1. Waarom/hoe zijn bepaalde partijen wel (of juist niet) betrokken bij de totstandkoming
van wetgeving en welke belangen spelen hierbij een rol?
Huls & Stoter, 2011
De wet is in juridisch opzicht de meest bestendige vorm van overheidsbeleid, vanwege het
verankerde legaliteitsbeginsel vereisen belangrijke overheidsinstanties een wettelijke basis.
Via wetgeving die op correcte wijze is tot stond gekomen, bindt de bevolking in een
representatieve democratie op legitieme wijze zichzelf en is daarom verplicht zich aan de
uitkomsten te onderwerpen.
4 modellen van het wetgevingsproces
1. Het synoptische beleidsfasenmodel
In het synoptisch beleidsfasenmodel wordt wetgeving voorgesteld als een beschrijving van
de werkelijkheid zoals die zich behoort af te spelen, namelijk als een goed geordend en
geregisseerd proces.
Het wetgevingsproces wordt als politiek spel in het centrum van de macht geplaatst, waarbij
politieke ambtsdragers de leiding hebben bij het formuleren van de wet. Voor anderen, zoals
belangengroepen, burgers en deskundigen, is er wel een plaats, maar zij bevinden zich in de
marge.
Het leidende thema in dit model is het primaat van de politiek: de democratisch gekozen
functionarissen hebben de leiding, de anderen kunnen proberen invloed uit te oefenen,
maar zij moeten de uitkomst van het politieke proces als bindend accepteren.
De kracht van dit model is zijn helderheid en de rationaliteit die eruit spreekt.
Er wordt een top-down perspectief gehanteerd, dit houdt in dat de bestuurders leidinggeven
aan de samenleving vanuit een bestuurdersperspectief.
2. De agendabouwtheorie
Bij de agendabouwtheorie proberen onderzoekers wetmatigheden te ontdekken in de
manier waarop een sociaal probleem zich ontwikkelt tot een politiek erkend probleem.
Het model is meer vanuit de samenleving opgebouwd en hanteert een bottom-up
perspectief.
Wetten worden gezien als de uitkomst van een maatschappelijk proces, waarin verschillende
groeperingen met uiteenlopende visies en belangen strijden. In deze benadering worden
zowel de actoren buiten de overheid als die binnen de overheid in de beschouwingen
betrokken.
, 6 stappen voor het wetgevingsproces:
1. Er is sprake van diffuse onvrede over een bepaald verschijnsel in de samenleving
2. Individuen zetten een organisatie op rond deze kwestie, hierbij vindt een verbreding
en collectivering van de individuele problematiek plaats.
3. De groep stelt eisen aan de overheid
4. Het probleem wordt opgenomen in een partijprogramma (indien een politieke partij
zich ontvankelijk betoont)
5. Wanneer de partij in de regering komt, kan het onderwerp onderdeel worden van de
kabinetsformatie of het regeerakkoord
6. Ambtenaren gaan aan de slag om het wetsvoorstel uit te werken
In de agendabouwtheorie wordt duidelijk dat de wetgever niet een centrale juridische figuur
is die de wet maakt, maar dat wetgeving de uitkomst is van een complex transformatieproces
waarop veel verschillende actoren en factoren invloed uitoefenen.
3. Het bureaupolitieke model van Rosenthal
Het bureaupolitieke model van Rosenthal beschrijft beleid als de uitkomst van een strijd
tussen verschillende werkonderdelen (bureaus) van de overheid. Dit model neemt de
organisatie van de overheid als vertrekpunt.
Voor elk maatschappelijk probleem van enig belang bestaat tegenwoordig een apart
departement. Wanneer er een nieuw reguleringsprobleem zich aandient, ontstaat er een
gevecht tussen de verschillende overheidsdiensten die alle eindverantwoordelijkheid opeisen
en vanuit eigen ambities het probleem willen definiëren.
Dit sluit aan op ons poldermodel, maar de consensuscultuur mag ons niet blind maken voor
de kracht van het bureaupolitieke model, namelijk dat dikwijls strijd de moter is van het
beleid.
Een nadeel van bureaupolitiek is de verkokerde overheid, die ook wel wordt aangeduid als
het koninkrijk der onverenigbare departementen.
4. De vier rationaliteiten van Snellen
Bestuurskundige Snellen stelt dat het overheidsbeleid is opgebouwd uit vier rationaliteiten,
die allemaal een eigen logica hebben:
1. Politiek
2. Recht
3. Economie
4. Wetenschap
Een rationaliteit is een denksysteem met een eigen logica, de vier rationaliteiten moeten in
de wetgeving op de een of andere manier aan elkaar gekoppelde worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleuremilie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.