Leertaak 1: Zienswijze sociologie in relatie tot beroep
Cultuur
> De samenleving, de “zachte” kant = individu
> Hierin word je geboren en vervul je verschillende rollen (broer, zus, zoon,
dochter, buurman, groepslid)
> Het dragen van gemeenschappelijke opvattingen, normen en waarden
- Traditie en groepsgevoel (trots)
Structuur
> De maatschappij, de “harde” kant = geïnstitutionaliseerd
> Economische structuur (bedrijven, organisaties, instellingen)
> Politieke structuur (partijen, ministeries, commissies, etc.)
> Gezondheidszorg (instellingen), onderwijssysteem, rechtspraak
> Sociale (zorg)systeem (verzekeringen, uitkeringen, dienst- en hulpverlening, SW)
> Leef- en woongemeenschappen (van individuen, gezinnen, verenigingsleven,
buurtgemeenschappen)
Wisselwerking vb: organisatiecultuur en organisatiestructuur
Macht en onmacht
Maatschappelijke bepaaldheid: stratificatie (sociale ladder), maatschappelijke
waarderingen (inkomen, prestige) en positie van de groep (discriminatie, x-y-x,
uitsluitingsmechanismen)
Heersende opvattingen (macroniveau): empowerment/individualisme – je bent
(steeds meer) als individu verantwoordelijk voor je succes (en dus ook falen)
Het (on)vermogen om te veranderen/verbeteren: positie in de groep
(sociaaleconomische omstandigheden, verwachtingen), waar stond je wieg?
Bindingen met de samenleving
Leertaak 2: Tijdsaanduiding: in welke wereld leven wij –
Maatschappij in een half uur.
Laatmoderniteit
De tijd waarin we leven is er een van snelle, fundamentele en allesomvattende
sociale transformaties. Gezinnen zijn aan het evolueren van een burgerlijk
relatietype naar een partnerschapsrelatietype. een verzwakking optreedt van het
gezinsmodel gebaseerd op de uitoefening van dominantie over het gehele gezin
door het mannelijke gezinshoofd. En van deze crisis hoopt hij dat ze zal leiden tot
“nieuwe vormen van samenzijn tussen vrouwen, kinderen, huisdieren en zelfs
mannen” Dit is te zien en kwantitatieve en kwalitatieve ontwikkelingen.
Kwantitatief is bijvoorbeeld Stijgend aantal scheidingen.
Sociale verandering
- Veranderingen in de cultuur en structuur van een samenleving over een langere
periode. Men laat dit vaak duiden op een oorzaak terwijl bijna altijd veranderingen
1
,ook worden gevormd door persoonlijke ervaringen, cultuur enzovoort. Daarnaast is
er vaak sprake van multicausaliteit.
- Sociale verandering gaat gepaard met onzekerheid hierom willen we dit als het
kan vooruit plannen, we noemen dit onzekerheidsreductie.
- Signaleren van sociale veranderingen: door te kijken naar veranderende
kenmerken van onze samenleving. Vier verschijningsvormen van sociale
veranderingen: de kenmerken van een volk (allochtonen), het gedrag van mensen
(echtscheidingen), de sociale structuren(Gezagsverhoudingen) in de samenleving en
de cultuur (eigenbelang staat hoog).
- Gangmakers sociale veranderingen: politie(veranderen wet), sociale
problemen(standpunt voor verandering) , wetenschappelijk onderzoek(signaleren),
rampen/oorlogen/depressies (herstellen van schade), technologische
vernieuwingen, pressiegroepen/actiegroepen(willen besluitvorming politiek
beïnvloeden), vakbonden(willen besluitvorming politiek beïnvloeden), en sociale
bewegingen.
- sociale veranderingen vergaan zich in verschillende snelheden. Echter zie je vaak
dat bij bedrijven die de tijd iets vooruit lopen later weer achter raken omdat ze
denken bij te zijn dit noem je de wet van de remmende voorsprong, andersom
bedrijven die achter lopen en rigoureus vernieuwen is er sprake van wet van de
stimulerende achterstand.
