Arbeid en gezondheid
Ziekteverzuim: een verstoring van de factor arbeid en mens
• Het is te zwaar, het wilt niet meer en kan niet meer (het lukt je even niet meer), burn-out
• Afwezig zijn wegens ziekte
Ziekte verwijst naar ziek zijn in de medische zin van het woord
Verzuim verwijst daarentegen naar ziek melden als vorm van gedrag
Enkel de bedrijfsarts stelt vast in hoeverre er sprake is van arbeidsongeschiktheid.
Vrouwen zijn in het algemeen gevoeliger voor burn-out klachten (25-40)
Vrouwen krijgen rond deze leeftijd kinderen en moeten dat combineren met het werk.
Vrouwen zijn in het algemeen gevoeliger voor wat een leidinggevende van hun vinden
Duurzame inzetbaarheid: betekent dat medewerkers doorlopend in hun arbeidsleven over
daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden alsmede over de voorwaarden beschikken om in huidig én
toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren (Van der Klink et al.,
2010). Ook wel. De medewerkers gezond, gemotiveerd en productief houden van mensen tot aan het
pensioen. VB: stimuleren van gezondheid en beweging op de werkvloer, creëren van een veilige
werkomgeving, afspraken maken over hoe er in de omgeving prettig gewerkt wordt en
opleiding/omscholingsmogelijkheden dragen bij aan duurzame inzetbaarheid.
Vier vormen van verzuim:
1. Wit verzuim = medisch aantoonbaar, dus geoorloofd
• Aantoonbaar dat je ziek bent
• VB: Ik zit ziek thuis, ik ben dus echt ziek
2. Grijs verzuim = reden van verzuim is terecht en aantoonbaar, maar de duur niet.
• VB: Je bent eigenlijk alweer te lang thuis, je had allang weer aan het werk gekund (extra
dagen ziek zijn)
3. Zwart verzuim = fraude verzuim
• VB: Je dochter is ziek, dus jij bent ook ziek. De schilder komt je korzijnen schilderen, dus je
meldt je ziek.
4. Roze verzuim = doorwerken terwijl je je ziek bent/voelt
• VB: Je voelt je niet zo lekker, maar besluit toch naar school te gaan, omdat je dan geen
belangrijke lesstof mist.
Waar gaat arbeid en gezondheid over?
Werk kan je fit en vitaal houden, maar kan je ook ziek maken. Dat is niet alleen voor de medewerker
een probleem, maar ook voor de werkgever. (denk aan impact op kosten, huidige bezetting en
kwaliteit van het werk)
• Ziek vs. Arbeidsongeschikt (ziek is ziek?)
• Kort- en langdurig verzuim
• Werkgerelateerd en niet- werkgerelateerd verzuim
• Medisch vs. Niet- medisch (zwart, grijs, wit)
1
,Draaglast belasting -> Arbeid
4A’s
1. Arbeidsinhoud -> te veel/te weinig werk, gevaarlijk werk, tegenstrijdige taakeisen, te moeilijk of te
gemakkelijk werk.
2. Arbeidsvoorwaarden -> werk- en rusttijdenregeling, lage beloning, contractvorm, werkzekerheid.
3. Arbeidsverhoudingen (spelen vaak een rol bij ziekte) -> rationeel leed door bepaalde
interpersoonlijke of groepsconflicten
4. Arbeidsomstandigheden (Lawaaierige omgeving, slechte airco etc.) -> gevaarlijke of onhygiënische
situaties, lawaai, ontbreken van hulpmiddelen.
Draagkracht belastbaarheid -> Mens
- Persoonlijkheid
- Ervaring
- Sociale steun
- VB: drukt al jaren
Draaglast en draagkracht moet in balans zijn.
Je wilt voorkomen dat er een discrepantie (ziekte) komt tussen draaglast en draagkracht.
- Een langdurige situatie waarbij er een discrepantie ontstaat tussen draaglast en draagkracht
Als het lang uit balans/verstoort is kan het zijn dat er een verzuimnoodzaak
ontstaat.
Verzuimdrempel
2 aspecten: bepalen de hoogte van de verzuimdrempel
1. Verzuimgelegenheid: regelingen en omstandigheden, die buiten de medewerker staan. VB
CAO -> 70%, 2 wachtdagen. Ziekmeldingsprocedure heeft invloed op de verzuimdrempel.
2. Verzuimbehoefte: subjectieve waardering van het werk van de medewerker.
VB: de binding die jij voelt met het werk, de mate van betrokkenheid met het werk en de
dingen die je uitvoert.
a. 3 verschillende vormen/aspecten (bindingen, die vallen onder verzuimbehoefte):
I. Ideële binding -> jezelf identificeren met de doelstellingen v.d. organisatie (VB dat je
helemaal achter de organisatie staat).
II. Instrumentele binding -> jezelf identificeren met de inhoud van het werk.
III. Sociale binding -> de verstandhouding met collega’s en leidinggevenden.
Deze aspecten bepalen de behoefte van het verzuim
Hoe hoger de binding met de organisatie (drie aspecten) en hoe moeilijker de gelegenheid dat zorgt
voor hoe hoger de verzuimdrempel wordt.
Als de gelegenheid heel makkelijk is en je geen betrokkenheid hebt is de drempel laag. VB: laag ->
mensen die zich makkelijk ziek melden.
Als de gelegenheid heel moeilijk is en je erg betrokkenheid bent is de drempel hoog. VB: Hoog ->
Mensen die zo betrokken zijn bij hun werk, zich niet ziek willen melden wanneer ze zich erg ziek
voelen.
Beide zijn niet goed!
Drempel optimaliserende beleid -> drempel niet te laag maar ook niet te hoog
2
, Herstel drempel:
Drempel optimaliserende beleid:
Herstel niet te laag, omdat je niet zeker weet of ze weer beter zijn.
Hersteldrempel niet te hoog, omdat je ze dan nooit meer terug krijgt.
Werkhervatting:
Het werk weer hervatten
Integrale verzuimmodel:
Draaglast
Verzuimnoodzaak Verzuimdrempel Ziekte Hersteldrempel Werkhervatting
Draagkracht
Curatieve beleid = genezen (hoe krijg je de mensen weer terug).
Preventieve beleid = Draaglast en draagkracht
Kosten van een ziektedag 250-500,- (afhankelijk van de functie)
3 aspecten
1. Loonbetaling
2. Vervangingskosten
3. Arbo – kosten Er wordt een arbodienst bijgehaald zodat iemand zo snel mogelijk terug
komt op de arbeidsmarkt.
Terugdringen arbeidsongeschikten WAO
- Instroom WAO beperken door wet verbeteringspoortwachter
o In 2002 wet verbeteringspoortwachter
Minder mensen in de arbeidsongeschiktheid krijgen
Wet verbeteringspoortwachter
- De organisatie moet 104 weken loon doorbetalen bij ziekte van de medewerker
- Doel: terugdringen van arbeidsongeschikten.
o Stappen doornemen anders eventueel nog een derde jaar erbij
Probleemanalyse en aanpak schrijven
3
