1. Welke psychologische processen kunnen een rol spelen bij de totstandkoming van valse
bekentenissen?
Bekentenissen beïnvloeden de gedachten en beslissingen van rechters erg. Omdat in principe
altijd aangenomen wordt dat een bekentenis klopt.
Onjuiste bekentenissen leidden vaak tot onterechte veroordelingen.
Een bekentenis zet een schijnbaar on terug keerbaar vermoeden van schuld in beweging (door
bijv. media en publieke opinie).
Aanklagers gaan er bijna nooit van uit dat een bekentenis niet waar is en van een onschuldig
persoon afkomt.
7 psychologische processen die gelinkt zijn aan valse bekentenissen:
• Het gebruik van misleidende gespecialiseerde kennis:
Dit gebeurt wanneer rechercheurs unique, niet gepubliceerde feiten over een misdaad geven
(feiten die niet te raden zijn) en eisen dat deze feiten overeenkomen met de verdachte. (Denk
bijv. aan welk moordwapen en waar de wonden op het lichaam van het slachtoffer zich
bevinden. Er wordt hierna vaak gedacht dat de verdachte deze feiten alleen kan weten als hij
schuldig is. Wanneer het verhoor niet wordt opgenomen is hier de meeste kans op.
• Tunnelvisie:
Dit wijst op een situatie waarbij rechercheurs slechts op één iemand focussen als verdachte
tijdens het onderzoek en uitbuiting van enig ander die als verdachte in aanmerking kan komen.
Hierbij hoort de confirmation bias: Dit betreft de neiging tot het selectief zoeken, produceren
en interpreteren van bewijs op een wijze die een reeds bestaande overtuiging, verwachting of
hypothese (vooroordelen) bevestigt. Hieronder vallen self-fulfilling expectations, waarbij de
persoon door zijn eigen gedrag ervoor zorgt dat aan zijn verwachtingen wordt voldaan. Hij kan
zich bijvoorbeeld vijandig gedragen tegenover de verdachte, zodat de verdachte zich angstig en
ontwijkend gaat gedragen.
—> Je gaat dus opzoek naar bewijs dat je vermoeden bevestigt.
• Motivational bias:
Het primaire doel van onderzoekers en aanklagers moet zijn om de schuldigen te veroordelen
en om ervoor te zorgen dat onschuldigen niet worden vervolgd. Helaas ervaren deze
onderzoekers enorme druk om misdaden snel op te lossen.
—> Dit kan tot gevolg hebben dat te snel een oordeel wordt gevormd en hierdoor wordt het
risico vergroot dat onschuldige personen als waarschijnlijke daders worden geclassificeerd. Het
primaire doel van de verdachte is het ontsnappen aan een ondragelijke ondervraging en zijn
, onschuld vaststellen. Zodra de verdachte door het gedrag van de aanklagers echter ervan
overtuigd raakt dat het bewijzen van zijn onschuld hopeloos is, begint hij zich te concentreren
op zijn andere doel: de gevolgen voor hem tot een minimum beperken en uitzoeken hoe dit kan
worden bereikt. In dat geval zal het doel van de advocaat van de verdachte ook verschuiven
naar het minimaliseren van vonnissen in plaats van onschuld bewijzen. Dit brengt met zich mee
dat advocaten zich richten op het vinden van bewijs dat de mogelijke straf van een verdachte
kan minimaliseren en daardoor het bewijs negeren dat kan aantonen dat hun cliënt onschuldig
is.
• Emotionele invloed op gedachten en gedrag:
Veel handelingen en oordelen die het gevolg zijn van een valse bekentenis vinden plaats in de
context van sterke emotie. De verdachte ervaart namelijk vaak sterke emoties, zoals
vermoeidheid, verdriet en angst. Deze intense emoties bij de verdachte kunnen hem vatbaarder
maken voor beïnvloeding.
—> Stress kan bijvoorbeeld een vorm van tunnelvisie bevorderen.
—> Politieverhoorders zijn getraind om de emoties van de verdachte in hun voordeel te
gebruiken.
• Institutionele invloeden op de productie van bewijsmateriaal:
Institutionele invloeden zijn van invloed op het optreden van politie, advocaten en rechters.
Vaak worden de verzameling van, de toegang tot of de reacties op bewijsmateriaal beperkt.
Eerder is gewezen op de druk om misdaden snel en efficiënt op te lossen en te vervolgen. Dit
wordt onder andere veroorzaakt door beperkte financiële middelen. Financiën kunnen de
middelen beperken voor het oorspronkelijke onderzoek van de zaak door politie en openbaar
ministerie of de kwaliteit van advocaten die worden ingehuurd om de verdachte te verdedigen
en hun onderzoek.
Voorbeeld:
Als de advocaat een vast bedrag ontvangt, kan hij of zij gemotiveerd zijn om de moeite en
kosten van de zaak te minimaliseren door zo mogelijk een rechtszaak te vermijden of om de
winst te maximaliseren door de middelen die aan het proces worden besteed te minimaliseren
(zoals voor het inhuren van deskundigen en onderzoekers). Dit zijn doelstellingen die lijnrecht
staan tegenover wat nodig is voor een adequate verdediging van een bewering van een valse
bekentenis.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleuremilie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.