Verzorgingsstaat
Een verzorgingsstaat is een sociaal systeem waarin de staat primaire
verantwoordelijkheid draagt voor het welzijn van zijn burgers, zoals in kwesties
van gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid.
Participatie maatschappij
Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn
of haar eigen leven en omgeving. De gedachtegang dat mensen meer een beroep op
elkaar dan op voorzieningen moeten doen lag vervolgens ten grondslag aan de
(WMO), die door de regering als een participatiewet werd betiteld. De WMO
hevelde een groot deel van de huishoudelijke hulp aan gehandicapten, chronisch
zieken en ouden van dagen van het rijk over naar de gemeenten, die het beste
konden beoordelen welke voorzieningen hun bewoners nodig hadden. De WMO
moest ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk konden ‘meedoen in de
samenleving. Al of niet geholpen door vrienden, familie of bekenden.
Nachtwakerssta Verzorgingssta Participatiesamenlevi
at at ng
e e e
19 eeuw 20 eeuw 21 eeuw
2
, Gunsten Rechten Plichten
Geen zorg ‘Zorgen voor’ ‘Zorgen dat’
Geen beleid Generiek beleid Specifiek beleid
Domeinen Instituten Netwerken
Vaste orde Dynamiek
Gehoorzaamheid Vrijheid
Verbondenheid Autonomie
Traditie en plicht Reflectie
High-trust Low-trust
Democratisering (sociale verandering Hendrix)
In de jaren 60 van de vorige eeuw komt in ons land een krachtige
democratiseringsgolf op gang. Hierin was met name een grote verandering in de
gezagsverhoudingen. In deze tijd werd door minder machtigen gevochten tegen
ongelijkheid. Redenen zijn omdat ze vonden dat ze zelf meer macht wilde. Hun
ontplooiing werd tegengestaan of om er gewoon bij te horen en deel uit te maken
van de tijdsgeest. Deze mensen waren vooral studenten, arbeiders van fabrieken,
kinderen, Patiënten van dokters, vrouwen en gelovigen. Er is sprake van een
revolutie, waarin ze lijken te winnen. Al snel blijkt dat deze mensen de gewonnen
macht niet aan kunnen daarnaast blijkt dat machtsverschillen vaak onmisbaar zijn
voor het goed organiseren van bedrijven, instituten en de samenleving. De
machtsverliezers winnen enig terrein terug waardoor er een nieuw evenwicht
ontstaat. Toch is de samenleving meer gedemocratiseerd. Naast het
macrogebeuren is dit ook terug te zien in het dagelijkse leven, de
machtsverschillen tussen werknemer en directeur, man en vrouw enz. Gezag is niet
meer gekoppeld aan een positie maar moet je verdienen.
Echter zijn er ernstige bedreigingen voor onze democratie namelijk: Populisme,
ongrijpbare macht van multinationals, invloed van nepnieuws en de rol van media.
Individualisering (Sociale verandering Hendrix)
Een maatschappelijk proces. Je zou het kunnen zien als een streven naar
emancipatie die niet alleen gelijkheid in rechten inhoudt, maar ook gelijkheid in
kansen en mogelijkheden. Sommige mensen wijzen vooral op het bevrijdende
karakter en zien dit als het weghalen voor de obstakels zodat
ontplooiing ,creativiteit en ondernemingszin plaats kan vinden. Anderen zien een
toegenomen egoïsme, afname van solidariteit en een vermindering van
maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef.
De individualisering heeft tot verschillende breuken en geloven in het veld van
welzijn en gezondheid geleid.
- Oorzaak van ziektes en welbevinden komt duur het individu. Louise Hay zegt
dat met positief denken ziektes overwonnen kunnen worden. Ze denkt dat
3
