Dit is een uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 17, DNA, uit het leerboek Nectar Biologie voor leerlingen uit 6 VWO. Deze samenvatting bevat een duidelijke toelichting van alle begrippen en processen, handige afbeeldingen en binas verwijzingen. Begrippen als ´DNA-replicatie`, ´DNA-translatie`, ...
17.1
DNA in je cellen
DNA is een afkorting voor desoxyribonucleïnezuur. De ruimtelijke bouw
van DNA is dubbelstrengs en spiraalvormig, er zijn dus twee strengen in
een spiraal gedraaid. In DNA is de genetische informatie voor het maken
van eiwitten. Die eiwitten bepalen iets over erfelijke eigenschappen.
DNA zit in elke cel, maar wel op verschillende plekken. Zo zit het op de
chromosomen in de celkern, het kern DNA en in de mitochondriën
(mitochondriaal DNA).
Aan iedere streng van het DNA zitten enorm veel nucleotiden(50 tot 250
miljoen), deze kun je zien als traptredens in het DNA. Bij elkaar vormen
ze een dubbele helix. Een DNA-nucleotide heeft een fosfaatgroep, een
suikermolecuul (deoxyribose, binas 67F1 rechtsonder) en een
stikstofbase.
Deoxyribose heeft 5 C-atomen, deze zijn door scheikundigen in een
vaste volgorde genummerd. Het eerste C atoom vormt een binding met
de stikstofbase en het vijfde C atoom een binding met de fosfaatgroep.
Het 3´ C-atoom van de deoxyribose is gekoppeld aan het 3´ C-atoom
van de deoxyribose van het nucleotide ernaast (hier zit wel een
fosfaatgroep tussen). Deze is dus ook een soort verbonden met de
fosfaatgroep maar dan naar onder.
,In het DNA zijn vier verschillende stikstofbasen. Hierbij heeft adenine(A)
een vaste binding met thymine (T). En cytosine(C) een vaste binding
met guanine(G). A-T heeft een binding met twee H-bruggen. C-G heeft
een binding met drie H-bruggen. Het zijn dus vaste basenparen,
wanneer er een A in de ene streng zit, moet er een T aan de andere
streng zijn. De volgorde van de ene streng bepaalt de volgorde van de
andere streng.
Bij het kopiëren van DNA in je lichaam wordt een bepaalde leesrichting
van het DNA gebruikt. Je leest als het ware van de kop naar de staart
van het DNA-molecuul. Het 3´ C-atoom is verbonden met de vrije
OH-groep, dit zou je als kop kunnen beschouwen. Het 5´ C-atoom is
verbonden met de fosfaatgroep. Aan beide uiteinden van het
DNA-molecuul zitten deze tegenover elkaar, maar dan omgedraaid. De
leesrichting voor het kopiëren van het DNA is van de 3´ kant naar de 5´
kant(dus van de vrije OH-groep naar de vrije fosfaatgroep).
, (5´ kant dus de vrije fosfaatgroep en 3´ kant dus de vrije OH-groep)
Het totale DNA van een persoon noem je het genoom, dit bevat
ongeveer 20.000 genen. Een gen is een stukje van het DNA dat
informatie geeft van de productie van een of meerdere eiwitten. Alle
cellen hebben hetzelfde DNA, maar in niet al het DNA worden de genen
actief. Een speekselkliercel moet namelijk niet anders functioneren dan
een zenuwcel bijvoorbeeld. Ook is de activiteit van genen afhankelijk
van de tijd, het gen amylase is namelijk niet actief tussen twee
maaltijden in. Ieder gen wordt bepaald door een reeks/sequentie van
stikstofbasen. 2% van je lichaam bestaat uit DNA.
Een chromosoom bestaat uit een DNA molecuul en histonen. Histonen
zijn structuureiwitten, acht histonen samen vormen een bolletje waar een
deel van het DNA molecuul(146 nucleotiden lang) omheen is gerold. De
histonen met het daaromheen gerolde DNA heet een nucleosoom. Het
eerste histon houdt het DNA als een speld bij elkaar, deze zit net buiten
het bolletje. De histonen brengen dus stevigheid. De nucleosomen rollen
zich ook op waardoor ze een chromatinedraad vormen. Het DNA is
hierdoor compact in de celkern opgeborgen. Om zuiver DNA te krijgen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanderburgnathan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.
