overeenkomst (art. 7 onder 1): mede
bevoegd het gerecht van de plaats waar de verbintenis die aan de
eis ten grondslag ligt is uitgevoerd/moet worden uitgevoerd;
o Verbintenissen uit onrechtmatige daad (art. 7 onder 2): mede
bevoegd het gerecht van de plaats waar het schadebrengende feit
zicht heeft voorgedaan. Hieronder moet worden verstaan zowel de
plaats waar de schade is ingetreden als de plaats waar het
schadebrengende feit zicht heeft voorgedaan.
- Art. 8: aantal bevoegdheidsgrondslagen die een meer procedureel karakter
ebben, onder andere geschillen met meerdere verweerders. De
bepaling maakt het mogelijk om, onder voorwaarden, de verschillende
voorwaarden voor een en hetzelfde forum te brengen;
- Art. 25: forumkeuze; het gerecht wordt gekozen en het gerecht van dat
land is zodoende bevoegd ondanks de woonplaats van eiser en gedaagde;
o Als de forumkeuze expliciet door beide partijen is gemaakt, kan
alsnog het gerecht bevoegd zijn op het moment dat de keuze
impliciet wordt gemaakt. Op dat moment verschijnt de partij in de
procedure, zonder zich op onbevoegdheid van de rechter te
beroepen.
- Art. 35: ook al is een ander gerecht bevoegd, kan de Nederlandse rechter
bevoegd zijn tot het treffen van voorlopige en bewarende
maatregelen.
- Art. 24: buiten dit alles geldt voor sommige rechtsvorderingen exclusieve
bevoegdheid.
In de dagvaardingsprocedure kan rechtsmacht worden ontleend aan:
- De woonplaats of gewone verblijfplaats van de gedaagde (art. 2 Rv);
- Gronden verband houdende met de zaak (art. 6 Rv). Zelfs al heeft de
gedaagde geen woonplaats in Nederland, dan nog kan de rechter
rechtsmacht toekomen. In dat geval kan de eiser kiezen: hij kan de
gedaagde voor de Nederlandse rechter dagvaarden op grond van een
rechtsmachtsregel of bij een buitenlandse rechter op basis van de woon- f
verblijfplaats een procedure starten. Art. 6 Rv geeft een opsomming van
een zodanige extra grond van rechtsmacht.
- Art. 7 Rv regelt de bevoegdheid bij meerdere gedaagden, vrijwaring,
voeging en tussenkomst. De rechter moet ambtshalve onderzoeken of hem
rechtsmacht toekomt.
De rechtbanken nemen in eerste aanleg kennis van alle (burgerlijke) zaken.
Behoudens enkele uitzonderingen zijn zij zowel bij dagvaardings- als bij
verzoekschriftprocedures in eerste aanleg absoluut bevoegd (Art. 42 RO).
De kantonrechter is bevoegd op basis van art. 93 Rv, mits:
9
, - De totale vordering een waarde heeft van ten hoogste €25.000;
- De vorderingen van onbepaalde waarde vermoedelijk een beloop heeft van
ten hoogste €25.000; indien er meerdere zaken zijn ingesteld gaat het om
de totale waarde;
- Indien het een consumentenkredietovereenkomst, agentuur-, huur-,
huurkoop- of consumentenkoopovereenkomst betreft;
- In sommige gevallen is niet de waarde van de vordering beslissend voor de
vraag of de kantonrechter de zaak zal behandelen, maar de aard daarvan;
- Bij arbeidsgeschillen;
- Andere zaken waarin de wet dit bepaald, art. 93 Rv, zoals pacht.
Gerechtshoven oordelen in hoger beroep over vonnissen (art. 60 RO) van de
rechtbank (en dus ook de kantonrechter). Daarnaast zijn de hoven in eerste
aanleg, en zonder mogelijkheid van hoger beroep bevoegd in geval van
prorogatie, art. 329-331 Rv en 62 RO.
In het geval van relatieve bevoegdheid geldt de hoofdregel dat de zaak moet
worden voorgelegd aan de rechter in wiens rechtsgebied de gedaagde zijn
woonplaats of werkelijk verblijf heeft (art. 99 Rv). Zie hiervoor de Wet op de
Rechtelijke Indeling. In art. 100-107 Rv wordt voor bepaalde zaken een andere
rechter medebevoegd verklaard. Soms wijzen partijen in een overeenkomst een
andere rechter aan, art. 108 lid 1 Rv. Dit staat de partijen in beginsel vrij. Als er
uit de voorgaande regels in art. 100-108 Rv geen relatieve rechter volgt, kan
volgens art. 109 Rv de rechter in de woonplaats van eiser als relatief bevoegd
worden geacht of bij gebrek daaraan de rechtbank Den Haag.
Er is niet voor de juiste rechte gedagvaard.
In de dagvaarding moet de eiser de rechter aanwijzen die van de zaak
kennisneemt (art. 111 lid 2 onder e Rv). Wat gebeurt er als een verkeerde rechter
wordt aangewezen?
- Onbevoegde rechter: er wordt een onbevoegde rechter aangewezen.
Ontbreekt de vereiste (internationale) rechtsmacht, dan verklaart de
rechter zich, zo nodig ambtshalve bij een absoluut onbevoegde rechter,
onbevoegd om van de zaak kennis te nemen. Een relatief onbevoegde
rechter verklaart zich alleen onbevoegd als er een beroep op wordt
gedaan. Daarna is een verwijzing nodig naar de wel bevoegde rechter (zie
art. 73,110 lid 2 en 221 Rv)
- Wel/geen kantonzaak: als een zaak voor de kantonrechter komt en deze
moet door de civiele kamer behandeld worden, dan is er geen sprake van
onbevoegdheid (kanton is ook rechtbank) en zal er intern worden
doorverwezen (art. 71 Rv): dit vindt plaats op verlangen van een der
partijen of ambtshalve.
Hoofdstuk 4: partijen, advocaten en deurwaarders
Een natuurlijke persoon zal niet zelf als eiser of gedaagde een procedure kunnen
starten als hij handelingsonbekwaam is. Degene die dan voor de onbekwame
optreedt, noemen we de formele procespartij. De materiële procespartij moet wel
in het vonnis vermeld worden. Voor optreden van de wettelijke
vertegenwoordiger is machtiging van de kantonrechter nodig.
10
